Hội nghị Trung ương 15 của Đảng Cộng sản Việt Nam đang trở thành tâm điểm chú ý không chỉ của giới quan sát chính trị mà còn của toàn bộ hệ thống, khi những tính toán nhân sự cho Đại Hội 14 đã bước vào giai đoạn quyết liệt nhất. Giữa bối cảnh đó, cái tên Đại tướng Phan Văn Giang – Bộ trưởng Quốc Phòng nổi lên như một ẩn số quan trọng, thậm chí có thể là một mảnh ghép then chốt nhằm định hình cấu trúc quyền lực của nhiệm kỳ mới. Những bàn tán về khả năng ông Giang trở thành Chủ Tịch Nước, kế nhiệm Đại tướng Lương Cường đang lan rộng và đẩy cuộc tranh đấu nội bộ vào trạng thái căng thẳng chưa từng có.
Nhưng để hiểu tại sao Phan Văn Giang trở thành một phương án được nhắc tới, cần nhìn vào bối cảnh tổng thể của Bộ Ngũ, nhóm năm vị trí cao nhất trong hệ thống chính trị Cộng sản Việt Nam. Tại Đại Hội 14, có tới ba trong số năm vị trí này rơi vào diện quá tuổi tái cử: Tổng Bí Thư, Chủ Tịch Nước, Chủ Tịch Quốc Hội. Điều này đặt ra một bài toán khó chưa từng có trong suốt nhiều kỳ Đại hội gần đây. Nếu giữ đúng quy định tuổi, các vị trí này buộc phải thay máu, nhưng nếu Trung Ương chấp nhận trường hợp đặc biệt, câu hỏi đặt ra là: bao nhiêu trường hợp? Một hay hai, hay lần đầu tiên trong lịch sử có thể lên tới ba?
Trong tiền lệ các Đại hội trước, số lượng trường hợp đặc biệt được duyệt thường rất ít, và gần như chỉ dành cho chức Tổng Bí Thư. Ở những nhiệm kỳ gần đây, khi cần giữ ổn định bộ máy, Trung ương đôi lúc chấp nhận thêm một trường hợp đặc biệt cho vị trí Thủ Tướng. Nhưng chưa bao giờ một kỳ Đại hội lại đứng trước khả năng phải xử lý cùng lúc ba vị trí đặc biệt. Điều này khiến Hội nghị Trung ương 15 trở thành điểm nút của toàn bộ tiến trình, nơi mà bất kỳ sự chập chờn nào trong tính toán cũng có thể làm xáo trộn toàn bộ bàn cờ quyền lực.
Trong thế trận ấy, Phan Văn Giang được xem như một quân cờ có thể giải quyết nhiều bài toán cùng lúc. Ông thuộc nhóm lãnh đạo quân đội hiếm hoi còn trong độ tuổi có thể phục vụ thêm một nhiệm kỳ. Xuất thân từ lực lượng vũ trang, có quá trình công tác xuyên suốt từ chiến sĩ đến Bộ Trưởng Quốc Phòng, ông Giang đại diện cho một điểm cân bằng giữa cánh quân đội truyền thống và nhóm cải cách theo hướng hiện đại hóa ở Bộ Quốc Phòng. Các đánh giá nội bộ trong nhiều năm qua luôn cho thấy ông là người kín tiếng, ít phát ngôn nhưng ảnh hưởng lớn, đặc biệt trong giai đoạn quân đội được giao thêm nhiều vai trò kinh tế – chính trị.
Sự xuất hiện của ông Giang trong các phân tích về chức Chủ Tịch Nước phản ánh một thực tế: hệ thống cần một nhân vật ổn định, ít gây tranh cãi và có biểu tượng pháp lý đủ mạnh để đại diện đối nội – đối ngoại trong bối cảnh Việt Nam đang phải đối diện nhiều sức ép địa chính trị. Trong nhiệm kỳ 13, việc Bộ Công An nắm quá nhiều quyền lực khiến sự cân bằng truyền thống giữa Công an – Quân đội – Đảng cộng sản Việt Nam trở nên lệch pha. Điều này gây lo ngại trong nội bộ, và nhiều nguồn tin cho thấy Trung ương đang muốn tái lập thế cân bằng đó bằng cách điều chỉnh lại các vị trí Tứ Trụ trong Đại Hội 14.
Nếu Phan Văn Giang được đưa lên ngồi ghế Chủ Tịch Nước, vai trò quân đội trong cấu trúc quyền lực sẽ được tái định vị; từ thế đứng phòng thủ, quân đội có thể quay lại vị thế hòa giải và cân bằng như nhiều nhiệm kỳ trước khi Bộ Công An chưa vươn lên quá mạnh mẽ. Đây cũng là lý do khiến nhiều ý kiến cho rằng tên tuổi ông Giang được đẩy vào vị trí Chủ tịch nước như một phương án dàn xếp giữa các phe, đặc biệt trong bối cảnh nhân sự cao cấp đang chia làm nhiều nhóm lợi ích đối nghịch.
Nhưng không thể bỏ qua một yếu tố khác: việc chọn Chủ Tịch Nước cho nhiệm kỳ tới cũng là phép thử cho việc sắp đặt Tổng Bí Thư. Nếu Tổng Bí Thư được quyết định tiếp tục theo diện đặc biệt, việc chọn một nhân vật ổn định cho vị trí Chủ tịch nước càng trở nên cần thiết. Nếu Tổng Bí Thư không được ưu tiên, khả năng xuất hiện hai hoặc ba trường hợp đặc biệt lại đặt ra một nguy cơ mới: sự phản ứng trong nội bộ khi quy định bị nới lỏng quá mức. Trong hoàn cảnh đó, một người không quá tham vọng chính trị, không phải tâm điểm của phe phái, sẽ trở thành lựa chọn an toàn. Đại tướng Phan Văn Giang, vì thế phù hợp tiêu chí.
Dù vậy, giả thuyết ông Giang lên làm Chủ Tịch Nước cũng đặt ra hàng loạt câu hỏi về cơ chế và phân bổ quyền lực. Liệu quân đội có được trao thêm vai trò chính trị trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu hơn vào các cấu trúc khu vực? Liệu việc tái thiết cân bằng giữa Công an và Quân đội có dẫn tới áp lực mới? Và quan trọng hơn, Trung Ương Đảng cộng sản Việt Nam có sẵn sàng chấp nhận ba trường hợp đặc biệt để duy trì tính liên tục trong bộ máy hay không?
Câu chuyện trở nên phức tạp hơn khi nhìn vào mối quan hệ giữa ông Phan Văn Giang và các nhân vật thuộc nhóm quyền lực hiện nay. Trong suốt nhiệm kỳ 13, quân đội không nổi bật bằng công an trong những chiến dịch chống tham nhũng quy mô lớn. Điều này vô tình đẩy quân đội ra khỏi các trung tâm quyết sách kinh tế – chính trị. Việc đưa ông Giang lên vị trí Chủ Tịch Nước có thể được xem như nỗ lực kéo quân đội trở lại bàn cờ, tránh nguy cơ quyền lực tập trung quá mức vào một cơ quan.
Mặt khác, ông Lương Cường – người được cho là sẽ rời vị trí Chủ Tịch Nước thuộc nhóm lão thành của quân đội. Việc người kế nhiệm cũng thuộc quân đội không chỉ giữ sự liên tục trong biểu tượng mà còn tránh tạo ra khoảng trống quyền lực có thể khiến quân đội cảm thấy bị thu hẹp vai trò. Trong môi trường chính trị Việt Nam, sự hài hòa giữa các nhóm quyền lực là yếu tố sống còn để tránh xung đột nội bộ.
Giới phân tích nhận định rằng Hội nghị Trung ương 15 sẽ không đơn thuần là cuộc họp kỹ thuật. Đây là trận đấu then chốt của các phe phái, nơi tiếng nói của quân đội, công an, chính phủ và ban tổ chức trung ương đều cố gắng giành phần ảnh hưởng cho mình. Sự xuất hiện của cái tên Phan Văn Giang vì thế không phải tình cờ. Nó phản ánh nỗ lực thỏa hiệp: một nhân vật đủ an toàn, đủ trung gian, đủ kinh nghiệm và không mang theo sự phân cực.
Nếu ông Giang được chọn làm Chủ Tịch Nước, đây sẽ là một thông điệp mạnh mẽ từ giới “chop bu” cộng sản Việt Nam về việc muốn khôi phục sự cân bằng truyền thống giữa các lực lượng, đồng thời gửi đến quốc tế tín hiệu ổn định. Nếu không, việc ông được nhắc đến nhiều cũng cho thấy rằng các nhóm quyền lực đang trong quá trình giằng co quyết liệt đến mức phải đưa ra nhiều phương án dự phòng để giữ thế cân bằng.
Trong trận chiến nhân sự đang diễn ra trước thềm Đại Hội Đảng 14, Phan Văn Giang không phải là nhân vật trung tâm, nhưng lại có thể trở thành mắc xích quan trọng nhất. Quyết định có đưa ông vào danh sách đặc biệt hay không sẽ phản ánh cấu trúc quyền lực của nhiệm kỳ tới: duy trì truyền thống hay mở ra giai đoạn mới với những thỏa hiệp khác biệt.
Hội nghị Trung Ương 15 đang tiến gần, và cùng với nó, là thời điểm phân định số phận của nhiều nhân vật chủ chốt. Trong bức tranh quyền lực ấy, tên tuổi Phan Văn Giang là một dấu hỏi lớn, một dấu hỏi mà câu trả lời sẽ định hình đường đi nước bước của hệ thống chính trị Việt Nam trong 10 năm tới./.
Hơn 400 người thương vong và tổn thất trăm nghìn tỷ vì thiên tai 2025
Từ đầu năm cho đến ngày 7 tháng 12 năm 2025, thiên tai và thủy điện xả lũ đã càn quét khắp nhiều vùng của Việt Nam, gây ra hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản. Ước tính sơ bộ, tổng mức thiệt hại tài sản lên tới 100.000 tỉ đồng, tương đương khoảng 0,7 – 0,8% GDP của năm của quốc gia này.
Số người thương vong là rất lớn: có 420 người chết và mất tích; hơn 700 người bị thương. Về nhà cửa, thiên tai đã làm gần 4.200 căn nhà sập, đổ, trôi; thêm khoảng 350.000 nhà khác bị hư hỏng, tốc mái.
