Tỷ phú Elon Musk ngày thứ Bảy tuyên bố sẽ thành lập một đảng chính trị thứ ba, sau khi xảy ra mâu thuẫn nghiêm trọng với cựu Tổng thống Donald Trump – động thái được xem là sự hiện thực hóa lời đe dọa ông từng đưa ra nếu dự luật nội địa của Trump được ký thành luật.

“Khi nói đến việc đẩy đất nước vào cảnh phá sản vì lãng phí và tham nhũng, chúng ta đang sống trong một hệ thống đơn đảng, chứ không phải nền dân chủ,” Musk – người từng được mệnh danh là “người bạn đầu tiên” của Trump – viết trên nền tảng mạng xã hội X. “Hôm nay, Đảng Hoa Kỳ (America Party) chính thức được thành lập để giành lại tự do cho các bạn.”

Musk từng là nhà tài trợ cá nhân lớn nhất cho chiến dịch tranh cử năm 2024 của Trump và là cố vấn thân cận, dẫn đầu nỗ lực cắt giảm lãng phí chính phủ trong chính quyền Trump. Tuy nhiên, ông đã chỉ trích mạnh mẽ dự luật “to, đẹp” của Trump vì ước tính nó sẽ làm tăng thêm hàng ngàn tỷ đô la vào thâm hụt ngân sách liên bang.

Chính sự phản đối công khai dự luật này được xem là nguyên nhân chính dẫn đến sự đổ vỡ giữa hai người trong tháng trước. Dù căng thẳng tưởng chừng hạ nhiệt sau khi Musk bày tỏ hối tiếc và xóa các bài đăng gay gắt về Trump, mâu thuẫn lại bùng lên trong những ngày gần đây khi dự luật sắp được thông qua. Trump đã ký thành luật vào thứ Sáu.

Về phần mình, Trump gọi tuyên bố thành lập đảng mới của Musk là “lố bịch” và cho rằng nó chỉ gây thêm rối loạn.

“Tôi nghĩ việc thành lập đảng thứ ba là điều lố bịch. Chúng tôi đang có rất nhiều thành công với Đảng Cộng hòa,” Trump nói với báo giới trước khi lên chiếc Air Force One ở New Jersey hôm Chủ Nhật. “Đảng Dân chủ đã lạc lối, nhưng nước Mỹ từ lâu là hệ thống hai đảng. Một đảng thứ ba chỉ làm mọi thứ thêm rối.”

“Các đảng thứ ba chưa từng thành công. Nếu ông ta muốn chơi thì cứ việc, nhưng tôi nghĩ điều đó thật ngớ ngẩn,” Tổng thống nói thêm.

Hiện chưa rõ Musk đã thực hiện các bước pháp lý nào để thành lập đảng chính thức, vốn đòi hỏi phải đăng ký với Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC). Các hồ sơ mới nhất từ FEC chưa cho thấy bất kỳ động thái nào như vậy.

Tỷ phú giàu nhất thế giới cho biết ông muốn xây dựng một đảng có lập trường tài chính bảo thủ và kiểm soát chi tiêu công, nhưng chưa công bố rõ ràng các nội dung chính sách cụ thể khác của đảng.

Musk và Trump có nhiều điểm tương đồng trong các vấn đề xã hội hiện đại. Tuy nhiên, Musk lập luận rằng chương trình nghị sự của Đảng Cộng hòa sẽ làm gia tăng nợ công, và gọi đó là “chế độ nô lệ nợ.”

Hệ thống hai đảng tại Mỹ từ lâu bị cả cử tri Dân chủ lẫn Cộng hòa chỉ trích, nhưng các nỗ lực hình thành đảng thứ ba trong thế kỷ qua đều gặp thất bại. Tỷ phú Ross Perot từng tranh cử tổng thống như một ứng viên độc lập năm 1992 và giành gần 20% phiếu phổ thông, nhưng không giành được bang nào – cuộc bầu cử năm đó do Bill Clinton chiến thắng.

Như CNN từng đưa tin, các chuyên gia về tài chính vận động tranh cử và khoa học chính trị cho rằng việc thành lập một đảng mới tại Mỹ là cực kỳ khó khăn về mặt tài chính và pháp lý, và cả cử tri lẫn ứng viên đều tỏ ra e dè.

