Theo dữ liệu nội bộ của chính phủ, chính quyền Trump đã phát động một chiến dịch trên toàn quốc nhằm vô hiệu hóa các yêu cầu tị nạn của hàng nghìn người nhập cư đang có vụ kiện tại tòa án nhập cư, với lý do họ có thể bị trục xuất về các quốc gia không phải là quê hương của họ.
Nỗ lực này dường như đã gia tăng trong những tuần gần đây, nhắm vào những người xin tị nạn có vụ kiện đang chờ xử lý tại các tòa án nhập cư ở Atlanta, New York, Miami, Los Angeles, San Francisco, Texas và nhiều nơi khác trên khắp nước Mỹ, nhiều luật sư nhập cư và đại diện pháp lý được chứng nhận đã nói với CBS News.
Tòa án nhập cư không thuộc nhánh tư pháp. Thay vào đó, chúng là các thực thể hành chính do Bộ Tư pháp điều hành, bộ này tuyển dụng và giám sát các thẩm phán xét xử các vụ án của những người đối mặt với việc trục xuất. Các luật sư từ Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) đại diện cho chính phủ trong các thủ tục tố tụng.
Chiến thuật mới của chính quyền liên quan đến việc các luật sư của ICE yêu cầu các thẩm phán nhập cư bác bỏ các đơn xin tị nạn mà không cần xem xét nội dung vụ việc. Trong các yêu cầu này, được gọi là các kiến nghị “bác bỏ trước”, ICE lập luận rằng những người xin tị nạn lo sợ bị bức hại ở quê hương có thể bị trục xuất đến một trong số các quốc gia mà chính quyền Trump đã thuyết phục chấp nhận những người bị trục xuất không phải là công dân của họ.
Theo các tài liệu tòa án mà CBS News đã xem xét và các cuộc phỏng vấn với các luật sư về vấn đề nhập cư, như một phần của nỗ lực này, các luật sư của ICE đã yêu cầu các thẩm phán nhập cư ra lệnh trục xuất những người xin tị nạn đến các nước thứ ba như Guatemala, Honduras, Ecuador và Uganda. Nếu được chấp thuận, những đơn kiến nghị đó sẽ vô hiệu hóa yêu cầu tị nạn của những người xin tị nạn và mở đường cho việc trục xuất họ đến các nước thứ ba, nếu không có bất kỳ kháng cáo nào.
Dữ liệu nội bộ của chính phủ mà CBS News thu được trước đây chưa từng được công bố cho thấy rằng, tính đến đầu tháng 12, các luật sư của ICE đã đệ trình hơn 8.000 đơn lên tòa án nhập cư để bác bỏ các yêu cầu xin tị nạn bằng cách viện dẫn các thỏa thuận trục xuất với các nước thứ ba.
Chiến dịch này là động thái mới nhất của Tổng thống Trump nhằm hạn chế mạnh mẽ quyền tiếp cận hệ thống tị nạn của Mỹ, mà chính quyền của ông cho rằng đang bị lạm dụng một cách có hệ thống bởi những người di cư đến Mỹ vì lý do kinh tế, đặc biệt là những người nhập cảnh bất hợp pháp dọc biên giới phía nam dưới thời chính quyền Biden.
Trong một tuyên bố với CBS News, Bộ An ninh Nội địa cho biết chính quyền Trump đang “nỗ lực trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp khỏi đất nước chúng ta càng nhanh càng tốt, đồng thời đảm bảo họ được hưởng tất cả các thủ tục pháp lý hiện hành, bao gồm cả phiên điều trần trước thẩm phán nhập cư.”
“Bộ An ninh Nội địa (DHS) đang sử dụng mọi công cụ hợp pháp hiện có để giải quyết tình trạng tồn đọng và lạm dụng hệ thống tị nạn,” bộ này cho biết thêm, dẫn chứng “các thỏa thuận song phương hợp pháp cho phép người nhập cư bất hợp pháp tìm kiếm tị nạn ở Hoa Kỳ được bảo vệ tại một quốc gia đối tác đã đồng ý xét xử công bằng các yêu cầu của họ.”
Chiến lược của chính quyền Trump dựa trên một điều khoản trong luật nhập cư quy định rằng người nhập cư không đủ điều kiện xin tị nạn nếu người đó đủ điều kiện yêu cầu được bảo vệ pháp lý tại một quốc gia khác đã đồng ý thiết lập thỏa thuận “quốc gia thứ ba an toàn” với Hoa Kỳ.
Vào cuối tháng 10, Hội đồng Kháng cáo Di trú, cơ quan xem xét các quyết định của tòa án di trú, đã ban hành một phán quyết mà các luật sư tin rằng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ nỗ lực của chính phủ trong việc sử dụng các thỏa thuận “quốc gia thứ ba an toàn” để hủy bỏ các trường hợp xin tị nạn. Lệnh này chỉ đạo các thẩm phán di trú phải quyết định các kiến nghị của ICE về việc gửi người nhập cư đến các quốc gia thứ ba trước khi xem xét đơn xin tị nạn của họ. Nó cũng đặt gánh nặng chứng minh lên người xin tị nạn rằng họ không nên bị gửi đến một quốc gia thứ ba vì lo sợ bị bức hại ở đó.
“Bạn chỉ cần từ bỏ thôi.”