Lĩnh vực nông nghiệp vốn là bộ phận dễ tổn thương khi thiên tai, thiệt hại thật nặng nề. Hơn 540.000 hecta lúa và hoa màu bị ngập úng hoặc hư hại nghiêm trọng. Chăn nuôi cũng chịu tổn thất: khoảng 73.300 con gia súc và hơn 5 triệu con gia cầm bị chết hoặc bị cuốn trôi. Hàng chục nghìn lồng bè thủy sản cũng bị phá hủy.
Không chỉ nhà cửa và nông nghiệp, hệ thống hạ tầng ở nhiều địa phương cũng chịu ảnh hưởng sâu rộng: đê kè, kênh mương, bờ sông, bờ biển bị sạt lở; hàng trăm km đường giao thông, bờ biển, bờ sông bị thiệt hại; nhiều khu nuôi trồng thủy sản hoàn toàn bị phá huỷ.
Trước tình hình đó, tại phiên họp thường kỳ của Chính Phủ cộng sản Việt Nam vào ngày 6 tháng 12 năm 2025, ông Phạm Minh Chính — Thủ tướng Chính Phủ nhấn mạnh: những thiệt hại do thiên tai đã và đang tạo ra sức ép lớn với tăng trưởng kinh tế nói chung và tăng trưởng GDP quý 4 nói riêng, với khả năng tăng trưởng bị sụt giảm khoảng 0,1%.
Chính Phủ cộng sản Việt Nam giao cho Bộ Nông nghiệp & Môi trường của nước này cùng các cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện nhiều biện pháp ứng phó từ hỗ trợ lương thực, thực phẩm, thuốc men đến hỗ trợ khôi phục hạ tầng thiết yếu; đồng thời hỗ trợ cây giống, con giống, thuốc thú y và tập trung phục hồi sản xuất, ổn định đời sống cho người dân. Bộ cũng được yêu cầu nâng cấp hệ thống dự báo, cảnh báo thiên tai, tăng cường khả năng ứng phó ở cấp xã, cơ sở.
Về nhà ở của người dân chịu ảnh hưởng, Chính Phủ đặt mục tiêu hoàn thành sửa chữa 34.350 ngôi nhà bị hư hỏng trong năm 2025 và xây mới 1.620 nhà cho những gia đình bị sập đổ trước tháng 1 năm 2026.
Phát biểu tại phiên họp, ông Chính bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến lực lượng chức năng, chính quyền địa phương, quân đội, cán bộ, và cộng đồng “tình dân tộc, nghĩa đồng bào” đã nỗ lực cứu trợ, khắc phục hậu quả, sớm ổn định đời sống và hỗ trợ người dân tái thiết sau thiên tai.
Trước mức thiệt hại rất lớn và thiệt hại trải rộng khắp các vùng miền, năm 2025 được xem là một năm hết sức khó khăn của Việt Nam, người dân lâm cảnh mất mát và cộng đồng phải gồng mình phục hồi. Thách thức hiện nay là Chính Phủ cộng sản Việt Nam vừa hỗ trợ ngay cho người dân, vừa tái thiết hạ tầng, đồng thời củng cố hệ thống phòng, chống thiên tai để hạn chế thiệt hại trong tương lai./.
Từ Hà Nội đến Berlin: CSVN truy đuổi tiếng nói phản biện chưa từng có
Bị can Nguyễn Văn Đài và bị can Lê Trung Khoa
Tối ngày 5 tháng 12 năm 2025, Cơ quan An ninh điều tra thuộc Bộ Công An cộng sản Việt Nam chính thức phát lệnh truy nã đối với hai bị can Nguyễn Văn Đài và Lê Trung Khoa, với cáo buộc “làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng sản Việt Nam”, theo khoản 2, Điều 117 Bộ luật Hình sự.
Quyết định truy nã được đưa ra sau hơn nửa tháng kể từ khi hai cá nhân này bị khởi tố. Cụ thể, Lê Trung Khoa bị khởi tố ngày 17 tháng 11 năm 2025, còn Nguyễn Văn Đài bị khởi tố ngày 18 tháng 11năm 2025.
Theo thông tin từ Bộ Công An, nếu bất kỳ ai phát hiện Nguyễn Văn Đài hoặc Lê Trung Khoa đang ở đâu, đều có quyền bắt giữ và giao ngay cho cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân gần nhất. Sau khi bị bắt hoặc tiếp nhận, phải báo ngay cho Cơ quan An ninh điều tra theo địa chỉ tại số 10 phố Trần Kim Xuyến, phường Yên Hòa, Hà Nội.
Về nhân thân: Nguyễn Văn Đài, sinh năm 1969, quê Hưng Yên, trước khi xuất cảnh, có nơi thường trú tại khu tập thể Bách Khoa, phường Bạch Mai, Hà Nội. Lê Trung Khoa, sinh năm 1971, quê Thanh Hóa, trước khi đi nước ngoài, nơi đăng ký thường trú tại ngõ 81, đường Láng, phường Đống Đa, Hà Nội; hộ chiếu của Khoa được cấp từ năm 2008.
Cơ quan An ninh điều tra của cộng sản Việt Nam thừa khả năng biết hai ông này đang sinh sống ở Đức quốc nhưng vẫn phát lời kêu gọi cả hai sớm ra đầu thú để phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử; đồng thời nhấn mạnh rằng nếu họ tự nguyện đầu thú, có thể được hưởng chính sách khoan hồng theo quy định của pháp luật.
Từ góc nhìn xã hội, diễn biến này cũng tạo nên làn sóng quan tâm về tự do ngôn luận, hoạt động báo chí, và định nghĩa về tuyên truyền chống Nhà nước, những vấn đề vốn đã gây tranh luận rộng rãi.
Việc Bộ Công An cộng sản Việt Nam phát lệnh truy nã những người đang sinh sống hợp pháp ở nước ngoài, chỉ vì họ bày tỏ quan điểm chính trị hay thực hiện quyền tự do ngôn luận, đang đặt ra lo ngại nghiêm trọng về tình trạng đàn áp nhân quyền xuyên quốc gia. Đây không đơn thuần là hoạt động tố tụng, mà là biểu hiện của một chiến lược kiểm soát tiếng nói phản biện vượt khỏi biên giới lãnh thổ.
Trong bối cảnh nhiều quốc gia ngày càng chú trọng bảo vệ quyền tự do biểu đạt, việc cộng sản Việt Nam sử dụng các điều luật mang tính mơ hồ như Điều 117 để khởi tố và truy nã những người bất đồng chính kiến ở hải ngoại cho thấy sự lạm dụng quyền lực và thiếu tôn trọng các chuẩn mực nhân quyền quốc tế. Những người này không thực hiện hành vi bạo lực, không gây nguy hiểm cho xã hội; họ chỉ sử dụng tiếng nói của mình để phản biện chính sách, đưa ra quan điểm độc lập hoặc tham gia các hoạt động truyền thông. Tuy nhiên, tất cả lại bị quy chụp thành hành vi “chống Nhà nước”.
Hình thức truy nã xuyên biên giới không chỉ gây sức ép lên cá nhân bị nhắm đến, mà còn tạo ra nỗi sợ hãi cho cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Nhiều người lo ngại việc lên tiếng có thể khiến bản thân hoặc gia đình trong nước bị sách nhiễu. Điều này đi ngược lại tinh thần của các công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, đặc biệt là Công ước ICCPR về quyền dân sự và chính trị.
Trong thời đại toàn cầu hóa, một nhà nước tự tin và minh bạch không cần phải đàn áp tiếng nói khác biệt. Việc truy đuổi những người bất đồng chính kiến ở bên kia biên giới chỉ làm xấu thêm hình ảnh quốc gia, đồng thời cho thấy sự thiếu khoan dung trước đối thoại. Đây là thời điểm cần lên tiếng mạnh mẽ để chấm dứt các hành vi đàn áp nhân quyền xuyên quốc gia, bảo vệ quyền tự do biểu đạt của mọi công dân Việt Nam, dù họ đang sống ở đâu./.
Bắt Phạm Quang Thiện theo Điều 117, CSVN đàn áp người trong nội bộ ?
Bị can Phạm Quang Thiện. Ảnh: Bộ Công an
Vào ngày 4 tháng 12 năm 2025, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công An cộng sản Việt Nam ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam và lệnh khám xét đối với Phạm Quang Thiện (47 tuổi, trú tại Hà Nội), cựu Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Truyền thông đa phương tiện thuộc Cổng Thông tin điện tử Chính Phủ cộng sản Việt Nam. Động thái này nằm trong giai đoạn mở rộng điều tra vụ án hình sự được khởi tố trước đó, với cáo buộc “làm, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng sản Việt Nam” theo khoản 2, điều 117 Bộ luật Hình sự.
Việc Phạm Quang Thiện bị khởi tố và tạm giam được công bố sau khi các bị can trước đó như Lê Trung Khoa và Đỗ Văn Ngà đã bị điều tra và trong trường hợp của Lê Trung Khoa, đang bị truy nã do bỏ trốn sau khi khởi tố.
Theo thông báo từ cơ quan điều tra, Phạm Quang Thiện bị xem là có vai trò liên quan trong hoạt động “tuyên truyền, phát tán thông tin chống Nhà nước”. Cơ quan tố tụng đã hoàn tất thủ tục khởi tố, và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã phê chuẩn quyết định bắt giam.
Đây là diễn biến mới nhất trong vụ án liên quan đến Lê Trung Khoa, từng khởi tố từ ngày 17 tháng 11 năm 2025, cho thấy cơ quan chức năng đang mở rộng phạm vi điều tra, không chỉ dừng lại ở cá nhân đầu vụ.
Vào ngày 5 tháng 12 năm 2025, cơ quan điều tra Công an cộng sản Việt Nam đã phát lệnh truy nã đối với Lê Trung Khoa, và nêu bất kỳ ai cũng có quyền bắt và đưa tới cơ quan công an.
Việc bắt giữ Phạm Quang Thiện là một bước đi mạnh của nhà chức trách, nhằm bóc gỡ mạng lưới liên quan đến hành vi bị coi là “chống phá Nhà nước”. Cơ quan điều tra nhấn mạnh rằng mọi cá nhân, tổ chức tham gia dù trực tiếp hay gián tiếp trong việc làm, lưu trữ, phát tán nội dung bị cấm đều có thể bị xem là đồng phạm.
