Sáng ngày 18 tháng 11 năm 2025, Chủ Tịch Nước cộng sản Việt Nam Lương Cường có chuyến công tác tại Đà Nẵng, trong đó dự Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tại thôn Bảo An, xã Gò Nổi – vùng từng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi mưa lũ. Truyền thông chính thức đưa tin ông đã “thăm, động viên bà con vùng lũ” và gửi lời chia sẻ sâu sắc với những mất mát về người và tài sản.
Tuy nhiên, dư luận đang dấy lên nhiều hoài nghi: liệu chuyến đi thăm lũ của ông Cường có thật sự như những gì được mô tả, hay chỉ là màn hình ảnh được chọn lọc kỹ càng, đến những điểm an toàn, nơi ảnh hưởng chưa tàn khốc –
Theo báo chí đưa tin, điểm đến của ông Cường và phái đoàn chủ yếu là xã Gò Nổi, thôn Bảo An – vùng “rốn lũ” được lựa chọn để tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết. Báo chí cộng sản Việt Nam cũng nhấn mạnh, ông Cường trao quà, động viên người dân và khẳng định Đảng, Nhà nước sẽ “nỗ lực tối đa để hỗ trợ đồng bào”, đồng thời yêu cầu các ngành chức năng khôi phục điện, nước, thông tin liên lạc và hỗ trợ lương thực, thuốc men cho các khu vực bị cô lập.
Nhưng sự thật là: hình ảnh trong các bản tin phần lớn dừng lại ở những cảnh nhẹ nhàng, những gia đình được lựa chọn, những con đường đã được làm sạch hoặc chưa ngập sâu tại thời điểm thăm viếng. Không thấy bóng dáng của những vùng bị sạt lở nghiêm trọng, khe suối bị xói mòn, những mái nhà đã sụp phần tường, hoặc những đoạn đường bị chia cắt hoàn toàn. Điều này làm dấy lên nghi vấn: phải chăng đoàn công tác của ông Lương Cường chỉ kiểm tra lũ ở vùng an toàn, nơi dễ tổ chức, dễ chụp ảnh?
Trong bối cảnh chính trị, việc lãnh đạo cấp cao xuống xem dân sau thiên tai là một truyền thống được nhiều người kỳ vọng như một cách thể hiện quan tâm, cam kết của quyền lực đối với người dân khổ. Nhưng khi chuyến thăm chỉ diễn ra ở những khu vực được dọn dẹp, được chuẩn bị trước, nó dễ trở thành một cuộc trình diễn chính sách hơn là hành động thực chất cứu trợ sâu sát.
Hãy tưởng tượng: một đoàn công tác với Chủ tịch nước, Chủ tịch Uỷ ban Mặt Trận Tổ Quốc Trung ương, Phó Chủ tịch Quốc Hội, Phó Thủ tướng đi theo, di chuyển bằng xe, được bảo vệ, có lực lượng an ninh, ekip truyền thông liệu họ có mạnh dạn rẽ vào những con đường lầy lội, những khu vực đã sạt lở, nơi gánh nặng thiệt hại đang đè lên vai người dân bơ vơ? Hay họ chỉ dừng lại ở con đường sạch sẽ, êm ả, nơi dân đã dọn dẹp, nơi dễ nói là chúng tôi đã đến thăm, động viên?
Hình ảnh người dân cười chào lãnh đạo, khiến người xem đôi khi quên mất rằng vùng lũ có nghĩa là nhiều gia đình đang sống trong điều kiện tạm bợ, nhiều mái nhà bị hư hỏng, nhiều người phải đối mặt với mất mát lớn về tài sản, thậm chí cả tính mạng sau bão lũ. Nếu không đến những khu vực thiệt hại nặng nhất, liệu quyền lực có thực lòng nhìn thấy những mất mác đớn đau nhất của dân?
Thật sự, thiệt hại do lũ lụt không chỉ nằm ở chuyện nước ngập một vài con đường. Ở nhiều vùng của Đà Nẵng, lũ kéo theo sạt lở, đất đá đổ sập, nhà dân được xây bằng vật liệu tạm như tôn, gỗ dễ bị phá hủy trong những đợt mưa lớn. Có nơi người dân mất mảnh vườn trồng trọt, tài sản nhỏ; có nơi mất lương thực dự trữ; có nơi mất mối sinh kế lâu năm. Nhưng đoàn ông Lương Cường hình như chỉ ghé thăm những ngôi nhà còn đứng vững, những gia đình vẫn có mái, vẫn có hình ảnh gần như bình thường.
Điều này đặt ra câu hỏi: phải chăng khâu lựa chọn điểm đến đã bỏ sót phần khổ đau nhất? Khi mọi thứ đã được dọn dẹp để đón khách cao cấp, việc thăm lũ chỉ là một hoạt động mang tính biểu tượng, để tuyên truyền hơn là một cứu trợ thực chất, có tâm, có trách nhiệm?
Theo thông tin từ truyền thông cộng sản Việt Nam, ông Lương Cường cùng phía đoàn đã trao 20 tỷ đồng cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Đà Nẵng để khắc phục hậu quả thiên tai. Con số lớn, nghe rất hoành tráng, nhưng dư luận tự hỏi: 20 tỷ này sẽ đi về đâu? Là hỗ trợ khẩn cấp cho các hộ dân thiệt hại nặng, để cất lại mái nhà, sửa vườn, xây lại tường, gia cố suối sạt lở? Hay chủ yếu dùng cho việc dọn dẹp, khắc phục hạ tầng? Liệu nguồn hỗ trợ có thực sự đến tay những gia đình nghèo nhất, hay được phân bổ qua cơ chế chính quyền để giảm áp lực truyền thông hơn là cứu trợ đúng đối tượng?
