Người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh Châu Âu hôm thứ Hai đã dẫn đầu một phái đoàn gồm các nhà ngoại giao hàng đầu đến thăm không báo trước tới Kiev và bác bỏ những lo ngại về căng thẳng chính trị trong khối liên quan đến việc khối này ủng hộ lâu dài cho cuộc chiến của Ukraine chống lại Nga.
Josep Borrell cho biết, mặc dù phần lớn mang tính biểu tượng, nhưng cuộc gặp không chính thức giữa các nhà ngoại giao EU và Ukraine đã thể hiện “cam kết rõ ràng” của EU đối với Ukraine trong cuộc chiến kéo dài 19 tháng của nước này.
Borrell nói trong một cuộc họp báo ở thủ đô Ukraine: “EU vẫn thống nhất ủng hộ Ukraine… Tôi không thấy bất kỳ quốc gia thành viên nào từ bỏ cam kết của mình”.
Theo Borrell, cuộc họp mặt này là lần đầu tiên các bộ trưởng ngoại giao EU gặp nhau bên ngoài khối – và trong vùng chiến sự.
Cuộc đàm phán diễn ra sau chiến thắng trong cuộc bầu cử cuối tuần tại thành viên EU Slovakia của cựu Thủ tướng Robert Fico, người có chương trình nghị sự thân Nga đã làm tăng thêm dấu hỏi về việc EU tiếp tục hỗ trợ cho Kiev.
Quốc gia Đông Âu nhỏ bé này có thể gây thêm căng thẳng cho các cuộc thảo luận của EU về Ukraine, như đã từng xảy ra với thái độ lạnh lùng của Hungary đối với Kiev. Budapest đã duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Moscow và phản đối việc cung cấp vũ khí cho Ukraine hoặc cung cấp hỗ trợ kinh tế cho nước này. Slovakia vận hành một tuyến đường sắt quan trọng dùng để vận chuyển khí tài quân sự của phương Tây tới Ukraine.
EU, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đã cung cấp hỗ trợ tài chính và quân sự lớn cho Ukraine, giúp nước này có thể đứng vững trước cuộc tấn công của Điện Kremlin. Sự hỗ trợ này rất quan trọng đối với nền kinh tế đang suy yếu của Ukraine và cho đến nay vẫn chưa có kết thúc.
Nhưng sự không chắc chắn đã đặt ra về việc các đồng minh của Kiev sẽ tiếp tục gửi viện trợ trị giá hàng tỷ đô la (euro) trong bao lâu.
Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm Chủ nhật đã trấn an các đồng minh về việc Mỹ tiếp tục hỗ trợ tài chính cho nỗ lực chiến tranh, sau khi Quốc hội ngăn chặn việc chính phủ đóng cửa bằng cách áp dụng gói tài trợ ngắn hạn nhằm giảm hỗ trợ cho Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga.
Nhiều nhà lập pháp Mỹ thừa nhận rằng việc giành được sự chấp thuận cho Ukraine hỗ trợ tại Quốc hội ngày càng khó khăn hơn khi chiến tranh tiếp tục diễn ra.
Borrell, tại cuộc họp báo của mình, khẳng định EU hết lòng vì “sự can dự bền vững” với Ukraine. “Quyết tâm của chúng tôi… là vững chắc và sẽ tiếp tục,” ông nói.
Ông đánh dấu vào danh sách các cam kết đang diễn ra mà 27 quốc gia EU đã đưa ra và hy vọng sẽ thực hiện, bao gồm đề xuất viện trợ quân sự trị giá 5 tỷ euro (5,3 tỷ USD) vào năm tới, mục tiêu đào tạo khoảng 40.000 binh sĩ Ukraine và các liên doanh công nghiệp vũ khí có thể có giữa các công ty quốc phòng của EU và Ukraine.
Borrell cho biết các dấu hiệu khác về cam kết của EU bao gồm hỗ trợ phòng thủ mạng, chương trình rà phá bom mìn nhằm giúp Ukraine phục hồi sau chiến tranh và cải cách cơ quan thực thi pháp luật của Ukraine để trấn áp tham nhũng.
Tuy nhiên, ông nói: “Cam kết an ninh mạnh mẽ nhất” của EU đối với Ukraine là trao cho nước này quyền thành viên của khối.