Vụ án thu hút chú ý rộng rãi bởi nó chạm đến các vấn đề quyền tự do ngôn luận, bảo vệ thông tin, quyền tiếp cận và chia sẻ dữ liệu. Một cá nhân từng giữ vị trí tương đối cao trong hệ thống truyền thông chính thức như Phạm Quang Thiện lại bị khởi tố với cáo buộc “tuyên truyền chống Nhà nước” khiến dư luận đặt câu hỏi về giới hạn giữa báo chí, truyền thông độc lập và phạm pháp.
Cộng sản Việt Nam khẳng định: mọi hành vi đăng tải, chia sẻ, phát tán nội dung được cho là chống nhà nước đều bị xử lý nghiêm theo luật, và vụ án lần này là minh chứng rõ ràng cho nguyên tắc đó, bất kể người vi phạm là ai. Nhà chức trách thúc giục những người liên quan chưa trình diện hãy nhanh chóng ra đầu thú để được xét xử theo đúng quy định.
Trong bối cảnh xã hội hiện nay với mạng lưới internet rộng khắp, thông tin lan truyền nhanh, vụ bắt giữ Phạm Quang Thiện gióng lên hồi chuông cảnh báo: việc chia sẻ quan điểm, nhận định, tài liệu nhạy cảm có thể dẫn đến rủi ro pháp lý nghiêm trọng bất chấp vị thế, danh tính hay quá khứ công tác.
Với việc mở rộng điều tra, thêm đồng phạm bị bắt, vụ án liên quan Lê Trung Khoa đang dần hé lộ cách thức và quy mô hoạt động được cho là “tuyên truyền chống Nhà nước”. Đây là thời điểm nhà chức trách cộng sản Việt Nam khẳng định mục tiêu đàn áp nhân quyền xuyên quốc gia: mọi hành vi vi phạm điều 117, dù ít hay nhiều, dù cá nhân hay tổ chức đều không bị bỏ qua./.
Miss Cosmo Đà Lạt chấn động, diễn viên Việt trộm tài sản khách mời
Leon Yuriar Angela Michelle khi nhận lại tài sản. Ảnh: Lê Tiến
Vào sáng ngày 6 tháng 12 năm 2025, tại Quảng trường Lâm Viên (Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng), Leon Yuriar Angela Michelle — đại diện Mexico tham gia cuộc thi Miss Cosmo 2025 phát hiện túi xách của mình bị mất sau khi tham dự một sự kiện. Trong túi có máy ảnh, thẻ tín dụng, khoảng 40 triệu đồng tiền mặt cùng nhiều vật dụng cá nhân.
Tiếp nhận trình báo, lực lượng của Công an phường Xuân Hương khẩn trương vào cuộc xem lại camera an ninh, rà soát hiện trường và sàng lọc các đối tượng có mặt tại sự kiện. Chỉ sau khoảng 10 đến 13 giờ truy xét tích cực, họ đã xác định được nghi phạm là Nguyễn Lâm Thái (25 tuổi, ngụ tại Sài Gòn), một diễn viên tham dự cùng chương trình tại Lâm Viên.
Tại cơ quan công an, Nguyễn Lâm Thái thừa nhận hành vi trộm cắp và giao nộp toàn bộ tang vật, bao gồm cả chiếc túi cùng những đồ vật có giá trị. Công an đã lập hồ sơ để xử lý theo đúng quy định.
Sau khi nhận lại tài sản, hoa hậu Leon Yuriar Angela Michelle bày tỏ sự cảm kích trước tinh thần làm việc nhanh chóng, chuyên nghiệp của cơ quan chức năng Đà Lạt, điều giúp cô lấy lại niềm tin và cảm thấy an tâm.
Về phần nghi phạm, vụ việc khiến công chúng không khỏi bất ngờ, bởi trước đó Nguyễn Lâm Thái được biết đến như một gương mặt đa năng trong lĩnh vực nghệ thuật, từng hoạt động ở nhiều mảng: diễn viên, đạo diễn, sản xuất nội dung, tư vấn mỹ thuật và quản lý nghệ sĩ. Anh từng được vinh danh là “Đại sứ Sinh viên toàn cầu” của Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch Việt Nam trong chương trình giao lưu sinh viên quốc tế.
Hành vi bị phanh phui khiến hình ảnh trước đó của người này sụp đổ, đồng thời gây ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng của sự kiện và môi trường hoạt động nghệ thuật vốn cần sự tin cậy và minh bạch.
Vụ việc đã khép lại nhanh chóng, nhưng để lại bài học đáng suy ngẫm: ngay trong các sự kiện được tổ chức quy mô, có nghệ sĩ, thí sinh quốc tế tham dự, vẫn cần cảnh giác và bảo đảm an ninh nghiêm ngặt để tránh nguy cơ trộm cắp, gây ảnh hưởng xấu không chỉ đến cá nhân mà cả uy tín chung./.
Cán bộ Mặt Trận rút ruột 500 triệu quỹ cứu trợ: Cú tát vào niềm tin của dân
Công an tỉnh Lâm Đồng công bố lệnh bắt khẩn cấp Ức Kim Khoan.
Vào chiều ngày 5 tháng 12 năm 2025, Công an tỉnh Lâm Đồng phối hợp với viện kiểm sát cùng cấp thực hiện lệnh bắt khẩn cấp đối với ông Ức Kim Khoan — cán bộ tại Ủy ban Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam xã Phan Sơn với cáo buộc lạm dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản. Nguồn tin chính thức cho biết, ông Khoan bị tố cáo đã tự ý rút 500 triệu đồng từ quỹ hoạt động/quỹ cứu trợ của MTTQ xã để phục vụ mục đích cá nhân.
Sự việc vỡ lở sau khi Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam tỉnh Lâm Đồng chuyển 550 triệu đồng vào tài khoản quỹ cứu trợ của xã Phan Sơn, khoản tiền được phân bổ nhằm hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả thiên tai năm 2025. Nhưng thay vì phân bổ cho người dân, ông Khoan lại chuyển 500 triệu đồng vào tài khoản cá nhân, dùng để trả nợ, đầu tư tiền ảo và tiêu xài cá nhân.
Sau khi nhận lệnh bắt, cơ quan điều tra tiến hành khám xét nơi ở và nơi làm việc của ông Khoan. Tại thời điểm bị bắt, đối tượng thừa nhận đã sử dụng số tiền chiếm đoạt, và hiện không còn khả năng khắc phục.
Lãnh đạo Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam xã Phan Sơn ngay sau đó đã đình chỉ chức vụ đối với ông Khoan, đồng thời báo cáo vụ việc lên cấp trên và hợp tác với cơ quan chức năng nhằm xử lý theo quy định pháp luật.
Vụ án thu hút sự quan tâm của dư luận vì gắn liền với quỹ cứu trợ, nguồn lực nhằm giúp đỡ những người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thiên tai thì ở bất kỳ đâu vốn đòi hỏi tính minh bạch và liêm chính. Việc quỹ cứu trợ bị “rút ruột” bởi người đứng đầu khiến niềm tin vào tổ chức gây dựng xã hội bị tổn hại nghiêm trọng.
Cơ quan điều tra cho biết đang tiếp tục củng cố hồ sơ, làm rõ động cơ, trách nhiệm của các cá nhân liên quan, cũng như đánh giá mức độ thiệt hại, hướng xử lý theo luật định.
Đây không chỉ là một vụ án đơn lẻ, mà là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với những cá nhân giữ vai trò quản lý quỹ công, quỹ xã hội: bất cứ lợi dụng quyền hạn nào để tư lợi cũng có thể bị phát hiện, xử lý nghiêm. Với người dân, vụ việc cũng là cảnh báo để giám sát và yêu cầu tính minh bạch từ các tổ chức được giao quản lý quỹ – đặc biệt quỹ cứu trợ, quỹ từ thiện, quỹ hỗ trợ thiên tai.
Trong bối cảnh nhiều địa phương đang huy động quỹ để giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai, hỗ trợ hộ nghèo, người yếu thế, công tác giám sát, kiểm toán nội bộ cùng sự giám sát xã hội, càng thêm quan trọng để đảm bảo nguồn lực đến đúng người, đúng nơi, không bị lợi dụng làm mục đích cá nhân.
Vụ bắt giữ Ức Kim Khoan vì chiếm đoạt tiền quỹ Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam xã Phan Sơn đang mở ra câu hỏi về trách nhiệm quản lý, và đòi hỏi minh bạch, công khai trong mọi khoản đóng góp, hỗ trợ. Với công luận, đây là cơ hội để thúc đẩy giám sát dân sự, củng cố niềm tin với các cơ quan bảo trợ xã hội, và khẳng định công lý phải được thực thi nghiêm với mọi hành vi lợi dụng quỹ công hoặc quỹ cứu trợ.
Vụ việc cán bộ Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam xã Phan Sơn chiếm đoạt 500 triệu đồng tiền cứu trợ thiên tai không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật đơn thuần, mà là sự phản bội trắng trợn đối với niềm tin của người dân, những người vốn đang oằn mình gượng dậy sau bão lũ, mong chờ từng đồng hỗ trợ để dựng lại mái nhà, khôi phục cuộc sống. Khi người dân tin tưởng gửi gắm vào các quỹ cứu trợ, họ tin vào lòng nhân ái và trách nhiệm cộng đồng; nhưng hành vi của cán bộ này đã biến sự tin tưởng đó thành nỗi phẫn uất.
Không có gì gây phẫn nộ hơn việc một cá nhân được giao nhiệm vụ đại diện cho tiếng nói của nhân dân, thay vì làm tròn bổn phận, lại tìm cách vét cho đầy túi riêng bằng chính những đồng tiền cứu sinh. Điều đáng nói, đây không phải tiền ngân sách, không phải tiền thưởng, mà là tiền hỗ trợ khẩn cấp cho những hộ dân mất trắng tài sản. Việc chiếm đoạt số tiền này, đem đi tiêu xài cá nhân và đầu tư tiền ảo, không chỉ là sự tha hóa trong đạo đức công chức mà còn là cú tát vào niềm tin vào hệ thống công quyền.
Sự phẫn nộ của dư luận là điều tất yếu. Người dân có quyền đặt câu hỏi: nếu một cán bộ cấp xã cũng có thể dễ dàng rút ruột quỹ cứu trợ hàng trăm triệu đồng, thì những quỹ lớn hơn liệu có còn an toàn? Trách nhiệm giám sát ở đâu? Ai bảo đảm rằng những khoản đóng góp của cộng đồng không bị biến thành “cơ hội làm giàu” cho một số cá nhân có chức vụ?
