Chân dung nhà báo Nguyễn Xuân Nam – Một đời sống cho chữ nghĩa và cộng đồng
Nguyễn Ngọc Mùi
Có những con người đến với cuộc đời nhẹ như một cơn gió thoảng. Và cũng có những người, khi rời đi, để lại phía sau một khoảng trống, một dư âm, một vệt sáng dài của những điều họ đã sống, đã làm, đã dấn thân.
Nhà báo Nguyễn Xuân Nam là một người như thế.
Trong cuộc đời này, có những nghề người ta chọn. Nhưng cũng có những nghề… chọn người.
Với nhà báo Nguyễn Xuân Nam, làm báo không chỉ là một công việc để mưu sinh.
Đó là nghiệp dĩ – một lời gọi từ bên trong, một con đường mà ông đã bước đi bằng tất cả trái tim, trí tuệ và lòng trung thực của mình.
Ngay từ những ngày còn là sinh viên Văn chương Đông Tây, ông đã mang trong mình tình yêu lớn dành cho chữ nghĩa. Nhưng khi bước vào đời, những năm tháng mưu sinh tại Việt Nam không trải hoa hồng. Cuộc sống không vận hành theo những gì người trí thức trẻ từng hình dung.
Và chính trong những va đập ấy, một quyết định lớn dần thành hình: ra đi để tiếp tục giấc mơ còn dang dở.
Chỉ khi đặt chân đến Hoa Kỳ, sau khi hoàn tất chương trình Cao học, hạt giống làm báo trong ông mới thật sự nảy mầm.
Giữa môi trường báo chí hải ngoại rộng mở nhưng đầy thử thách, ông bắt đầu lại từ đầu – bằng sự khiêm nhường của người học việc và bản lĩnh của người mang trong mình lý tưởng rõ ràng.
Ông cộng tác với nhà báo – Giáo sư Nguyễn Châu tại tờ Kinh Tế Thị Trường (ấn bản tiếng Anh Việt), đặt những viên gạch đầu tiên cho hành trình báo chí chuyên nghiệp.
Từ đó, hành trình chữ nghĩa của ông không ngừng mở rộng. Tên Nguyễn Xuân Nam dần trở nên quen thuộc trên nhiều mặt báo của cộng đồng người Việt:
Nguyễn Xuân Nam dần trở nên quen thuộc trên nhiều mặt báo của cộng đồng người Việt:
- Kinh Tế Thị Trường
- Viet Magazine – đưa ông đến tận Seattle
- Calitoday – báo in và báo online
- Calitoday.net (tiếng Anh)
- Dân Việt
- Và hàng loạt ấn phẩm tại Sacramento, Milpitas và nhiều tiểu bang khác – nơi có bước chân người Việt lưu lạc
Nhưng ông không chỉ dừng lại ở báo in. Cùng người bạn thân Nguyễn Ngọc Mùi, suốt hơn 30 năm, ông sớm nhận ra sức mạnh của truyền thông đa phương tiện. Qua làn sóng radio với chương trình “Phố Đêm”, qua tần số 1430 và 1500 của Nhật báo Calitoday, rồi đến truyền hình Vietnam 1, ông và Nguyễn Ngọc Mùi và Andy Phạm trở thành một giọng nói thân quen, đưa tin, kể chuyện thời cuộc, văn hóa và thân phận Việt nơi xứ người.
Nhưng với ông, làm báo chưa bao giờ chỉ là đưa tin mà làm báo là dấn thân.
Song hành với nghiệp báo, ông dành trọn tâm huyết cho cộng đồng và tôn giáo, đặc biệt là Phật giáo. Cùng với Thái Quốc Hùng, Nguyễn Hồng Dũng, Nguyễn Ngọc Mùi và bà Vân Lê, ông sáng lập Trung tâm Ananda, tổ chức nhiều sinh hoạt văn hóa – tâm linh – thiện nguyện.
Nổi bật là chương trình “Tình Ấm Mùa Đông”, mang hơi ấm vật chất và tinh thần đến những mảnh đời kém may mắn trên đất lạ xứ người và quyên góp cứu trợ thiên tai lũ lụt ở Việt Nam.
Ông tổ chức các đại nhạc hội thường niên, các chương trình tưởng niệm 30/4, các sinh hoạt phản đối thảm họa Formosa, các chuyến tri ân nghĩa trang Biên Hòa, và vô số hoạt động cộng đồng khác – âm thầm nhưng bền bỉ.
Trong sinh hoạt xã hội – chính trị cộng đồng, ông là người đi đầu và kiên trì. Ông tham gia vận động Nghị quyết Cờ Vàng đầu tiên tại Milpitas cùng Tiến sĩ Đỗ Hùng; cung cấp thông tin trung thực cho cử tri; hòa giải các tranh chấp cộng đồng; tổ chức các buổi tranh luận, phỏng vấn ứng cử viên; ghi lại lời kể của các nhân chứng lịch sử Việt Nam Cộng Hòa.
Ông cũng là người không im lặng trước bất công. Ông và những người bạn đồng hành – Nguyễn Ngọc Mùi, Nguyễn Hồng Dũng – lên tiếng liên tục cho nhân quyền và tự do tôn giáo, đồng hành cùng tờ Quê Mẹ Paris của chị Ý Lan và anh Võ Văn Ái, cùng các bậc tôn túc như Đệ Tứ Tăng Thống Thích Huyền Quang, Thích Quảng Độ, Đại lão Hòa thượng Tuệ Sỹ, các linh mục Nguyễn Văn Lý, Đặng Hữu Nam…
Ông cùng Liên hội Cư sĩ Bắc California, Hội trưởng Nguyễn Cao Can, tổ chức các đại lễ Phật Đản, Vu Lan quy tụ hàng chục ngàn đồng hương.
Ông dùng hệ thống truyền thông báo chí để lên tiếng bảo vệ tăng sinh Làng Mai bị trục xuất khỏi Tu viện Bát Nhã – không vì danh lợi, mà vì lẽ phải. Và còn nhiều, rất nhiều điều khác…
Những điều ông làm không phải để ghi danh, mà để góp một phần nhỏ vào việc giữ gìn phẩm giá và tiếng nói của cộng đồng Việt nơi xứ người.
Tất cả những điều ấy, với Nguyễn Xuân Nam, không phải là công việc.
Đó là một hành trình. Hành trình của người làm báo mang trong mình trách nhiệm với sự thật, với cộng đồng, với quê hương – dù ở cách nửa vòng trái đất. Ông viết, ông nói, và ông hành động như thể mỗi ngày đều là một cơ hội cuối cùng để không phản bội lương tâm mình.
Nhìn lại, Nguyễn Xuân Nam không chỉ là một nhà báo, một nhà truyền thông. Ông là người kết nối, người gìn giữ ký ức tập thể, người thắp lửa cho những câu chuyện Việt giữa lòng hải ngoại. Và có lẽ, chính điều đó đã làm nên nghiệp dĩ của ông – một nghiệp dĩ đẹp, bền bỉ, và để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng những người ở lại.
