Khi cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ bước sang tuần thứ tư, chương trình mẫu giáo Head Start đang chật vật tìm nguồn tài trợ, 1.400 nhân viên của Cơ quan Quản lý An ninh Hạt nhân (NNSA) bị cho nghỉ việc tạm thời, và hàng ngàn nhân viên liên bang vẫn chưa nhận được lương.
Thế nhưng giữa bối cảnh đó, Tổng thống Donald Trump lại xuất hiện đầy tự tin, khoe các hạng mục tân trang Tòa Bạch Ốc trong buổi tiệc trưa cùng các Thượng nghị sĩ Cộng hòa tại Vườn Hồng (Rose Garden) — nơi vừa được trải gạch mới và đang rộn ràng âm thanh xây dựng của phòng khiêu vũ mới.
“Chúng ta đang có quốc gia sôi động nhất thế giới — điều đó nói lên sự lãnh đạo,” Trump phát biểu, khi các thượng nghị sĩ thưởng thức bữa trưa với phô mai burger, khoai tây chiên và sô-cô-la, trong không khí vui tươi dưới trời thu nắng nhẹ.
Giai điệu quen thuộc “YMCA” và “You Can’t Always Get What You Want” vang lên qua hệ thống âm thanh mới lắp đặt.
Trump khẳng định muốn chấm dứt tình trạng đóng cửa, thậm chí gợi ý mở lại bảo tàng Smithsonian, nhưng vẫn từ chối nhượng bộ phe Dân chủ trong vấn đề ngân sách y tế liên bang.
“Chúng ta sẽ nói chuyện với họ về y tế, nhưng chỉ sau khi chính phủ mở cửa trở lại,” ông nhấn mạnh.
Bế tắc ngân sách kéo dài, kinh tế chịu thiệt
Cuộc đóng cửa đã trở thành một trong những đợt dài nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Các chuyên gia kinh tế ước tính mỗi tuần làm giảm tăng trưởng GDP 0,1–0,2%, trong khi gần 2,3 triệu nhân viên liên bang vẫn phải làm việc mà không có lương.
Phe Dân chủ — do Lãnh đạo Thượng viện Chuck Schumer và Lãnh đạo Hạ viện Hakeem Jeffries dẫn đầu — đã yêu cầu gặp Trump trước chuyến công du châu Á của ông, mong tìm lối thoát.
“Chúng tôi sẵn sàng gặp ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào,” Schumer nói.
Nhưng với việc Đảng Cộng hòa kiểm soát cả Quốc hội, Đảng Dân chủ gần như không có đòn bẩy. Họ tuyên bố sẽ họp Thượng viện đến khuya để phản đối, trong khi Hạ viện vẫn đóng cửa suốt nhiều tuần qua.
Trump và phe Cộng hòa: Không đàm phán khi chính phủ chưa mở cửa
Sau bữa trưa, các Thượng nghị sĩ Cộng hòa rời Vườn Hồng với mũ “Trump” và huy chương kỷ niệm.
“Người ta cứ nói đàm phán, nhưng đàm phán cái gì?” – Lãnh đạo Thượng viện John Thune đáp.
“Chúng tôi sẵn sàng bàn về y tế — nhưng hãy mở cửa chính phủ trước.”
Người dân chịu ảnh hưởng nặng nề
Trong khi các chính trị gia giằng co, người dân đang hứng chịu hậu quả:
- Nhân viên liên bang tiếp tục mất thêm kỳ lương mà không biết bao giờ được trả.
- Các chương trình xã hội như WIC (hỗ trợ phụ nữ và trẻ em) và Head Start có nguy cơ cạn kinh phí.
- FAA báo cáo thiếu kiểm soát viên không lưu, gây chậm trễ chuyến bay trên khắp nước Mỹ.
- Cơ quan Doanh nghiệp Nhỏ (SBA) không thể duyệt 860 triệu USD khoản vay mỗi tuần, khiến hàng ngàn doanh nghiệp bị đình trệ.
- Chính sách bảo hiểm lũ lụt tạm ngưng cấp mới, làm trì hoãn giao dịch bất động sản.
Khủng hoảng y tế sắp bùng nổ
Nếu không có hành động sớm, chi phí y tế của người Mỹ sẽ tăng vọt khi các khoản trợ cấp bảo hiểm theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA) hết hạn vào 31/12.
Những tín dụng thuế liên bang giúp người dân mua bảo hiểm — vốn được mở rộng trong đại dịch COVID-19 — sẽ chấm dứt, khiến hàng triệu người phải đối mặt mức phí bảo hiểm cao hơn trong kỳ đăng ký mới.
Một khảo sát của AP-NORC cho thấy đa số người trưởng thành Mỹ lo ngại chi phí y tế sẽ tăng, trong khi các đảng vẫn chưa đạt được thỏa thuận để gia hạn chương trình.
Phe Dân chủ cảnh báo rằng sau ngày 1/11, khi mùa đăng ký mới của ACA bắt đầu, việc khôi phục trợ cấp sẽ gần như không thể nếu không có một thỏa hiệp lưỡng đảng ngay từ bây giờ.
Không khí đối lập: Tiệc trưa xa hoa – đất nước hỗn loạn
Buổi gặp gỡ hôm thứ Ba không mang nhiều giá trị chính trị, ngoài việc Trump phô trương “phiên bản mới” của Tòa Bạch Ốc. Một số thượng nghị sĩ nói họ nghe rõ tiếng xây dựng phòng khiêu vũ gần đó, nhưng ít bàn luận thực chất về giải pháp cho khủng hoảng.
Trump, trong những ngày đầu đóng cửa, từng gợi ý sẽ thảo luận vấn đề y tế, song sau đó khẳng định chỉ làm vậy khi chính phủ mở lại.
Tóm lại: Trong khi hàng triệu người Mỹ không nhận lương và lo lắng về chi phí y tế, Tổng thống Trump lại mở tiệc trong khu vườn được lát đá mới, thể hiện sự tự tin và quyết tâm không nhượng bộ phe Dân chủ, dù cuộc khủng hoảng đã bước sang tuần thứ tư.