Vụ việc này phải được coi là hồi chuông cảnh tỉnh nghiêm khắc, đòi hỏi xử lý thật nặng tay để khẳng định rằng bất kỳ hành vi phản bội lòng tin nào đối với dân cũng phải trả giá thích đáng./.
(AP) — Tổng thống Donald Trump tối Chủ nhật đã chủ trì lễ Kennedy Center Honors và ca ngợi Sylvester Stallone, Kiss, Gloria Gaynor, Michael Crawford và George Strait — danh sách honorees mà ông góp phần tuyển chọn — là những người “huyền thoại theo muôn vàn cách khác nhau.”
“Hàng tỷ, hàng tỷ người đã theo dõi họ qua nhiều năm,” Trump nói khi mở màn chương trình, trở thành tổng thống đầu tiên trực tiếp dẫn dắt sự kiện.
Ông mô tả các nghệ sĩ được tôn vinh — bằng loạt tiết mục biểu diễn tri ân — là “những nghệ sĩ, diễn viên, nhà biểu diễn, nhạc sĩ, ca sĩ và nhạc sĩ sáng tác vĩ đại nhất từng bước trên mặt đất này.”
Kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc hồi tháng Giêng, Trump đã biến Trung tâm Nghệ thuật Trình diễn John F. Kennedy — mang tên một tổng thống Dân chủ — thành tâm điểm trong chiến dịch phản công của ông nhằm chống lại điều mà ông gọi là văn hóa “thức tỉnh chống Mỹ.”
Trump nói hôm thứ Bảy rằng ông chủ trì sự kiện “theo yêu cầu của một đài truyền hình nào đó,” và dự đoán chương trình phát sóng trên CBS và Paramount+ vào ngày 23/12 sẽ đạt lượng người xem “cao nhất từ trước đến nay.”
Trước Trump, các tổng thống chỉ ngồi trong hàng ghế khán giả cùng những nhân vật được vinh danh. Trong nhiệm kỳ đầu, Trump từng bỏ qua sự kiện này.
Trump: “Tôi chỉ muốn là chính mình”
Khi được hỏi ông chuẩn bị cho vai trò này thế nào, Trump — đang đi trên thảm đỏ cùng Đệ nhất phu nhân Melania Trump — nói ông “gần như chẳng chuẩn bị gì nhiều.”
“Tôi có trí nhớ tốt, thật may mắn, nên tôi nhớ được mọi thứ,” ông nói. “Nhưng tôi chỉ muốn là chính mình. Phải là chính mình.”
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, một trong nhiều thành viên nội các có mặt tại buổi lễ, nói: “Ông ấy rất thoải mái trước ống kính, như mọi người đều biết, và rất hài hước. Tôi nóng lòng chờ đợi tối nay.”
Trump xuất hiện trên sân khấu ba lần — mở đầu, sau giờ giải lao và kết thúc chương trình. Ông cũng giới thiệu từng nghệ sĩ qua các video ghi sẵn trước phần tri ân.
Trong những lời phát biểu, Trump vừa hào phóng vừa gay gắt — không tiếc lời ca ngợi các nghệ sĩ nhưng đôi lúc cũng thể hiện sự châm chọc quen thuộc.
Sau giờ giải lao, ông kể rằng mình vừa xem qua một số dự án tu sửa trung tâm mà ông đã khởi xướng, và gọi buổi tối là “tuyệt vời.”
“Chúng ta đang có một buổi tối thật vui,” ông nói. “Tôi thấy rất nhiều người quen trong khán phòng này. Có người tốt. Có người xấu. Có người tôi thật sự yêu quý và tôn trọng. Có người tôi chỉ… ghét.”
Những ngôi sao được vinh danh năm 2025
Kennedy Center Honors, bắt đầu từ năm 1978, vinh danh các nghệ sĩ đã góp phần định hình văn hóa và nghệ thuật Mỹ. Nhóm nghệ sĩ năm nay bao gồm:
Sylvester Stallone — loạt phim “Rocky,” “Rambo”
Gloria Gaynor — biểu tượng với ca khúc “I Will Survive”
Kiss — huyền thoại rock với lối hóa trang rực rỡ và những màn trình diễn đầy khói lửa
George Strait — tượng đài nhạc đồng quê
Michael Crawford — tài tử đoạt Tony, nổi tiếng với “Phantom of the Opera,” vở diễn dài nhất lịch sử Broadway
Trump nói điểm chung của họ là khả năng kiên trì, nhiều người trong số họ xuất phát từ những hoàn cảnh rất khiêm tốn.
“Có người từng trải qua những cú ngã huyền thoại, những thất bại mà bạn chỉ đọc trên báo vì họ quá nổi tiếng,” ông nói trên sân khấu. “Nhưng như Rocky Balboa đã nói: cứ tiến lên, tiến lên phía trước.”
Cảm xúc tại buổi lễ và tưởng niệm thành viên Kiss đã qua đời
Buổi lễ đặc biệt xúc động với ban nhạc Kiss. Tay guitar huyền thoại Ace Frehley qua đời hồi tháng 10 sau một tai nạn ngã nghiêm trọng. Trong màn tri ân, một cây đàn đỏ đơn độc, tỏa khói, được đặt trên sân khấu để tưởng nhớ ông — gợi lại hình ảnh biểu tượng của quả bom khói mà Frehley thường cài trong cây đàn của mình.
Chương trình khép lại bằng màn trình diễn bùng nổ của Cheap Trick với bài “Rock and Roll All Nite,” khiến cả khán phòng đứng dậy cổ vũ.
Phản ứng của các nghệ sĩ
Stallone nói được vinh danh khiến ông cảm giác như đang ở “tâm bão.”
Crawford nói vinh dự này “đặc biệt ý nghĩa ở cuối chặng đường sự nghiệp.”
Gaynor chia sẻ cảm giác “như trong mơ”: “Được công nhận theo cách này là đỉnh cao vinh dự.”
Ca sĩ gospel Mike Farris, người biểu diễn tri ân Gaynor, gọi bà là người bạn thân: “Bà ấy thật sự đã sống đúng tinh thần ‘I Will Survive.’”
Trump “thâu tóm” Kennedy Center
Trump đã phá vỡ truyền thống ủng hộ lưỡng đảng dành cho Kennedy Center bằng cách:
Loại bỏ lãnh đạo hiện tại
Bổ nhiệm hàng loạt nhân vật ủng hộ mình vào hội đồng quản trị
Được bầu làm chủ tịch hội đồng
Chỉ trích chương trình nghệ thuật và diện mạo của tòa nhà
Và từng nói đùa rằng sẽ đổi tên thành “Trump Kennedy Center”
Ông cũng vận động Quốc hội cấp hơn 250 triệu USD để nâng cấp công trình.
Khi được hỏi liệu nơi này sẽ mang tên ông hay không, Trump nói đó là quyết định của hội đồng — nhưng vẫn đùa về “Trump Kennedy Center.”
Quan điểm của các honorees về Trump
Gaynor từng đóng góp cho các tổ chức Cộng hòa.
Simmons từng ủng hộ Trump năm 2016 nhưng sau đó chỉ trích ông “vị kỷ” và cổ súy thuyết âm mưu.
Paul Stanley lên án Trump vì nỗ lực đảo ngược bầu cử 2020 và gọi những người tấn công Điện Capitol ngày 6/1 là “khủng bố,” nhưng kêu gọi đoàn kết sau cuộc bầu cử 2024.
Ông viết: “Nếu ứng cử viên của bạn thua, hãy học từ điều đó. Nếu thắng, hãy hiểu rằng người không chia sẻ quan điểm với bạn cũng yêu nước như bạn.”
(AP) — Nỗ lực của chính quyền Trump nhằm mở rộng quyền kiểm soát đối với các cơ quan liên bang độc lập đang được đưa ra trước một Tối cao Pháp viện tỏ ra thiện cảm, với khả năng đảo ngược một phán quyết 90 năm tuổi vốn giới hạn thời điểm tổng thống được phép sa thải các thành viên hội đồng quản trị.
Các luật sư của chính quyền đang biện hộ cho quyết định của Tổng thống Donald Trump sa thải ủy viên Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) Rebecca Slaughter mà không cần lý do, đồng thời kêu gọi Tòa bác bỏ phán quyết nhất trí năm 1935 trong vụ Humphrey’s Executor.
Phiên điều trần diễn ra vào thứ Hai.
Sáu thẩm phán bảo thủ của tòa đã phát tín hiệu mạnh mẽ ủng hộ quan điểm của chính quyền — bất chấp sự phản đối của ba thẩm phán tự do — khi cho phép Slaughter cùng các thành viên hội đồng của những cơ quan khác bị sa thải trong khi vụ kiện của họ vẫn đang tiếp diễn.
Những người bị ông Trump cách chức còn bao gồm các thành viên của Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia (NLRB), Ủy ban Bảo vệ Hệ thống Công vụ (MSPB) và Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng (CPSC).
Hai quan chức duy nhất đến nay vẫn trụ lại sau nỗ lực loại bỏ của Trump là Lisa Cook, Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed), và Shira Perlmutter, viên chức bản quyền tại Thư viện Quốc hội. Tòa đã gợi ý rằng Fed sẽ được xem xét khác biệt so với những cơ quan độc lập khác. Trump cho biết ông muốn Cook rời nhiệm sở vì cáo buộc gian lận thế chấp, nhưng bà Cook phủ nhận mọi sai phạm.
Một câu hỏi thứ hai có thể ảnh hưởng trực tiếp đến Cook
Ngay cả khi việc sa thải bị tòa tuyên là bất hợp pháp, Tối cao Pháp viện muốn quyết định liệu thẩm phán có quyền phục chức cho người bị sa thải hay không.
Thẩm phán Neil Gorsuch từng viết rằng một nhân viên bị sa thải trái phép, dù thắng kiện, có thể được nhận bồi hoàn tiền lương, nhưng không được trở lại vị trí cũ.