Trong các bài đăng khác tuần này, Musk nói đảng mới của ông sẽ trở thành một lực lượng chính trị tích cực trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm tới, ban đầu tập trung ủng hộ một số ứng viên tại vài khu vực Hạ viện và Thượng viện.

Về phần mình, Trump cũng đáp trả bằng những đe dọa riêng. Ông cho biết chính phủ đang cân nhắc lại các hợp đồng trị giá hàng tỷ đô la với các công ty của Musk, và mô tả Bộ Năng suất Chính phủ – cơ quan Musk từng điều hành – như một “con quái vật” có thể “quay lại và nuốt chửng Elon”.

Nguồn CNN

(AP) — Tám người đàn ông bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ vào tháng Năm và bị giam giữ suốt nhiều tuần tại một căn cứ quân sự Mỹ ở Djibouti, châu Phi, trong lúc các khiếu kiện pháp lý của họ được xem xét, đã chính thức đến điểm đến mà chính quyền Trump mong muốn: Nam Sudan – quốc gia đang chìm trong chiến tranh, nơi Bộ Ngoại giao Mỹ cảnh báo không nên du lịch vì “tội phạm, bắt cóc và xung đột vũ trang.”

Những người bị trục xuất đến từ Cuba, Lào, Mexico, Myanmar, Việt Nam và Nam Sudan đã đặt chân đến Nam Sudan vào thứ Sáu, sau khi một thẩm phán liên bang dọn đường cho chính quyền Trump chuyển họ đi – vụ việc từng được đưa lên tận Tối cao Pháp viện, nơi sau cùng cho phép họ bị đưa khỏi Mỹ. Giới chức chính quyền cho biết, những người này từng bị kết án các tội danh bạo lực tại Hoa Kỳ.

“Đây là chiến thắng cho pháp quyền, cho sự an toàn và an ninh của người dân Mỹ,” phát ngôn viên Bộ An ninh Nội địa Tricia McLaughlin tuyên bố hôm thứ Bảy khi công bố các cá nhân trên đã đến Nam Sudan – một quốc gia hỗn loạn và có nguy cơ tái rơi vào nội chiến.

Tối cao Pháp viện hôm thứ Năm đã cho phép tiếp tục chuyển giao các cá nhân này, vốn đã được đưa lên chuyến bay từ tháng Năm hướng đến Nam Sudan. Trước đó, chuyến bay bị chuyển hướng đến căn cứ tại Djibouti sau khi một thẩm phán liên bang phán quyết rằng chính quyền đã vi phạm lệnh của ông khi không cho các cá nhân này cơ hội kháng cáo trước khi bị trục xuất. Tại Djibouti, họ bị giam giữ trong một container được cải hoán làm nơi tạm giữ.

Đa số bảo thủ tại Tối cao Pháp viện trước đó đã ra phán quyết vào tháng Sáu rằng các viên chức di trú có thể nhanh chóng trục xuất người đến các nước thứ ba. Quyết định này đã đảo ngược một lệnh trước đó cho phép người di cư kháng cáo khi bị trục xuất đến quốc gia khác ngoài quê hương – nơi họ có thể đối mặt với nguy hiểm.

Một loạt phiên điều trần khẩn vào đúng Ngày Độc lập (4/7) đã tạm thời ngăn chặn các vụ trục xuất, khi một thẩm phán cân nhắc đơn kháng cáo cuối cùng từ phía các cá nhân. Nhưng sau cùng, thẩm phán này cho biết ông không đủ thẩm quyền để ngăn việc trục xuất và rằng thẩm phán tại Boston – người từng ban hành lệnh tạm dừng việc trục xuất sang Nam Sudan – mới là người có quyền ra quyết định cuối cùng. Đến tối thứ Sáu, vị thẩm phán Boston này đã ra phán quyết ngắn gọn: Tối cao Pháp viện đã “trói tay” ông.

Giới chức Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) cho biết các cá nhân trên đã có lệnh trục xuất cuối cùng. Cơ quan này cũng cho hay họ đã đạt được các thỏa thuận với một số quốc gia để tạm tiếp nhận người nhập cư trong trường hợp không thể nhanh chóng đưa họ về nguyên quán.

(AP) – Barack Obama có Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (Affordable Care Act). Joe Biden có Đạo luật Giảm lạm phát (Inflation Reduction Act). Tổng thống Donald Trump giờ sẽ có dự luật cắt giảm thuế.