Trong khi chính quyền Trump lập luận rằng nỗ lực mới nhất của họ nhằm mục đích ngăn chặn gian lận xin tị nạn, nhiều luật sư về vấn đề nhập cư đã nói với CBS News rằng chiến dịch này đã ảnh hưởng đến những thân chủ có yêu cầu xin tị nạn chính đáng, những người đã chạy trốn khỏi sự đàn áp ở các quốc gia như Iran, Nicaragua và Nga.
Các luật sư lập luận rằng chiến dịch của chính phủ được thiết kế để loại bỏ con đường xin tị nạn ở Mỹ. Một số người cho rằng mục đích là để ép buộc những người xin tị nạn rút lại đơn xin của họ, bằng cách đe dọa họ bằng viễn cảnh bị trục xuất về một quốc gia không phải là quê hương của họ.
“Họ coi toàn bộ hệ thống tị nạn là một vấn đề, bởi vì nó cản trở họ trục xuất người dân một cách nhanh chóng,” Paúl Pirela, một luật sư về nhập cư ở Houston, cho biết.
“Nếu bạn muốn xin tị nạn, chúng tôi buộc bạn phải nộp đơn ở một quốc gia mà bạn chưa từng đến,” Pirela tiếp tục. “Bạn chỉ cần từ bỏ và quay trở lại đất nước của mình hoặc đi đến nơi khác,” ông nói thêm sau đó.
Ông Pirela cho biết một trong những khách hàng của ông, một người xin tị nạn và nhà bất đồng chính kiến người Nicaragua, đã bị ra lệnh trục xuất về Honduras sau khi chính phủ đệ đơn xin hoãn thi hành án trong trường hợp của người này. Ông nói thêm rằng ICE cũng đang cố gắng để một khách hàng khác, một người xin tị nạn từ Guatemala, bị ra lệnh trục xuất về Honduras.
Luật sư chuyên về luật nhập cư ở Atlanta, Adriana Heffley, cho biết bà nhận được thông báo rằng Bộ An ninh Nội địa (DHS) đã đệ đơn yêu cầu hoãn phiên tòa và trục xuất thân chủ của bà về Uganda bốn ngày trước khi phiên điều trần diễn ra. Thân chủ của bà đến từ Iran và bị bắt giữ tại biên giới khi nhập cảnh trái phép vào Mỹ hồi tháng 12 năm ngoái. Ông bị giam giữ kể từ đó.
Heffley và thân chủ của bà đã chuẩn bị một vụ kiện lập luận rằng ông ta sẽ phải đối mặt với sự bức hại và nguy hiểm ở Iran vì trước đây ông ta từng có quan hệ đồng giới. Nhưng họ phải thay đổi chiến thuật và nhanh chóng chứng minh rằng ông ta cũng sẽ gặp khó khăn ở Uganda. Thẩm phán đã đồng ý và bác bỏ đề nghị của DHS về việc ngăn chặn vụ kiện.
“Những người nhập cư sắp phải tham dự phiên điều trần quyết định tương lai, số phận và sự an toàn của họ lại đang phải đối mặt với động thái bất ngờ này chỉ một hoặc hai ngày trước phiên điều trần cuối cùng”, Heffley nói.
Luật sư di trú New York David Treyster không tin rằng vụ việc của mình sẽ có kết quả tương tự. Ông nói với CBS News rằng Bộ An ninh Nội địa (DHS) đã đệ đơn trục xuất thân chủ của ông, một công dân Nga, và đứa con 4 tuổi của cô ấy về Uganda. Ban đầu, thẩm phán dự định cho Treyster 30 phút để thảo luận với thân chủ trước khi nghe các lập luận phản đối và ra phán quyết về đơn kiến nghị. Sau khi cầu xin thẩm phán, Treyster đã có thể lên lịch phiên điều trần vào thứ Ba.
Ông nói rằng thẩm phán “dường như ngụ ý rằng bà ấy không thể làm gì được”, do phán quyết của Hội đồng Kháng cáo Nhập cư rằng các vụ trục xuất người nước thứ ba phải được xem xét trước tiên. “Chúng tôi thậm chí còn chưa có phiên điều trần, [nhưng] thẩm phán cứ nói, ‘các bạn sẽ phải kháng cáo quyết định này.'”
“Người đó đã nộp đơn xin tị nạn đúng hạn và hợp lệ, đang xếp hàng chờ đến lượt, làm mọi thứ mà chính quyền yêu cầu, tham dự các phiên tòa, nộp đầy đủ giấy tờ đúng thời hạn, vậy mà giờ đây chúng ta lại tước đi quyền được xét xử công bằng đó của họ”, Treyster nói thêm.
Một số luật sư về vấn đề nhập cư đang thách thức chiến thuật này tại tòa án, bao gồm cả quy định năm 2019 mà các luật sư của ICE đã viện dẫn trong các đơn kiến nghị của họ, lập luận rằng những người xin tị nạn có thể bị trục xuất về các nước thứ ba.
“Tôi nghĩ rằng điều này phù hợp với nỗ lực của chính quyền hiện tại nhằm xóa bỏ hoàn toàn quyền xin tị nạn và các hình thức bảo vệ khác ở nước này,” Blaine Bookey, giám đốc pháp lý của Trung tâm Nghiên cứu Giới và Người tị nạn San Francisco, một trong những nhóm đang theo đuổi vụ kiện, cho biết. “Theo quan điểm của họ, đây là một cách dễ dàng để kết thúc vụ kiện ngay từ đầu.”
Ny (Theo CBS News)