Điều này có thể tác động đến khả năng duy trì chức vụ của Cook. Các thẩm phán tỏ ra dè dặt trước nguy cơ bất ổn kinh tế nếu tổng thống có thể sa thải toàn bộ lãnh đạo ngân hàng trung ương. Tòa sẽ tổ chức phiên điều trần riêng vào tháng 1 để xem Cook có được tiếp tục tại vị trong lúc chờ xử lý vụ kiện hay không.
Roberts đã thu hẹp dần các hạn chế từ hơn một thập niên qua
Chánh án John Roberts đã viết nhiều phán quyết từ năm 2010 nhằm thu hẹp các đạo luật hạn chế quyền sa thải của tổng thống.
Năm 2020, ông viết rằng “quyền cách chức của Tổng thống là nguyên tắc, không phải ngoại lệ” khi tòa ra phán quyết ủng hộ việc Trump sa thải Giám đốc Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB), dù vị trí này có các bảo vệ pháp lý tương tự như vụ Humphrey.
Trong phán quyết năm 2024 về miễn tố hình sự cho Trump liên quan nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử 2020, Roberts cũng xếp quyền sa thải vào nhóm quyền hạn “tối hậu và không thể bị hạn chế” của tổng thống — tức Quốc hội không được quyền can thiệp.
Vụ việc gốc năm 1935: khi Roosevelt muốn thay đổi FTC
Vụ việc hiện tại quay lại với tiền lệ từ năm 1935, khi Tổng thống Franklin Roosevelt muốn thay thế một ủy viên FTC bằng nhân sự của mình để phục vụ chương trình New Deal.
Ủy viên William Humphrey từ chối từ chức. Ông qua đời một năm sau đó, và người quản lý tài sản của ông (executor) đã kiện đòi tiền lương.
Các thẩm phán đã nhất trí ủng hộ đạo luật thành lập FTC, vốn chỉ cho phép tổng thống cách chức một ủy viên vì “thiếu hiệu quả, lơ là nhiệm vụ hoặc sai phạm trong công vụ.”
Dân biểu Marjorie Taylor Greene (Cộng hòa–Georgia) tiếp tục gia tăng chỉ trích nhằm vào Tổng thống Trump trong cuộc phỏng vấn phát sóng Chủ nhật trên chương trình “60 Minutes” của CBS — chưa đầy một tháng sau khi đồng minh lâu năm của ông Trump tuyên bố sẽ từ nhiệm Quốc hội giữa lúc cuộc khẩu chiến công khai giữa hai người ngày càng gay gắt.
Trong cuộc phỏng vấn, Greene giữ vững lập trường đối đầu mà bà đã thể hiện trong nhiều tháng gần đây và cho rằng một số nghị sĩ Cộng hòa khác im lặng vì họ “khiếp sợ” việc công khai chống lại tổng thống như bà đã làm.
Greene cũng đề cập đến việc các lời đe dọa giết người nhằm vào bà và gia đình gia tăng, đồng thời khẳng định chính những phát biểu của ông Trump đã góp phần trực tiếp khiến tình trạng đó trở nên tồi tệ hơn.
Khi chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là đến ngày bà tự ấn định để rời Quốc hội, Greene cũng trả lời những câu hỏi về tương lai chính trị của mình.
Dưới đây là 5 điểm đáng chú ý từ cuộc phỏng vấn “60 Minutes”:
1. Greene nói các nghị sĩ Cộng hòa chế giễu Trump sau lưng
Nữ dân biểu cho biết sẽ “khiến nhiều người sốc” nếu nghe được cách mà nhiều đồng nghiệp Cộng hòa nói về tổng thống khi cánh cửa đóng lại.
Greene cho hay, chỉ mới năm ngoái thôi, nhiều người trong số họ còn chế nhạo ông Trump — và chế nhạo cả bà vì ủng hộ ông. Nhưng khi Trump thắng cuộc bầu cử sơ bộ năm 2024, họ liền “— xin lỗi Lesley — quay sang nịnh bợ ông ấy” và lần đầu đội chiếc mũ MAGA.
Trong cuộc phỏng vấn, Lesley Stahl hỏi: “Đằng sau hậu trường, họ nói khác đi à?”
“Đúng vậy,” Greene đáp.
“Khác thế nào?”
“Oh, nó sẽ khiến nhiều người sốc đấy,” Greene nói.
2. Greene nói các nghị sĩ Cộng hòa “khiếp sợ” Trump
Greene cho rằng lý do nhiều nghị sĩ Cộng hòa không dám công khai bất đồng với tổng thống là vì họ “sợ bị ông ấy nhắm vào.”
Khi Stahl hỏi liệu nỗi sợ đe dọa hay tấn công có phải là nguyên nhân khiến họ phải tỏ ra ủng hộ tổng thống hay không, Greene trả lời:
“Tôi nghĩ họ sợ bước lệch khỏi hàng và nhận một bài đăng công kích trên Truth Social. Đúng vậy.”
Stahl tiếp lời: “Và họ đang chứng kiến chuyện xảy ra với bà?”
“Đúng.”
3. Greene nói Trump đã làm bùng phát các đe dọa nhằm vào gia đình bà
Greene khẳng định chính lời lẽ của tổng thống đã “trực tiếp châm ngòi” cho các đe dọa nhằm vào con trai bà.
Chủ đề của một email đe dọa viết đúng cụm từ mà Trump đã dùng để gọi bà: “Marjorie Traitor Greene” (Marjorie Kẻ Phản Bội Greene).
“Đó là các lời đe dọa trực tiếp được tiếp thêm bởi Tổng thống Trump,” bà nói.
Greene cho biết bà đã thông báo với tổng thống và Phó tổng thống Vance về những đe dọa này. JD Vance trả lời rằng ông “sẽ xem xét.” Còn phản hồi của ông Trump — theo lời Greene — “không mấy tử tế.”
Stahl hỏi bà: “Gợi ý một chút, ông ấy nói gì?”
Greene chỉ đáp: “Rất, rất khó nghe.”
4. Greene nói chính sách của Trump không còn mang tính ‘Nước Mỹ Trên Hết’
Greene lặp lại lập luận rằng tổng thống tập trung quá nhiều vào các ưu tiên đối ngoại, thay vì những vấn đề trong nước.
“Đối với một tổng thống ‘America First’, ưu tiên số một phải là chính sách nội địa, nhưng ông ấy không làm thế. Vì vậy tôi chỉ trích ông ấy là điều đương nhiên, vì đó là những cam kết trong chiến dịch của tôi.”
Bà cũng nhắc đến thời điểm Trump gọi bà là “kẻ phản bội,” trùng với lúc ông tiếp đón các nhân vật gây tranh cãi tại Tòa Bạch Ốc:
Lãnh đạo al Qaeda mà Mỹ từng truy nã, nay là tổng thống Syria
Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman, người bị cáo buộc sát hại một nhà báo Mỹ
Thị trưởng Dân chủ Xã hội mới đắc cử của New York
“Tất cả diễn ra trong khoảng thời gian đó, và ông ấy gọi tôi là kẻ phản bội.”
Greene nói bà theo đuổi tư tưởng “America First,” nhưng không nhận mình là MAGA:
Stahl hỏi: “Bà có phải là MAGA không?” “Tôi là America First,” Greene đáp. “MAGA và America First không giống nhau sao?” “MAGA là khẩu hiệu của Tổng thống Trump. Đó là chính sách của ông ấy. Tôi tự nhận mình là America First.”
5. Greene nói bà không có kế hoạch tranh cử tổng thống
Khi được hỏi liệu sự thay đổi lập trường của bà có phải là tính toán chính trị để chuẩn bị cho cấp bậc cao hơn, Greene phủ nhận hoàn toàn.
“Tôi không có bất kỳ kế hoạch hay mong muốn nào tranh cử tổng thống. Tôi cũng sẽ ghét làm thượng nghị sĩ. Tôi không tranh cử thống đốc.”
Bà nói mọi người ở Washington khó tin điều đó, dù bà đã nhiều lần nói thẳng với họ:
CALITODAY (07/12/2025): Bộ trưởng Văn hóa Pháp Roselyne Bachelot phát biểu bên cạnh bức tranh sơn dầu của Gustav Klimt vẽ năm 1905 mang tên “Hoa hồng dưới những tán cây,” trong một buổi lễ tại bảo tàng Orsay ở Paris, thứ Hai, ngày 15 tháng 3 năm 2021. Chính phủ Pháp bàn giao bức tranh Klimt cho các cháu của nạn nhân Holocaust Nora Stiasny, bị phát xít Đức đánh cắp trong Thế chiến II.
Trong suốt tám thập kỷ, các gia đình bị tàn phá bởi Holocaust vẫn nỗ lực đòi lại tài sản mà phát xít Đức đã cướp đi. Trong số hàng triệu mạng sống bị phá hủy, hàng trăm nghìn tác phẩm nghệ thuật và đồ vật văn hóa đã bị chiếm đoạt trong một trong những chiến dịch cướp bóc phi thường nhất lịch sử. Giá trị của các tác phẩm nghệ thuật vẫn còn thất lạc lên đến hàng tỷ đô la.
Đối với các nạn nhân còn sống và thế hệ con cháu của họ, cuộc chiến giành lại những tác phẩm này chính là nỗ lực khôi phục một lịch sử mà phát xít Đức đã cố gắng xóa bỏ.
Năm 2016, Quốc hội Mỹ đã nhất trí thông qua Đạo luật Khôi phục Nghệ thuật Bị Phát xít Đức Chiếm đoạt (HEAR Act) nhằm tạo điều kiện cho việc khôi phục này. Luật pháp này thừa nhận một sự thật đơn giản: trong những năm hỗn loạn sau chiến tranh, các gia đình Do Thái bị phân tán khắp các châu lục và thường không rõ ai — hay vật gì — còn sống sót. Trong thời gian đó, nghệ thuật bị cướp được chuyển qua các thị trường ngầm, vào các bảo tàng, kho của các nhà buôn, các nhà đấu giá và bộ sưu tập tư nhân trên toàn thế giới. Đạo luật HEAR đáp ứng bằng cách thiết lập một quy tắc rõ ràng: một khi một gia đình phát hiện được vị trí của tác phẩm bị đánh cắp, họ có sáu năm để đưa ra yêu cầu đòi lại.
Tuy nhiên, trong chín năm kể từ khi luật có hiệu lực, nhiều tòa án và bảo tàng đã hoạt động chống lại ý định đó. Thay vì trả lời câu hỏi cơ bản — liệu tác phẩm này có bị phát xít Đức cướp không? — các tổ chức văn hóa đã dựa vào các chi tiết kỹ thuật để cố gắng duy trì quyền sở hữu các tác phẩm này. Kết quả là một sự quay trở lại âm thầm nhưng tàn phá những lối thoái thác mà Quốc hội từng muốn loại bỏ.
