Một trong những tổ chức bảo tồn di sản hàng đầu nước Mỹ hôm thứ Ba đã kêu gọi chính quyền Trump tạm ngưng phá dỡ Cánh Đông (East Wing) của Tòa Bạch Ốc — nơi các máy xúc đã bắt đầu san phẳng trong tuần này để nhường chỗ cho phòng khiêu vũ (ballroom) do Tổng thống Donald Trump khởi xướng.
Tổ chức National Trust for Historic Preservation, một tổ chức phi lợi nhuận được Quốc hội Hoa Kỳ bảo trợ nhằm bảo tồn các công trình lịch sử, đã gửi thư đến Cơ quan Quản lý Công viên Quốc gia (National Park Service) cùng hai ủy ban liên bang khác, cảnh báo rằng công trình mở rộng 90.000 foot vuông mà Trump đề xuất “sẽ lấn át toàn bộ Tòa Bạch Ốc hiện hữu (chỉ 55.000 foot vuông) và có thể làm phá vỡ vĩnh viễn cấu trúc cổ điển được thiết kế cân đối của công trình.”
Hình ảnh mặt tiền Cánh Đông bị đập nát trong tuần qua đã gây chấn động giới bảo tồn di sản, khi nhiều người lần đầu chứng kiến phần kiến trúc lịch sử của Tòa Bạch Ốc bị biến thành đống đổ nát.
Công việc phá dỡ vẫn tiếp tục vào thứ Ba, với âm thanh của những nhát búa thép và tiếng va đập kim loại vang vọng khắp khuôn viên rộng 18 mẫu Anh của dinh tổng thống.
“Nghe thấy tiếng đó không? Với tôi, đó là bản nhạc tuyệt vời,” Trump nói đùa khi dùng bữa trưa với các thượng nghị sĩ Cộng hòa tại Vườn Hồng.
Ông cho biết dự án trị giá 200 triệu USD này sẽ hoàn toàn được tài trợ bằng nguồn tư nhân.
Phá bỏ không gian lịch sử gắn liền với các Đệ nhất Phu nhân
Khu vực đang bị phá dỡ bao gồm các văn phòng truyền thống của Đệ nhất Phu nhân, cùng các phòng làm việc của nhân viên thư pháp, phụ tá quân sự và thư ký xã hội của Tòa Bạch Ốc. Những nhân viên này hiện đã được chuyển sang các khu vực khác.
Tiền sảnh ốp gỗ của Cánh Đông, vốn là lối vào chính của các khách mời trong các sự kiện xã hội cũng như du khách tham quan, có từ năm 1942 — nay đã nằm trong danh sách bị san bằng.
Dù Trump đã công bố kế hoạch thay thế toàn bộ Cánh Đông bằng phòng khiêu vũ mới từ vài tháng trước — mà ông cho là “cần thiết để tổ chức các sự kiện lớn” — song việc phá dỡ không hề trải qua quá trình thẩm định công khai.
Lời kêu gọi tạm dừng từ giới bảo tồn
Trong thư hôm thứ Ba, National Trust for Historic Preservation “trân trọng đề nghị” chính quyền “tạm ngừng việc phá dỡ cho đến khi kế hoạch xây phòng khiêu vũ được đưa ra tham vấn và thẩm định công khai theo đúng quy định pháp luật”, bao gồm đánh giá của Ủy ban Quy hoạch Thủ đô Quốc gia (National Capital Planning Commission) và Ủy ban Mỹ thuật (Commission of Fine Arts), đồng thời mời công chúng đóng góp ý kiến.
“Những quy trình này là nền tảng cho tính minh bạch và sự tham gia rộng rãi của xã hội – những giá trị đã định hướng việc bảo tồn Tòa Bạch Ốc từ cuộc thi thiết kế công khai năm 1792,” bức thư viết.
Hai ủy ban được đề cập đã từng xem xét các thay đổi đối với Tòa Bạch Ốc trong quá khứ — bao gồm rào chắn ngoại vi mới và nhà chơi tennis được xây dựng trong thập kỷ qua.
Will Scharf, Chánh Văn phòng của Trump kiêm Chủ tịch Ủy ban Quy hoạch Thủ đô Quốc gia, cho biết trong cuộc họp tháng trước rằng ủy ban chỉ có thẩm quyền với phần xây dựng, không phải phá dỡ, ám chỉ rằng cơ quan này sẽ chỉ can thiệp sau khi Cánh Đông bị phá xong.
“Tổng thống rất coi trọng vai trò của ủy ban, và tôi mong được góp phần vào dự án phòng khiêu vũ này khi đến thời điểm thích hợp,” Scharf nói.
Làn sóng chỉ trích lan rộng
Không chỉ National Trust, tuần trước Hiệp hội Các Nhà Sử học Kiến trúc (Society of Architectural Historians) cũng ra tuyên bố:
“Một sự thay đổi lớn như vậy đối với công trình có giá trị lịch sử đặc biệt cần phải trải qua một quy trình thiết kế và thẩm định nghiêm túc.”
Tòa Bạch Ốc không phản hồi yêu cầu bình luận về lá thư của National Trust. Tuy nhiên, cùng ngày, các quan chức Nhà Trắng phát đi một danh sách dài các dự án xây dựng trong lịch sử dinh tổng thống, cho rằng phòng khiêu vũ mới chỉ là một phần của truyền thống “cải tạo di sản”.
“Lại thêm một ví dụ về cơn phẫn nộ giả tạo của phe cánh tả và truyền thông dối trá, những người đang kịch liệt phản đối việc Tổng thống Donald J. Trump mở rộng Tòa Bạch Ốc với một phòng khiêu vũ vĩ đại, được tài trợ tư nhân — một công trình táo bạo, cần thiết, phản ánh truyền thống cải tạo của các đời tổng thống nhằm giữ cho nơi đây mãi là biểu tượng của sự xuất sắc Mỹ,” bản tuyên bố viết.
Tài liệu đính kèm bao gồm hình ảnh xây dựng hai cánh Đông – Tây, cuộc đại tu thời Harry Truman, và bể bơi do Gerald Ford giám sát — tất cả được dùng để biện minh cho dự án hiện tại.
Tóm lại: Trong khi Trump gọi tiếng phá dỡ là “âm nhạc của tôi”, thì giới bảo tồn di sản lại coi đây là một trong những hành động can thiệp nghiêm trọng nhất vào cấu trúc biểu tượng của Tòa Bạch Ốc trong hơn nửa thế kỷ qua.
Nguồn CNN
