(AP) — Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu thông báo ông sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu của Mỹ đối với thịt bò, cà phê, các loại trái cây nhiệt đới và hàng loạt mặt hàng khác — một động thái mang tính đột phá trong bối cảnh áp lực ngày càng gia tăng buộc chính quyền phải hành động quyết liệt hơn để kiềm chế giá tiêu dùng.
Trong nhiệm kỳ thứ hai, Trump xây dựng chính sách kinh tế quanh việc áp đặt hàng loạt mức thuế cao lên hàng nhập khẩu nhằm khuyến khích sản xuất trong nước và thúc đẩy kinh tế Mỹ. Việc bất ngờ từ bỏ chính sách thuế quan vốn được xem là dấu ấn của ông — đặc biệt trên những mặt hàng thiết yếu trong bữa ăn của người dân Mỹ — là điều đáng chú ý, diễn ra sau khi cử tri trong cuộc bầu cử bổ sung đầu tháng nêu lo ngại kinh tế là vấn đề hàng đầu, qua đó giúp Đảng Dân chủ giành chiến thắng lớn tại Virginia, New Jersey và nhiều bang trọng điểm khác.
“Chúng tôi vừa giảm bớt một số thuế đối với thực phẩm như cà phê,” Trump nói trên chuyên cơ Air Force One khi đang bay tới Florida vài giờ sau khi thông báo được đưa ra.
Khi được hỏi liệu thuế quan có góp phần làm tăng giá tiêu dùng hay không, Trump thừa nhận: “Tôi cho rằng trong một số trường hợp là có.”
“Nhưng phần lớn gánh nặng thuế quan lại do các nước khác chịu,” ông nói thêm.
Lạm phát và sức ép chính trị
Trong khi đó, lạm phát — bất chấp tuyên bố của Trump rằng nó đã “biến mất” kể từ khi ông nhậm chức tháng Giêng — vẫn neo ở mức cao, tiếp tục gây áp lực lớn lên người tiêu dùng.
Chính quyền Trump vẫn khẳng định thuế quan giúp bổ sung đáng kể nguồn thu ngân sách và không phải là nguyên nhân chính khiến giá thực phẩm tăng vọt. Tuy nhiên, Đảng Dân chủ nhanh chóng coi quyết định hôm thứ Sáu là sự thừa nhận rằng chính sách của Trump đang làm kinh tế hộ gia đình thêm kiệt quệ.
“Hôm nay Tổng thống Trump cuối cùng cũng thừa nhận điều chúng ta luôn biết: thuế quan của ông ấy đang làm giá cả tăng lên với người dân Mỹ,” Hạ nghị sĩ Dân chủ Don Beyer của Virginia tuyên bố. “Sau khi bị cử tri trừng phạt vì thất hứa trong việc giải quyết lạm phát, Tòa Bạch Ốc đang cố tô vẽ sự rút lui khỏi chính sách thuế quan này như một ‘bước ngoặt vì khả năng chi trả’.”
Giá thực phẩm leo thang
Thuế nhập khẩu đối với hầu hết các quốc gia được Trump áp đặt từ tháng Tư. Ông và các cố vấn vẫn khăng khăng cho rằng thuế quan không làm tăng giá hàng hóa, bất chấp bằng chứng kinh tế chỉ ra điều ngược lại.
Giá thịt bò tăng lên mức kỷ lục đặc biệt gây lo ngại, và Trump từng nói ông sẽ hành động để giảm giá. Thuế quan với Brazil — một trong những nước xuất khẩu thịt bò lớn nhất — là một phần nguyên nhân.
Lệnh hành pháp mới của Trump cũng bãi bỏ thuế đối với trà, nước trái cây, cacao, gia vị, chuối, cam, cà chua và một số loại phân bón. Nhiều mặt hàng trong số này vốn không được sản xuất tại Mỹ, khiến thuế quan không mang lại tác dụng khuyến khích sản xuất nội địa như kỳ vọng; nhưng việc gỡ thuế vẫn giúp hạ giá cho người tiêu dùng.
Hiệp hội Ngành Thực phẩm (Food Industry Association), đại diện cho các nhà bán lẻ và nhà sản xuất, hoan nghênh bước đi nhằm mang lại “sự giảm thuế nhanh chóng,” cho rằng thuế nhập khẩu “là yếu tố quan trọng” trong chuỗi nguyên nhân khiến chi phí tăng cao.
Lý do rút thuế
Tòa Bạch Ốc giải thích việc giảm thuế là do một số mức thuế áp đặt rộng khắp trước đây không còn cần thiết, sau khi Mỹ đạt được các thỏa thuận thương mại quan trọng với nhiều đối tác.
Thông báo hôm thứ Sáu được đưa ra sau khi chính quyền Trump đạt các thỏa thuận khung với Ecuador, Guatemala, El Salvador và Argentina nhằm mở rộng khả năng xuất khẩu hàng công nghiệp và nông nghiệp của Mỹ sang các nước này, đồng thời tạo điều kiện giảm thuế với nông sản từ các quốc gia đó.
Trong một cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Laura Ingraham của Fox News trước đó, Trump từng hé lộ khả năng giảm thuế: “Chúng tôi sẽ giảm thuế với cà phê. Chúng tôi sẽ cho nhiều cà phê vào hơn.”
Những tấm séc $2,000?
Dù rút lại hàng loạt thuế quan, Trump vẫn nhắc lại tuyên bố rằng chính quyền sẽ sử dụng nguồn thu thuế nhập khẩu để chi trả các tấm séc 2.000 USD cho nhiều người dân Mỹ.
Ông cho biết có thể phát tiền vào năm 2026, nhưng không đưa ra thời điểm cụ thể, chỉ nói rằng “trong năm tới.” Trump đồng thời cho biết nguồn thu thuế có thể được dùng để giảm nợ công — đặt ra câu hỏi về việc liệu ngân sách có thể đủ cho cả hai mục đích.
Trump bác bỏ ý kiến cho rằng chi trả trực tiếp cho người dân có thể khiến lạm phát nghiêm trọng hơn — dù chính ông cũng thừa nhận rằng các khoản hỗ trợ tiền mặt thời đại dịch từng góp phần gây áp lực giá cả.
“Đây là số tiền chúng ta kiếm được, không phải tiền in ra,” Trump nói. “Tất cả mọi người, trừ người giàu, sẽ nhận được. Đây không phải tiền bịa ra. Đây là tiền thật. Nó đến từ các nước khác.”