Trong việc biện hộ cho hành vi này, luật sư chính của một bảo tàng lớn ở New York đã hỏi tôi liệu tôi có chắc rằng một bản khai được ký tại trại tập trung Dachau, được cho là chuyển nhượng một bộ sưu tập nghệ thuật, có phải do cưỡng ép không. Tôi nhìn bà ấy với sự kinh ngạc. Bà biết rằng người đàn ông “ký” bản khai đó và vợ ông đã bị giết trong vòng hai tháng. Việc cho rằng tài liệu này có thể phản ánh ý chí tự do của tù nhân cho thấy các tổ chức sẵn sàng đi xa đến mức nào để tránh trách nhiệm.
Hiện nay, Quốc hội đang xem xét việc củng cố và gia hạn Đạo luật HEAR 2025, khi đạo luật 2016 sắp hết hiệu lực. Nó mới đây đã được Ủy ban Tư pháp Thượng viện thông qua với tỷ lệ 22–0, tất cả các Thượng Nghị sĩ Cộng hòa và Dân chủ đều ủng hộ. Tuy nhiên, một số lãnh đạo bảo tàng, bao gồm Hiệp hội Giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật, vẫn tiếp tục tiến hành chiến dịch mạnh mẽ để ngăn chặn hoặc áp đặt một điều khoản hết hiệu lực khác, điều sẽ tái lập các giới hạn thời gian mà luật này nhằm vượt qua.
Họ cho rằng điều này sẽ tạo ra một loạt vụ kiện vô căn cứ, một lập luận không thuyết phục khi xét đến gần một thập kỷ kiện tụng theo Đạo luật HEAR, chưa có một vụ kiện đòi bồi thường Holocaust nào vô lý được nộp. Và nếu có, các chế tài theo Quy tắc 11 sẽ được áp dụng, giống như bất kỳ vụ kiện dân sự nào khác.
Họ cũng cho rằng nghệ thuật bị phát xít Đức cướp chỉ “tình cờ” xuất hiện trong các bộ sưu tập Mỹ. Câu chuyện này không chỉ phớt lờ các cảnh báo chính thức của chính phủ Mỹ gửi tới các bảo tàng sau Thế chiến II “rằng không thể chuyển quyền sở hữu rõ ràng đối với các vật phẩm bị cướp từ các bộ sưu tập công hoặc tư ở nước ngoài,” mà còn làm trắng hồ sơ cho thấy nhiều bảo tàng đã làm ngơ các tác phẩm bị nhiễm mầm mống, chuyển qua các đại lý phát xít hoặc thương nhân sau chiến tranh — và không ưu tiên nguồn lực để cập nhật nghiên cứu.
Họ cũng thúc đẩy một “điều khoản hết hiệu lực,” điều này sẽ tạo cơ hội che giấu và chỉ bảo vệ những người muốn giấu sự thật. Trong nhiều thập kỷ sau chiến tranh, các gia đình tìm kiếm tác phẩm bị đánh cắp đã gặp phải các kho lưu trữ khóa kín, các bộ sưu tập tư nhân và một thị trường nghệ thuật dựa trên bí mật. Chúng ta không nên tái tạo ác mộng này.
Củng cố đạo luật không đồng nghĩa với việc trao chiến thắng cho bất kỳ ai. Nó không làm suy yếu quyền của bị đơn. Nó chỉ đảm bảo rằng các thẩm phán có thể nghe các sự kiện và quyết định các vụ án dựa trên bằng chứng. Liệu bức tranh có thuộc sở hữu gia đình và có bị phát xít Đức cướp hay không?
Các bảo tàng thường cho rằng họ ưu tiên thương lượng hơn kiện tụng. Nhưng thương lượng mà không có khả năng kiện tụng thì không phải thương lượng — đó là đầu hàng. Nó buộc các gia đình phải chấp nhận bất kỳ điều kiện nào mà người giữ tài sản bị đánh cắp áp đặt.
Đối với các nạn nhân còn sống và thế hệ con cháu, đây có thể là cơ hội thực sự cuối cùng để sửa chữa sai lầm lịch sử. Quốc hội hiện đứng trước lựa chọn rõ ràng: đứng về phía các nạn nhân của tội ác vĩ đại nhất trong lịch sử hiện đại hay đứng về phía các tổ chức hy vọng có thể trì hoãn thời gian.
Joel Greenberg là chủ tịch của Art Ashes, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ các gia đình trong việc khôi phục nghệ thuật bị phát xít Đức cướp. Ông cũng là một trong những nhà sáng lập Susquehanna International Group.
CALITODAY (07/12/2025): Thượng Nghị sĩ Adam Schiff (Dân chủ – California) hôm Chủ nhật 07/12 đã kêu gọi công bố video về vụ tấn công lần thứ hai nhằm vào một tàu nghi buôn ma túy ở trên biển Caribbean.
“Thành thật mà nói, nếu Ngũ Giác Đài và Bộ trưởng Quốc phòng của chúng ta tự hào về những gì họ đang làm, hãy để người Mỹ xem video đó. Hãy để người Mỹ thấy hai người đứng trên một chiếc tàu bị lật — hoặc ngồi trên một chiếc tàu bị lật và bị giết một cách cố ý, rồi tự quyết định xem họ có tự hào về những gì đất nước mình đang làm hay không,” Thượng Nghị sĩ California nói với Kristen Welker của NBC News trong chương trình Meet the Press.
“Tôi không thể tưởng tượng mọi người lại tự hào về điều đó,” Schiff bổ sung.
Vào thứ Bảy hôm qua 06/12, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth không cam kết sẽ công bố video của vụ tấn công thứ hai gây tranh cãi.
“Chúng tôi đang xem xét ngay bây giờ để đảm bảo các nguồn tin, phương pháp… ý tôi là, đây là một chiến dịch đang diễn ra, các chiến thuật, kỹ thuật và thủ tục, chúng tôi có các lực lượng đang thực hiện điều này ngay lúc này,” Hegseth nói với Lucas Tomlinson của Fox News.
“Vì vậy, bất cứ điều gì chúng tôi quyết định công bố, chúng tôi phải rất có trách nhiệm; chúng tôi đang xem xét điều đó ngay bây giờ,” ông nói thêm.
Tổng thống Trump hôm thứ Tư cho biết ông ủng hộ việc công bố video liên quan đến vụ tấn công tàu lần thứ hai đã giết 2 người sống sót trong chiến dịch ngày 02 tháng 9.
“Tôi không biết họ có những gì, nhưng bất cứ gì họ có, chúng tôi chắc chắn sẽ công bố, không vấn đề gì,” Trump nói với các phóng viên.
“Mỗi tàu mà chúng tôi loại bỏ, chúng tôi cứu được 25.000 mạng sống người Mỹ,” ông tiếp tục. “Nếu nhìn vào số liệu của chúng tôi, lượng ma túy đi qua đường biển đã giảm 91%.”
Quân đội Mỹ đã tấn công một tàu nghi buôn ma túy khác vào thứ Năm tại Thái Bình Dương phía đông, giết chết bốn người và tiếp tục chiến dịch chống ma túy giữa lúc chiến dịch tháng 9/2025 đang chịu sự giám sát ngày càng gắt gao.
“Khá rõ ràng” chính quyền Trump không muốn công bố video vụ tấn công tàu lần thứ hai.
Dân biểu Adam Smith (bang Washington, Đảng Dân chủ) hôm Chủ nhật cho biết “khá rõ ràng” rằng chính quyền Trump không muốn công bố đoạn video về vụ tấn công lần thứ hai nhằm vào một chiếc thuyền bị cáo buộc chở ma túy hồi tháng 9.
“Không có gì khác so với hàng chục đoạn video mà họ đã công bố trước đây. Có vẻ như rất rõ ràng là họ không muốn công bố đoạn video này vì họ không muốn người dân nhìn thấy nó, bởi vì nó rất, rất khó để biện minh,” Smith nói với người dẫn chương trình George Stephanopoulos trên chương trình “This Week” của ABC News.
Smith, thành viên cấp cao (đứng đầu phe thiểu số) của Ủy ban Quân vụ Hạ viện, đã xem đoạn video trong cuộc họp hôm thứ Năm với Đô đốc Hải quân Frank Bradley và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan Caine. Ông Bradley, người được Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth trao quyền để tiến hành cuộc tấn công, cùng ông Caine đã báo cáo cho các thành viên của Ủy ban Quân vụ và Ủy ban Tình báo ở cả hai viện Quốc hội.
Thượng Nghị sĩ Tom Cotton (Cộng hòa – bang Arkansas), Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện, nói với các phóng viên sau buổi họp rằng đoạn video cho thấy những người sống sót sau đợt tấn công đầu tiên đang “cố lật lại một chiếc thuyền — chở đầy ma túy — đang trên đường tới Hoa Kỳ để họ có thể tiếp tục chiến đấu.”
Tuy nhiên, Smith nói hôm Chủ nhật rằng chiếc thuyền đó đã “rõ ràng là không còn khả năng hoạt động,” và đoạn video mâu thuẫn với lập luận của các đồng nghiệp Đảng Cộng hòa của ông.
“Nếu họ công bố đoạn video, thì tất cả những gì phía Cộng hòa đang nói sẽ bị phơi bày là hoàn toàn sai sự thật,” Smith nói thêm.
Tổng thống Trump hôm thứ Tư bày tỏ ủng hộ việc công bố đoạn video.
“Sign up for the Morning Report Những thông tin mới nhất về chính trị và chính sách, gửi thẳng tới hộp thư của bạn.”
“Tôi không biết họ đang nắm giữ gì, nhưng bất cứ thứ gì họ có thì chúng tôi chắc chắn sẽ công bố, không có vấn đề gì,” Trump nói với các phóng viên.
Trong khi đó, ông Hegseth hôm thứ Bảy cho biết Ngũ Giác Đài đang đánh giá liệu việc công bố đoạn video có gây rủi ro cho an ninh tác chiến hay không.