Tất cả đều từng được ca ngợi khi ra đời, nhưng sau đó trở thành mục tiêu chính trị trong các kỳ tranh cử tiếp theo. Trong trường hợp của Trump, các khoản cắt giảm thuế có nguy cơ bị lu mờ bởi những tranh cãi xoay quanh các phần khác trong đạo luật hàng nghìn tỷ đô, mà đảng Dân chủ cho rằng sẽ buộc người nghèo mất quyền chăm sóc sức khỏe và đảo ngược hơn một thập niên chính sách năng lượng.

Bằng cách kết hợp giữa thuyết phục và gây sức ép, Trump đã buộc gần như toàn bộ các nghị sĩ Cộng hòa tại Quốc hội ủng hộ dự luật chủ chốt của ông – bất chấp những điều khoản gây tranh cãi.

Ông áp dụng đúng “sách lược thương hiệu” từng giúp mình thành công trong kinh doanh: đặt tên cho dự luật là “One Big, Beautiful Bill” (Tạm dịch: Một Dự Luật To, Đẹp) và liên tục thúc ép Quốc hội thông qua bằng lá phiếu duy nhất của đảng Cộng hòa.

Tuy nhiên, chiến thắng đó sẽ sớm bị thử thách trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026, khi đảng Dân chủ dự kiến sẽ vận động với một thông điệp quen thuộc nhưng hiệu quả: rằng vị tổng thống Cộng hòa ưu ái giới giàu bằng các khoản cắt giảm thuế, trong khi người nghèo mất bảo hiểm y tế.

Trump và các đồng minh lập luận rằng những ai “xứng đáng” vẫn sẽ được tiếp tục bảo hiểm. Tuy nhiên, các tổ chức phân tích độc lập dự báo số người không có bảo hiểm y tế sẽ tăng mạnh. Đồng thời, cam kết của đảng Cộng hòa rằng dự luật sẽ thúc đẩy nền kinh tế cũng bị đặt dấu hỏi giữa bối cảnh bất ổn và chiến tranh thương mại.

Để phản bác cáo buộc thiên vị giới giàu, Trump đưa vào dự luật những điều khoản miễn thuế cho tiền boa và lương làm thêm – hai khoản thu nhập thường gặp ở nhóm lao động thu nhập thấp nhưng chỉ chiếm một phần nhỏ lực lượng lao động.

Việc gia hạn các khoản cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu vốn sắp hết hiệu lực nếu Quốc hội không hành động giúp Trump tuyên bố rằng hàng triệu người Mỹ sẽ tránh được việc tăng thuế. Nhưng để tài trợ cho các ưu tiên đắt đỏ này, đảng Cộng hòa đã cắt giảm mạnh Medicaid – hành động đi ngược với cam kết trước đó của Trump rằng người thụ hưởng các chương trình an sinh xã hội “sẽ không bị ảnh hưởng.”

“Điều quan trọng nhất là ông ấy đang lắng nghe tiếng nói của những người bị lãng quên,” Dân biểu Jason Smith (R-Mo.), Chủ tịch Ủy ban Tài chính Hạ viện, nói. “Đó là lý do tại sao yêu cầu số 1 của ông ấy là miễn thuế tiền boa, miễn thuế giờ làm thêm, và giảm thuế cho người cao tuổi. Tôi nghĩ đó sẽ là tác động lớn nhất.”

Lợi thế chính trị chưa chắc hái được quả ngọt

Các tổng thống Mỹ từng chứng kiến thành tựu lập pháp lớn của mình bị người kế nhiệm gỡ bỏ, hoặc trở thành gánh nặng chính trị cho chính đảng của mình trong các cuộc bầu cử sau đó.

Tổng thống Biden đặt cược rằng người dân sẽ tưởng thưởng cho ông vì các thành tựu lập pháp. Nhưng điều đó không thành hiện thực khi tỷ lệ ủng hộ ông vẫn thấp vì lo ngại về tuổi tác và lạm phát kéo dài.

Kể từ khi nhậm chức vào tháng Giêng, Trump đã tìm cách bãi bỏ các ưu đãi thuế nhằm thúc đẩy năng lượng sạch – vốn là một phần của đạo luật khí hậu và chăm sóc sức khỏe mang dấu ấn của Biden.