Ukraine đang có ý định trở thành thành viên của EU và các quan chức EU đã khuyến khích con đường đó, mặc dù điều này có thể mất nhiều năm trong bối cảnh một cuộc chiến tranh tiêu hao không có hồi kết.
Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock nói với các phóng viên ở Kyiv: “Với mỗi ngôi làng, với mỗi mét mà Ukraine giải phóng, với mỗi mét mà nước này giải cứu người dân của mình, nó cũng đang mở đường cho Ukraine tiến vào Liên minh châu Âu”.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho biết: “Cả Ukraine và phía châu Âu đều quyết tâm tiến về phía trước với tốc độ tối đa, có tính đến tất cả những cải cách mà Ukraine đã, đang thực hiện và sẽ tiếp tục thực hiện”.
Kuleba cũng đưa ra những lời trấn an về các đồng minh của nước này sau khi Quốc hội Mỹ loại viện trợ Ukraine ra khỏi gói tài trợ của mình.
Kuleba nói với các phóng viên rằng Ukraine đã tổ chức các cuộc thảo luận với đại diện của cả hai đảng tại Quốc hội để bảo đảm sẽ có thêm sự trợ giúp.
Kuleba nói: “Quyết định đã được đưa ra như cũ, nhưng chúng tôi hiện đang làm việc với cả hai phe của Quốc hội để đảm bảo rằng nó sẽ không lặp lại trong bất kỳ trường hợp nào”.
“Câu hỏi đặt ra là liệu những gì xảy ra tại Quốc hội Mỹ cuối tuần trước là một sự cố hay một hệ thống. Tôi nghĩ đó là một sự cố”, ông nói thêm.
Kuleba cho biết ông cũng kêu gọi các bộ trưởng nước ngoài “hỗ trợ tối đa cho các công ty quốc phòng của họ trong việc xây dựng sự hợp tác với các công ty quốc phòng Ukraine”.
Sự hợp tác như vậy gần đây đã trở thành chủ đề thường xuyên trong các cuộc đàm phán giữa Ukraine và các đối tác.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm thứ Hai cho biết ông không nghi ngờ gì về việc Washington “sẽ tiếp tục tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột”.
Đồng thời, Tổng thống Nga Vladimir Putin đang đánh cược rằng sự ủng hộ của quốc tế dành cho Kiev sớm hay muộn sẽ bắt đầu giảm sút. Peskov cho biết sự mệt mỏi cuối cùng sẽ dẫn đến sự “phân mảnh” trong viện trợ nước ngoài của Ukraine.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps hôm thứ Hai khẳng định rằng Mỹ còn “một chặng đường dài” mới rút được sự hỗ trợ khỏi Ukraine và ông tái khẳng định cam kết của Anh.
Shapps nói trong cuộc họp tại hội nghị thường niên của Đảng Bảo thủ ở miền bắc nước Anh: “Nước Anh sẽ, bất kể điều gì xảy ra ở nơi khác, sẽ tiếp tục giữ vai trò lãnh đạo.”
Borrell cho biết đề xuất hòa bình do Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đưa ra là đề xuất duy nhất vẫn đang được các nhà lãnh đạo quốc tế thảo luận, Borrell tuyên bố, sau khi những nỗ lực cạnh tranh của Trung Quốc và một số nhà lãnh đạo châu Phi không còn nữa.
Kế hoạch 10 điểm của Zelenskyy, trong đó yêu cầu Nga rút quân hoàn toàn khỏi đất Ukraine, bao gồm việc thành lập một tòa án đặc biệt để truy tố tội ác chiến tranh của Nga và xây dựng cấu trúc an ninh châu Âu-Đại Tây Dương với sự đảm bảo cho Ukraine.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết cách duy nhất để đạt được hòa bình là “gây ra một thất bại quân sự rõ ràng đối với Nga” và sau đó xây dựng lại Ukraine.
“Con đường này có thể đạt được nếu phương Tây cam kết hỗ trợ Ukraine trong nỗ lực lâu dài có thể cần thiết để giải quyết vấn đề này”, cơ quan này cho biết trong một đánh giá được công bố hôm Chủ nhật.
Việt Linh (Theo Reuters)