“Chúng tôi đang xem xét ngay lúc này để bảo đảm các nguồn tin, phương thức — ý tôi là, đây là một chiến dịch đang diễn ra, chúng tôi vẫn có các lực lượng đang hoạt động ngoài đó ngay lúc này,” Hegseth nói với phóng viên Lucas Tomlinson của Fox News tại Diễn đàn Quốc phòng Quốc gia Reagan ở Simi Valley, bang California.
Hegseth không cam kết công bố video vụ tấn công chiếc tàu lần thứ hai.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth hôm thứ Bảy 06/12 đã từ chối cam kết sẽ công bố đoạn video về vụ tấn công lần thứ hai gây tranh cãi nhằm vào một chiếc tàu bị nghi chở ma túy ở vùng Caribe.
“Chúng tôi đang xem xét việc này ngay lúc này để bảo đảm các nguồn tin, phương thức — ý tôi là, đây vẫn là một chiến dịch đang diễn ra, chiến thuật, kỹ thuật và quy trình, chúng tôi vẫn có các lực lượng đang thực hiện nhiệm vụ ngoài kia ngay lúc này,” Hegseth nói với phóng viên Lucas Tomlinson của Fox News, khi được hỏi về các cuộc tấn công chết người, trong phần hỏi–đáp sau bài phát biểu của ông tại Diễn đàn Quốc phòng Quốc gia Reagan ở Simi Valley, bang California.
“Vì vậy, bất cứ điều gì chúng tôi quyết định công bố thì cũng phải cực kỳ có trách nhiệm, và chúng tôi đang xem xét điều đó ngay lúc này,” ông nói thêm.
Vụ tấn công thứ hai nhằm vào chiếc thuyền bị cáo buộc chở ma túy đã trở thành tâm điểm tranh cãi lớn tại Washington trong vài tuần qua.
Hôm thứ Năm, Đô đốc Hải quân Frank Bradley, cùng với Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan Caine, đã tới Điện Capitol để báo cáo cho các nhà lập pháp của cả hai đảng thuộc cả hai viện về những chi tiết liên quan đến các cuộc tấn công diễn ra vào ngày 02/9.
Tổng thống Trump hôm thứ Tư cho biết ông ủng hộ việc công bố video của vụ tấn công chiếc tàu lần thứ hai, vốn đã khiến những người sống sót trong chiến dịch đầu tháng 9 thiệt mạng.
“Tôi không biết họ có những gì, nhưng bất cứ thứ gì họ có, chúng tôi chắc chắn sẽ công bố, không vấn đề gì,” ông Trump nói với các phóng viên.
“Cứ mỗi chiếc tàu chúng tôi đánh chìm, chúng tôi cứu được 25.000 sinh mạng người Mỹ,” ông nói tiếp. “Nếu nhìn vào các con số của chúng tôi, lượng ma túy tuồn vào qua đường biển đã giảm 91%.”
Theo CNN, hai người sống sót sau vụ tấn công hồi tháng 9 dường như đã không phát tín hiệu cầu cứu qua radio và cũng không có thiết bị liên lạc bổ sung sau khi con tàu của họ bị tấn công, theo lời Đô đốc Bradley nói với các nhà lập pháp hôm thứ Năm.
Tại diễn đàn quốc phòng hôm thứ Bảy, Hegseth đã vạch ra định hướng quân sự mới tập trung vào Tây Bán Cầu, đồng thời chỉ trích các quyết định của các chính quyền tiền nhiệm. Ông cũng bảo vệ các cuộc tấn công ở vùng Caribe.
“Nếu các anh đưa ma túy vào đất nước này bằng tàu, chúng tôi sẽ tìm ra các anh và chúng tôi sẽ đánh chìm các anh,” ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng ông “hoàn toàn” ủng hộ cuộc tấn công — theo lệnh của Đô đốc Bradley — và nói với khán giả rằng: “Nếu là tôi, tôi cũng sẽ đưa ra quyết định tương tự.”
Cuộc tấn công chiếc tàu lần thứ hai “về bản chất là một vụ giết người”
Thượng Nghị sĩ Tammy Duckworth (Đảng Dân chủ – bang Illinois), cựu phi công trực thăng Black Hawk và là một cựu binh từng tham chiến, cho biết chiến dịch quân sự đã khiến 11 đối tượng bị cáo buộc buôn ma túy thiệt mạng, ngoài ra có hai người sống sót ban đầu, đã bị tấn công tiếp lần thứ hai và giết chết tại vùng biển Caribbean vào đầu tháng 9 thì “về bản chất là một vụ giết người”.
Trong cuộc phỏng vấn hôm Chủ nhật hôm nay 07/12 với chương trình “State of the Union” của CNN, bà Duckworth đã phản bác việc Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth so sánh chiến dịch ở vùng Caribbean với cuộc chiến chống khủng bố tại Afghanistan và Iraq, nơi cả bà Duckworth và ông Hegseth đều từng tham chiến.
“Trên thực tế, Quốc hội đã bỏ phiếu cho phép chúng ta bước vào chiến tranh ở Iraq và Afghanistan. Trong trường hợp này thì không hề có cuộc bỏ phiếu nào như vậy, cũng không có cuộc tranh luận nào như vậy,” bà Duckworth nói.
Bà ca ngợi binh sĩ là “những người chuyên nghiệp ở mức cao nhất”, nhưng nhấn mạnh: “Vấn đề là họ không được phép tiến hành chiến tranh.”
Duckworth cho biết bà nhận thấy những khác biệt quan trọng trong cách các chiến dịch được tiến hành. Trước hết, theo bà, những người bị quân đội Mỹ nhắm tới trên chiếc tàu bị cáo buộc chở ma túy “thậm chí còn không hướng tới Hoa Kỳ”.
“Vì vậy, mọi việc họ đã làm đều là bất hợp pháp. Nó vi phạm luật pháp quốc tế. Nó vi phạm các Công ước Geneva. Và chắc chắn nó cũng vi phạm cả luật pháp trong nước Hoa Kỳ,” bà nói tiếp. “Cuộc tấn công ‘double-tap’ đó về bản chất là một vụ giết người.”
“Đó là một tội ác chiến tranh. Nó là bất hợp pháp. Dù anh có gọi nó bằng cách nào đi nữa, thì tất cả đều là bất hợp pháp,” bà nói thêm.
Duckworth, người đã mất cả hai chân và một phần chức năng cánh tay phải vào năm 2004 khi trực thăng do bà đồng lái bị trúng đạn chống tăng ở Iraq, lưu ý rằng luật chiến tranh quy định rất rõ ràng rằng việc tấn công kẻ thù sau khi họ không còn gây ra mối đe dọa là bất hợp pháp.
“Hãy nhìn xem, tôi từng bị bắn rơi sau phòng tuyến của đối phương,” bà nói. “Theo luật chiến tranh, nếu một phi công nhảy dù thoát ra, anh ta bị bắn rơi, rồi lênh đênh trên một chiếc xuồng cao su giữa đại dương, thì theo mọi luật pháp quốc tế về chiến tranh, anh ta phải được cứu trợ và giúp đỡ.”
Bà cho biết ngay cả khi người đó có mang theo radio và đang gọi bên mình đến đón, hoặc ngay cả khi “bạn biết rằng họ sẽ tiến hành các hoạt động chống lại bạn trong tương lai,” thì các Công ước Geneva vẫn cấm thực hiện thêm các cuộc tấn công để tiêu diệt đối phương.
“Và vì thế, tất cả những gì họ đã làm trong trường hợp này đều là bất hợp pháp. Trên thực tế, theo bản báo cáo của vị đô đốc, hai người sống sót đã bám vào một nửa chiếc thuyền giữa đại dương và không hề có quyền tiếp cận radio. Do đó, vâng… toàn bộ chiến dịch này ngay từ đầu đã là bất hợp pháp,” bà nói.
Dân biểu Cộng hòa lo ngại về báo cáo của thanh tra liên bang liên quan đến Hegseth.
Dân biểu Jim Himes (Đảng Dân chủ – bang Connecticut) cho biết hôm Chủ nhật rằng các đồng nghiệp Đảng Cộng hòa của ông đang bày tỏ mối quan ngại trong riêng tư sau khi một báo cáo của thanh tra liên bang kết luận rằng Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã gây nguy hiểm cho an toàn binh sĩ và vi phạm chính sách của Ngũ Giác Đài.
“Hoàn toàn đúng, họ nói điều đó trong riêng tư,” Himes nói với người dẫn chương trình Margaret Brennan trên CBS News trong chương trình Face the Nation. “Còn công khai thì dĩ nhiên họ nói rằng đây là sự minh oan hoàn hảo, đúng không?”
Báo cáo dài 84 trang của Văn phòng Thanh tra Bộ Quốc phòng (OIG), được công bố hôm thứ Tư, cho biết ông Hegseth đã đặt binh lính Mỹ vào tình thế nguy hiểm khi thảo luận về một cuộc không kích đang được chuẩn bị nhằm vào các mục tiêu bị cho là của lực lượng Houthi ở Yemen trên ứng dụng Signal.
Báo cáo của OIG cũng kết luận rằng ông Hegseth đã phớt lờ quy định của bộ khi chia sẻ các chi tiết về cuộc tấn công trên ứng dụng nhắn tin này. Những thông tin đó bị lộ ra khi Cố vấn An ninh Quốc gia khi đó là Mike Waltz vô tình thêm Jeffrey Goldberg, Tổng biên tập tạp chí The Atlantic, vào một nhóm chat với các quan chức trong chính quyền.
Người phát ngôn Ngũ Giác Đài, Sean Parnell, cho biết trong một tuyên bố rằng báo cáo này “là sự MINH OAN HOÀN TOÀN” cho ông Hegseth và “chứng minh điều mà chúng ta đã biết từ đầu – không có thông tin mật nào được chia sẻ.”
“Vấn đề này đã được giải quyết và hồ sơ đã khép lại,” ông Parnell nói thêm.
Trong khi đó, ông Hegseth nói với phóng viên Lucas Tomlinson của Fox News hôm thứ Bảy rằng ông không hề “hối tiếc” về quyết định chia sẻ các chi tiết tác chiến của cuộc tấn công trên Signal.
Tuy vậy, các nhà lập pháp của cả hai đảng đều cho rằng báo cáo này cho thấy ông Hegseth đã mắc sai lầm.
Ông Himes nhắc lại những lo ngại đó vào Chủ nhật, nói rằng cách thức liên lạc của ông Hegseth là một “ý tưởng cực kỳ, cực kỳ tệ.”