Với Obama, đạo luật cải cách y tế mà ông ký năm 2010 đã khiến đảng Dân chủ chịu thất bại nặng nề trong kỳ bầu cử giữa kỳ cùng năm. Phải đến khi đảng Cộng hòa tìm cách bãi bỏ đạo luật vào năm 2017, nó mới trở nên phổ biến hơn trong công chúng.

Các khoản cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu của Trump năm 2017 – dù được quảng bá rầm rộ – cũng không giúp đảng Cộng hòa giữ Hạ viện trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ 2018, hay giúp Trump tái đắc cử năm 2020.

“Tôi không thấy bằng chứng nào – dù là gần đây hay xa hơn – cho thấy một tổng thống có thể thúc đẩy dự luật lớn bằng phiếu của một đảng và được cử tri tưởng thưởng vì điều đó,” chuyên gia bầu cử Kyle Kondik từ Trung tâm Chính trị Đại học Virginia nhận định.

Đánh đổi mạng lưới an sinh xã hội

Đảng Dân chủ hy vọng sẽ biến những tổn thất chính sách thành lợi thế chính trị.

Trong một lần xuất hiện tại Phòng Bầu Dục hồi tháng Giêng, Trump từng cam kết sẽ “yêu thương và gìn giữ” các chương trình như An sinh Xã hội, Medicare và Medicaid.

“Chúng tôi sẽ không đụng đến các chương trình đó, trừ khi phát hiện ra sự lãng phí hoặc gian lận. Người dân sẽ không bị ảnh hưởng – chỉ có hiệu quả hơn và tốt hơn,” Trump nói.

Nhưng thực tế đã đi ngược lại. Đảng Cộng hòa không chỉ cắt Medicaid mà còn giảm hỗ trợ thực phẩm cho người nghèo nhằm cân đối ngân sách cho dự luật khổng lồ này. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), kế hoạch của Trump sẽ khiến thêm 11,8 triệu người không có bảo hiểm y tế vào năm 2034 – con số mà GOP bác bỏ.

“Trong nhiệm kỳ đầu, đảng Dân chủ đã ngăn chặn nhiều hậu quả tồi tệ. Chúng tôi không để họ bãi bỏ đạo luật Obamacare, và cùng nhau thông qua cứu trợ COVID. Nhưng lần này thì khác,” Thượng nghị sĩ Brian Schatz (D-Hawaii) nói. “Bệnh viện sẽ đóng cửa, người dân sẽ chết, giá điện sẽ tăng, và nhiều người sẽ thiếu lương thực.”

Chia rẽ trong nội bộ Cộng hòa

Thượng nghị sĩ Thom Tillis (R-N.C.) nhiều lần cảnh báo rằng đạo luật sẽ khiến hàng triệu người mất bảo hiểm ở bang ông và các bang khác, khiến họ dễ bị công kích chính trị giống như đảng Dân chủ từng hứng chịu sau đạo luật Obamacare. Không được lắng nghe, Tillis thông báo sẽ không tái tranh cử sau khi bỏ phiếu chống và chịu chỉ trích gay gắt từ Trump.

“Nếu xét về khía cạnh chính trị, ảnh hưởng của đạo luật này tại các bang như California – nơi có các địa hạt xanh-đỏ đan xen – sẽ cực kỳ lớn,” ông nói. “Thông điệp sẽ vô cùng tiêu cực ở những bang như California, New York, Illinois và New Jersey.”

Ngay cả Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski (R-Alaska) – người đóng vai trò then chốt giúp dự luật thông qua Thượng viện – cũng thừa nhận đạo luật cần được sửa đổi thêm và kêu gọi Hạ viện điều chỉnh. Nhưng Hạ viện đã không làm vậy.

Các cuộc thăm dò ban đầu cho thấy đạo luật của Trump đang bị phản đối mạnh mẽ, kể cả từ cử tri độc lập và một bộ phận đáng kể cử tri Cộng hòa. Trong khi đó, các quan chức Tòa Bạch Ốc nói rằng các khảo sát nội bộ của họ không cho thấy điều đó.

Cho đến hiện tại, chỉ có đảng Cộng hòa là đang ăn mừng. Điều đó dường như không làm Trump phiền lòng.

Trong một bài phát biểu tại Iowa sau khi dự luật được thông qua, ông tuyên bố đảng Dân chủ phản đối chỉ vì họ “ghét Trump.” Và ông nói điều đó chẳng sao cả: “Vì tôi cũng ghét bọn họ.”