(Reuters) — Elon Musk đã giành chiến thắng trong vụ kháng cáo khi Tòa án Tối cao bang Delaware hôm thứ Sáu khôi phục gói thù lao năm 2018 của ông tại Tesla, gần hai năm sau khi một tòa án cấp dưới hủy bỏ thỏa thuận này với nhận định là “không thể tưởng tượng nổi”.
Phán quyết đảo ngược quyết định trước đó — vốn đã châm ngòi cho phản ứng dữ dội từ Musk và làm tổn hại danh tiếng thân thiện với doanh nghiệp của Delaware — đồng thời bảo đảm cho Musk quyền kiểm soát lớn hơn đối với Tesla, điều mà ông nhiều lần nói là mối quan tâm hàng đầu. Điều này diễn ra ngay cả khi cổ đông Tesla gần đây đã phê chuẩn một gói thù lao mới, có thể trị giá tới 878 tỷ USD nếu công ty đạt được các mục tiêu đề ra.
Tòa án Tối cao Delaware cho rằng phán quyết năm 2024 hủy bỏ gói thù lao là không phù hợp và gây bất công cho Musk. Theo bản án dài 49 trang, biện pháp hủy bỏ toàn bộ “khiến Musk không được đền bù cho thời gian và nỗ lực trong suốt sáu năm”.
Nhờ đà tăng mạnh của giá cổ phiếu Tesla, gói thù lao năm 2018 hiện được định giá khoảng 139 tỷ USD tính đến thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm thứ Sáu.
“Nếu xét từ góc độ của Elon, đây là một chiến thắng vì ông ấy đạt được quyền kiểm soát nhanh hơn,” ông Gene Munster, đối tác điều hành của quỹ Deepwater Asset Management — một nhà đầu tư Tesla — nhận định.
Nếu Musk thực hiện toàn bộ quyền chọn cổ phiếu trong gói năm 2018, tỷ lệ sở hữu của ông tại Tesla sẽ tăng từ khoảng 12,4% lên 18,1% trên cơ sở lượng cổ phiếu lưu hành đã mở rộng. Tesla đang phát hành thêm cổ phiếu gắn với gói thù lao mới, nhưng Musk chỉ được nhận nếu đạt các mục tiêu hiệu suất.
Cổ phiếu Tesla tăng chưa đến 1% trong giao dịch ngoài giờ sau phán quyết. Tesla chưa phản hồi ngay yêu cầu bình luận, trong khi Musk đăng trên nền tảng X rằng ông đã được “minh oan”.
Các luật sư từng thách thức gói thù lao cho biết họ đang cân nhắc các bước tiếp theo và “tự hào đã góp phần vào phán quyết lịch sử ở cấp dưới, buộc hội đồng quản trị Tesla và cổ đông lớn nhất phải chịu trách nhiệm về việc vi phạm nghĩa vụ ủy thác”.
Gói thù lao năm 2018 từng là lớn nhất lịch sử cho đến khi cổ đông Tesla phê chuẩn gói mới vào tháng 11. Nếu Tesla thua kháng cáo, công ty có thể phải ghi nhận khoản chi phí lợi nhuận khoảng 26 tỷ USD trong hai năm để bù đắp cho gói cổ phiếu thay thế đã hứa với Musk — theo mức giá cổ phiếu hiện cao hơn nhiều.
Theo thỏa thuận năm 2018, Musk được quyền chọn mua khoảng 304 triệu cổ phiếu Tesla với giá ưu đãi sâu nếu công ty đạt các cột mốc nhất định — điều mà Tesla đã thực hiện. Số quyền chọn này tương đương khoảng 9% lượng cổ phiếu đang lưu hành. Tuy nhiên, Musk chưa từng thực hiện quyền chọn do ngay sau khi cổ đông phê chuẩn thỏa thuận, hội đồng quản trị bị một cổ đông nhỏ kiện ra tòa.
Năm 2024, sau phiên xét xử kéo dài năm ngày, thẩm phán Delaware kết luận các giám đốc Tesla có xung đột lợi ích và đã che giấu những thông tin then chốt khi cổ đông bỏ phiếu, qua đó ra lệnh hủy bỏ kế hoạch năm 2018. Musk khi đó chỉ trích các thẩm phán Delaware là mang tư tưởng “hoạt động” và kêu gọi doanh nghiệp rời bỏ bang này — dù Delaware vẫn là nơi đăng ký pháp lý phổ biến nhất của các công ty đại chúng Mỹ.
Hội đồng quản trị Tesla từng cảnh báo rằng Musk — người giàu nhất thế giới, đồng thời lãnh đạo SpaceX và startup trí tuệ nhân tạo xAI — có thể rời công ty nếu không đạt được mức thù lao mong muốn và gia tăng quyền biểu quyết.
Theo giới quan sát, Tòa án Tối cao Delaware có thể đã do dự trong việc hủy bỏ gói thù lao vì cổ đông đã bỏ phiếu ủng hộ áp đảo. Tesla hiện đã chuyển đăng ký pháp lý sang Texas, nơi luật cho phép yêu cầu cổ đông phải nắm ít nhất 3% cổ phần — tương đương khoảng 30 tỷ USD — mới có quyền khởi kiện các vi phạm luật doanh nghiệp, mức mà hiện chỉ riêng Musk đạt được.