“Nếu Pete Hegseth nói rằng ông ấy sẽ làm điều đó lần nữa, thì ông ấy chỉ đang củng cố điều mà tất cả chúng ta đều biết, đó là ông ấy hoàn toàn không phù hợp với công việc này,” Dân biểu Dân chủ bang Connecticut nói thêm. “Một trong những công việc nhạy cảm và khó khăn nhất trong chính phủ Hoa Kỳ lại đang được giao cho một người đã đặt chính nhân viên của mình và cả nhiệm vụ vào tình thế rủi ro.”
Mỹ “chắc chắn không biết danh tính của 11 người” bị giết trên tàu ma túy.
Dân biểu Jim Himes (Đảng Dân chủ, bang Connecticut) phát biểu hôm Chủ nhật 07/12 rằng Mỹ “chắc chắn” không biết danh tính của từng cá nhân trên chiếc thuyền đầu tiên bị cáo buộc buôn ma túy mà họ đã tấn công vào ngày 02/9.
“Chúng ta có thể biết một hoặc hai người, tôi không rõ, nhưng chắc chắn chúng ta không biết danh tính của cả 11 người. Vì vậy, không ai có thể mô tả đầy đủ những người trên bất kỳ chiếc thuyền nào là ai cả,” Himes nói với người dẫn chương trình Margaret Brennan trên CBS News trong chương trình “Face the Nation.”
Đô đốc Hải quân Frank Bradley và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan Caine hôm thứ Năm đã báo cáo về các cuộc tấn công vào chiếc thuyền cho Himes, thành viên cao cấp của Ủy ban Tình báo Hạ viện, cùng các nhà lập pháp khác.
Trong các buổi báo cáo, các thành viên của Ủy ban Quân vụ và Ủy ban Tình báo ở cả hai viện đã xem đoạn phim ghi lại cuộc tấn công.
Chiến dịch này, do Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth phê chuẩn và được Bradley ra lệnh, đã giết hai người sống sót còn lại của cuộc tấn công ban đầu hôm 2/9. Tổng cộng có 11 người bị giết, mà chính quyền Trump cáo buộc là đang buôn lậu ma túy vào Mỹ, đã thiệt mạng.
Himes cho biết hôm Chủ nhật rằng những người trên con thuyền “gần như chắc chắn là đang vận chuyển ma túy,” nhưng họ không phải là “mục tiêu hợp pháp,” vì Quốc hội chưa cho phép hành động quân sự.
“Theo luật, nếu ai đó đã bị tấn công và vẫn tiếp tục tham chiến, chĩa súng vào bạn, hoặc có súng, thì họ có thể là mục tiêu hợp pháp,” Dân biểu Đảng Dân chủ bang Connecticut nói thêm. “Nhưng nếu họ ở ngoài chiến sự, thì họ không phải là mục tiêu hợp pháp, và tấn công họ là vi phạm luật chiến tranh.”
“Đây là lý do vì sao người dân Mỹ cần được xem đoạn video này,” ông nói thêm. “Những người này gần như chỉ còn thoi thóp, chứ chưa nói đến việc đang tham chiến.”
Hiện có sự ủng hộ của lưỡng đảng đối với việc công bố đoạn phim về sự việc tấn công lần thứ hai ngày 2/9, trong đó có cả Tổng thống Trump. Tuy nhiên, hôm thứ Bảy 06/12, ông Hegseth đã từ chối cam kết sẽ công khai đoạn video.
Đây mới chỉ là khởi đầu việc Trung Quốc sử dụng “lá bài” đất hiếm
Trên thang điểm từ 0 đến 10, Tổng thống Trump nói với các phóng viên rằng ông sẽ đánh giá cuộc gặp “tuyệt vời” ngày 30/10 với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là “12”.
Tuy nhiên, xếp hạng tưởng tượng này của Trump đã bỏ qua một sự thật khiêm nhường mà những tuần trước cuộc gặp đã làm rõ: sự gần như độc quyền của Trung Quốc về tiếp cận khoáng sản đất hiếm mang lại cho nước này lợi thế quyết định so với Mỹ và tất cả các nước khác.
Vào đầu tháng 10, Trung Quốc thông báo các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nhằm hạn chế nghiêm trọng quyền tiếp cận đất hiếm của các công ty nước ngoài. Chiến lược táo bạo này đã gây sốc cho thế giới công nghiệp và đặt Bắc Kinh vào vị trí chủ đạo trong các thương vụ Mỹ-Trung trong tương lai.
Không phải ngẫu nhiên mà thông báo này được đưa ra trước cuộc gặp của Tập với Trump. Kết quả là, chính Trump là người rõ ràng cần phải đến gặp Tập.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump dường như là người nắm quyền kiểm soát. Cuộc chiến thương mại ông khởi xướng với Trung Quốc cấm bán các công nghệ chip tiên tiến cho Trung Quốc và đưa hàng chục công ty công nghệ cao Trung Quốc vào danh sách đen.
Các nhà sản xuất Trung Quốc cần người Mỹ tiếp tục mua hàng của họ, ông nhấn mạnh, tự hào nói vào năm 2016 rằng “không có chúng tôi, Trung Quốc sẽ gặp rắc rối nghiêm trọng.”
Ôi, tình thế đã đảo ngược. Hiện nay, Trung Quốc kiểm soát 61% sản lượng đất hiếm thế giới và hơn 90% quá trình chế biến tiếp theo. Khoáng sản đất hiếm và nam châm làm từ chúng là yếu tố thiết yếu trong sản xuất tên lửa, hệ thống phòng thủ, xe điện, điện thoại thông minh và thiết bị y tế tiên tiến.
Nếu các biện pháp kiểm soát xuất khẩu được thực hiện đầy đủ, cơ sở công nghiệp toàn cầu sẽ hoàn toàn tê liệt. Tình huống này khiến từ “đòn bẩy” có ý nghĩa hoàn toàn mới.
Washington cảm thấy lo lắng trước bước đi táo bạo của Bắc Kinh.
“Họ đã chĩa một khẩu bazooka vào chuỗi cung ứng và cơ sở công nghiệp của toàn thế giới tự do,” Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tuyên bố, “và chúng tôi sẽ không chấp nhận điều đó.”
Rõ ràng, cả chính quyền Trump lẫn giới doanh nghiệp Mỹ đều không ngờ tới bước đi kịch tính như vậy từ Trung Quốc.
Trong khi Bắc Kinh đã thông báo một loạt hạn chế về đất hiếm và các nguyên tố khác từ cuối năm ngoái, Tập thường chỉ áp dụng chiến lược “ăn miếng trả miếng” trước các hành động của Trump.
Các biện pháp hạn chế toàn diện được công bố vào tháng 10 cho thấy Trung Quốc không còn nghĩ theo kiểu “mắt trả mắt” nữa. Họ muốn “cả cánh tay lẫn chân”.
Chiến lược của Trung Quốc dường như hiệu quả. Các công ty đa quốc gia đã thúc giục Tòa Bạch Ốc giải quyết cuộc khủng hoảng, và Trump đang loay hoay tìm một thỏa thuận thương mại để “giữ thể diện”. Cuối cùng, ông chỉ đạt được mức trở lại trạng thái trước Ngày Giải phóng.
Trung Quốc hứa sẽ tiếp tục mua đậu nành Mỹ và hạn chế dòng chảy fentanyl cùng các hóa chất tiền chất sang Mỹ, đồng thời Mỹ cũng tạm thời tránh được các hạn chế mới về đất hiếm.
Tập đạt được việc giảm thuế, tạm dừng việc tăng phí đối ứng cho tàu Trung Quốc và Mỹ vào cảng của nhau, và có kênh liên lạc trực tiếp với Nvidia để mua chip.
Quan trọng hơn, Tập đã khiến Trump phải là người yêu cầu điều gì đó.
Hiện vẫn chưa rõ chính quyền Trump có nhận thức đầy đủ về việc đất hiếm đã thay đổi cán cân quyền lực về phía Trung Quốc hay không. Chỉ vài ngày sau cuộc gặp Tập, Trump khẳng định trên 60 Minutes rằng trong vòng một năm rưỡi, Mỹ sẽ không còn phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc.
Kế hoạch của chính quyền bao gồm các nỗ lực phối hợp với đồng minh, cấp phép nhanh cho các mỏ mới và nắm giữ cổ phần trực tiếp tại các công ty khoáng sản và khai thác. Dù sáng tạo, đây rõ ràng là giấc mơ viển vông.
Hạn mức 18 tháng của Trump thấp hơn thực tế ít nhất một thập kỷ (có lẽ còn lâu hơn). Chiến lược thống trị đất hiếm của Trung Quốc đã bắt đầu hơn ba thập kỷ trước, khi Đặng Tiểu Bình tiên tri rằng: “Trung Đông có dầu mỏ; Trung Quốc có đất hiếm.”
Hơn nữa, hệ thống chính trị chia rẽ của Mỹ không có dấu hiệu nào cho thấy có thể khởi động lại ngành công nghiệp đất hiếm đang ngủ yên.
Đào tạo hàng ngàn kỹ sư khai thác và khoáng sản, phát triển hàng loạt công nghệ từ đầu và nới lỏng các tiêu chuẩn môi trường, lao động và an toàn nghiêm ngặt sẽ tốn hàng trăm tỷ USD và một lượng vốn chính trị tương ứng.
Trump có thể nói gì tùy ý, nhưng thực tế đã thay đổi. Trung Quốc sẽ không còn chịu đựng việc Mỹ tống tiền về kinh tế và công nghệ cao nữa.
Sau khi giữ kín các “lá bài” trong thời gian dài, Bắc Kinh đã đưa ra một nước đi có thể làm tê liệt công nghiệp Mỹ và đe dọa các lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ. Và đất hiếm chỉ mới là khởi đầu. Rốt cuộc, Tập vẫn chưa tận dụng ưu thế của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng dược phẩm.
Washington giờ đây phải thích nghi với một Bắc Kinh tự tin hơn, sẵn sàng sử dụng “tùy chọn hạt nhân kinh tế”. Nếu Tòa Bạch Ốc không xem xét lại chiến lược kiềm chế Trung Quốc, họ cuối cùng sẽ cạn kiệt các thỏa thuận.
Hệ quả địa chính trị từ cách tiếp cận mới của Trung Quốc đối với đất hiếm mới chỉ bắt đầu xuất hiện.