Nếu thực sự là để cứu dân thì phần lớn số tiền phải đến với những người mất có chiều sâu: mất cả đất, mất nhà, mất thu nhập. Còn nếu phần lớn được dùng để xử lý hạ tầng công cộng (đường, mương, hệ thống thoát nước), thì việc lãnh đạo cao cấp ghé thăm những nơi sạch lũ chỉ là một cảnh mang tính biểu tượng, giống như một chương trình tuyên truyền phát trên truyền hình để khẳng định rằng chính quyền đã rất quan tâm.
Không ít người dân mạng và các nhà bình luận đặt câu hỏi: có phải việc đến điểm rất an toàn chứng tỏ Chủ Tịch Nước không dám đối diện với sự tàn khốc thực sự của thiên tai? Thay vì khó khăn, bùn lầy, sạt lở, ông chỉ đến những mái nhà tạm còn đứng được, thôn đã được dọn dẹp tạm, dân đã được cất tạm nhà, để trao quà, chụp ảnh.
Họ mỉa mai rằng đây là chuyến thăm và dự ngày hội đoàn kết được dàn dựng kỹ càng, nơi người dân được lựa chọn và chuẩn bị trước, để hình ảnh Chủ tịch nước quan tâm dân vùng lũ lan truyền mà không cần đối mặt với thực tế khốc liệt của thiên tai. Một số người còn nói thẳng: nếu lãnh đạo thực lòng muốn thấu hiểu và giúp đỡ, họ nên đi vào những con ngách nhỏ, lội bùn, thăm những gia đình đã mất vườn hoặc nhà, chứ không phải đứng trên đường lớn, đi qua cánh cửa gọn gàng, chụp ảnh, rồi rời đi.
Cái mà dư luận mong đợi không chỉ là một chuyến thăm lũ, mà là một cam kết thực chất: cam kết giúp người dân khôi phục cuộc sống, cam kết giúp xây dựng lại những vùng dễ sạt lở, cam kết đầu tư lâu dài cho hạ tầng chống thiên tai, không chỉ dọn dẹp tạm.
Khi người lãnh đạo cấp cao chỉ ghé thăm những vùng đẹp đã dọn, thì truyền thông dễ ca ngợi sự quan tâm của Nhà nước, nhưng người dân thì vẫn ở lại với bùn lầy, sạt lở, thiệt hại nặng. Việc công bố 20 tỷ đồng là tin tốt, nhưng dân sẽ nhớ lâu nếu số tiền ấy không thực sự đến tay những người nghèo chịu thiệt hại nặng nhất. Nếu lãnh đạo chỉ muốn làm truyền thông, thì hiệu ứng chính trị sẽ có nhưng nếu muốn làm thực chất, thì cần hành động mang tính bền vững, không dừng lại ở màn hình ảnh bắt tay, tặng quà.
Tinh thần đoàn kết là giá trị rất lớn, là truyền thống thiêng liêng của dân tộc mà Chủ tịch nước nhiều lần nhắc đến. Nhưng đoàn kết không tự nhiên hình thành khi người quyền cao đến thăm một ngày rồi đi. Đoàn kết bền vững được xây dựng khi chính quyền, người dân và cộng đồng cùng thực sự tham gia vào khắc phục hậu quả, cùng nhau xây dựng lại, cùng nhau tạo dựng cơ chế phòng chống thiên tai, chứ không chỉ là hình thức một lần.
Việc đi thăm người dân vùng lũ không phải là trò diễn, mà là trách nhiệm. Nếu không đối diện với thực tế đau thương nhất, thì chuyến thăm chỉ như một tấm ảnh đẹp đăng báo nhưng không cứu được mái nhà sập, không làm lành vết sạt lở, không bù đắp mất mát lớn nhất. Dư luận mỉa mai có lẽ không chỉ vì chuyến thăm, mà vì quyền lực đã chọn cách quan tâm nhẹ nhàng, trong khi sự khốc liệt của thiên tai đang còn tới mức không thể che giấu.
Việc ông Chủ Tịch Nước cộng sản Việt Nam Lương Cường cùng phái đoàn đến Đà Nẵng thăm người dân vùng lũ, dự ngày hội đại đoàn kết, tặng quà, hứa hỗ trợ – nghe thì trang trọng và đầy nhân nghĩa. Nhưng nếu nhìn kỹ, có thể thấy một khoảng cách giữa hình ảnh quyền lực trên truyền thông và hiện thực đau thương của người dân vùng lũ. Sự an toàn chọn lọc trong điểm đến, việc trao quà ở nơi đã dọn dẹp, sự vắng mặt trong những điểm ngập sâu, sạt lở nặng khiến nhiều người đặt câu hỏi: quyền lực quan tâm đến đâu, trách nhiệm đến đâu, và liệu lời hứa dập lửa lũ có bền vững hay chỉ là màn trình diễn để ghi hình.
Quyền lực, khi muốn thấu hiểu và gánh vác trách nhiệm, không nên tránh né những góc xấu xí của thực tế. Nếu không dám vào ngõ hẹp, vào nơi đất trôi nhà sập, thì thăm lũ sẽ mãi chỉ là một cảnh quay truyền hình, chứ không phải sự hiện diện chân thật, gánh vác hậu quả chân thật. Và đoàn kết, nếu chỉ bằng hình ảnh, chỉ bằng lời nói, nhưng không kèm theo hành động lớn, sẽ chỉ là một biểu tượng đẹp trong sách báo, chứ không phải sức mạnh thật sự để cứu người, xây lại cuộc sống sau lũ./.
NGƯỜI QUAN SÁT
