(AP) — Một chỉ thị mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump có thể khiến người nước ngoài gặp khó khăn hơn trong việc xin visa vào hoặc định cư tại Hoa Kỳ nếu họ mắc các bệnh lý như tiểu đường, béo phì, hoặc không có đủ tiềm lực tài chính để tự trang trải cuộc sống.
Bức điện được Bộ Ngoại giao Mỹ gửi đi tuần trước — và được hãng tin AP thu thập — yêu cầu các nhân viên lãnh sự và đại sứ quán phải xem xét “toàn diện và kỹ lưỡng” hồ sơ xin visa nhằm đảm bảo người nhập cảnh sẽ không trở thành gánh nặng cho ngân sách công sau khi đặt chân đến Mỹ. Các chuyên gia nhận định đây là một bước siết chặt hơn nữa trong chính sách nhập cư của chính quyền Cộng hòa vốn đã được tăng cường kể từ khi Trump trở lại Tòa Bạch Ốc.
Chỉ thị này hé lộ cách chính quyền Trump diễn giải khái niệm “gánh nặng xã hội” (public charge) — một điều khoản trong luật di trú cho phép từ chối cấp quyền nhập cảnh hoặc thường trú nhân đối với người có khả năng phải phụ thuộc vào phúc lợi chính phủ như tiền trợ cấp hoặc tem phiếu thực phẩm.
Dù luật liên bang vốn đã yêu cầu người xin định cư hoặc tư cách hợp pháp phải chứng minh rằng họ sẽ không trở thành gánh nặng xã hội, Trump trong nhiệm kỳ đầu từng mở rộng danh mục các chương trình phúc lợi có thể khiến người nộp đơn bị loại. Hướng dẫn mới này thậm chí còn đi xa hơn.
Siết chặt tiêu chuẩn về sức khỏe
Kể từ khi trở lại nắm quyền hồi tháng Giêng, Tổng thống Trump đã triển khai chiến dịch trấn áp di trú trên quy mô toàn chính phủ, nhằm thắt chặt quy định đối với cả người mới nhập cảnh lẫn những người đang sinh sống tại Hoa Kỳ. Các chuyên gia nhận định hướng dẫn mới có thể làm giảm đáng kể số lượng visa được cấp — cả diện định cư lẫn không định cư — và có thể ảnh hưởng nặng nề hơn đến người lớn tuổi hoặc những người có thu nhập thấp.
Bức điện được gửi từ trụ sở Bộ Ngoại giao đến toàn bộ các Đại sứ quán và Lãnh sự quán Mỹ trên thế giới.
“Chính quyền Trump đang đặt lợi ích của người dân Mỹ lên hàng đầu,” phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Tommy Pigott nói hôm thứ Ba. “Điều này bao gồm việc thực thi các chính sách đảm bảo hệ thống di trú không trở thành gánh nặng cho người nộp thuế.”
Hiện nay, người xin nhập cư đã phải trải qua kiểm tra y tế bởi bác sĩ được Đại sứ quán Mỹ chỉ định, bao gồm sàng lọc bệnh truyền nhiễm như lao phổi, khai báo tiền sử sử dụng rượu, ma túy, bệnh tâm thần, hoặc hành vi bạo lực, và tiêm đủ các loại vắc-xin bắt buộc.
Tuy nhiên, chỉ thị mới mở rộng thêm nhiều yêu cầu cụ thể: nhân viên lãnh sự phải xem xét kỹ lưỡng độ tuổi, tình trạng sức khỏe, tình trạng gia đình, tài chính, học vấn, kỹ năng và bất kỳ lịch sử sử dụng trợ cấp công nào của người nộp đơn. Họ cũng được phép đánh giá khả năng tiếng Anh của ứng viên — kể cả thông qua phỏng vấn bằng tiếng Anh.
Nới rộng phạm vi bị từ chối visa
Theo bức điện, các bệnh mãn tính như béo phì, cao huyết áp, tim mạch, chuyển hóa, thần kinh, trầm cảm, lo âu và các rối loạn tâm thần cần “chi phí điều trị hàng trăm nghìn đô la” đều có thể khiến hồ sơ bị từ chối.
Ngoài ra, khi người xin visa dùng tài chính để chứng minh khả năng tự túc, nhân viên lãnh sự được yêu cầu kiểm tra các tài liệu ngân hàng, bằng chứng về tài sản, tài khoản tiết kiệm, đầu tư, quỹ tín thác và quỹ hưu trí.
Dù quy định chủ yếu áp dụng với người ở ngoài Hoa Kỳ hoặc đang xin gia hạn visa, một số chuyên gia cảnh báo rằng nó cũng có thể ảnh hưởng đến thân nhân của người đã sinh sống hợp pháp tại Mỹ muốn sang đoàn tụ.
Bà Adriana Cadena, giám đốc điều hành tổ chức Protecting Immigrant Families, cho rằng chính sách này “nguy hiểm” và ảnh hưởng trực tiếp đến các gia đình nhập cư hợp pháp.
“Phạm vi rộng và tính bí mật của chỉ thị gây ra sự hoang mang, khiến cả người nhập cư hợp pháp lẫn công dân Mỹ trong các gia đình nhập cư e ngại tiếp cận dịch vụ y tế hoặc hỗ trợ mà họ vốn được hưởng theo luật,” bà nói.
Theo các quan chức Mỹ am hiểu chính sách, thay đổi này chủ yếu áp dụng với visa định cư, không bao gồm visa không định cư loại B-2 (dành cho du lịch ngắn hạn hoặc điều trị y tế).
Luật sư di trú Steven Heller cho biết, mức độ thực thi sẽ tùy vào cách diễn giải của từng nhân viên lãnh sự, song ông nhận định rằng chỉ thị này thể hiện “sự thay đổi trong thông điệp”: thay vì xem hồ sơ theo hướng tích cực, giờ đây các viên chức được khuyến khích tìm lý do để từ chối.
“Chỉ thị mới mang tính định hướng tư tưởng,” Heller nói. “Họ được phép dùng khái niệm ‘toàn bộ hoàn cảnh’ không phải để bảo vệ người nộp đơn — mà để loại họ.”
Theo Fox News, đây là hãng truyền thông đầu tiên đưa tin về bức điện mật này.
