Thật tốt khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã có bài phát biểu qua video tại hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu được sắp xếp trước cho phiên khai mạc.
Ngay sau đó, các nhà lãnh đạo EU tắt máy và chuyển sang vấn đề thời sự – cuộc chiến Israel-Hamas. Họ đã không quay lại vấn đề cuộc chiến của Nga ở Ukraine một lần nữa trước ngày kết thúc hội nghị thượng đỉnh vào thứ Sáu.
Sau khi thống trị hết hội nghị thượng đỉnh này đến hội nghị thượng đỉnh khác kể từ khi Moscow phát động cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, Zelenskyy giờ đây sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút mọi sự chú ý cũng như viện trợ chính trị, kinh tế và quân sự mà Ukraine mong muốn.
Điều đó cũng có thể mở rộng ra ngoài châu Âu, vì tân Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson tỏ ra không mấy quan tâm đến việc Quốc hội cấp thêm tiền để hỗ trợ Ukraine. Ông nói bây giờ là thời điểm “chúng ta phải sát cánh cùng đồng minh quan trọng của mình ở Trung Đông và đó là Israel”.
Không chỉ địa chính trị nói chung đã thay đổi, một số nền chính trị EU nói riêng không còn tử tế với Zelenskyy nữa.
“Ukraine là một trong những quốc gia tham nhũng nhất thế giới,” tân Thủ tướng Slovakia Robert Fico nói khi ông đánh giá hội nghị thượng đỉnh trên trang Facebook của mình hôm thứ Sáu. Sau hội nghị thượng đỉnh, ông nói thêm: “Chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ, nhưng không phải về mặt quân sự, vì tôi không tin vào giải pháp quân sự cho cuộc xung đột này ở Ukraine”. Zelenskyy muốn một chiến thắng quân sự trước hòa bình.
Slovakia là một quốc gia chỉ có 5,5 triệu dân, bị các quốc gia như Đức và Pháp lấn át trong một khối gần 450 triệu dân. Nhưng lời đe dọa từ chối viện trợ quân sự của Fico phải được coi là không chỉ là sự khoác lác. Đó là vì EU trao quyền phủ quyết cho các thành viên đối với hầu hết các vấn đề tiền tệ ảnh hưởng đến Ukraine.
Đối tác của Fico từ nước láng giềng Hungary, Viktor Orbán, đã tận dụng mối đe dọa về quyền phủ quyết trong nhiều năm. Và anh ta cũng dội gáo nước lạnh vào Zelenskyy vào thứ Sáu.
Orbán cho biết trong cuộc phỏng vấn hàng tuần trên đài phát thanh nhà nước rằng chiến lược hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến của EU đã “thất bại” và báo hiệu rằng ông có thể không sẵn sàng chấp thuận một đề xuất của EU sẽ cung cấp thêm hỗ trợ tài chính cho Kyiv.
Orbán nói: “Người Ukraine sẽ không thắng trên chiến trường, người Nga sẽ không thua trên chiến trường, và không thể nào Tổng thống Nga lại bị đánh bại ở Moscow trong sự hỗn loạn của một cuộc chiến thất bại”.
Moscow chắc chắn đang đẩy thêm kinh phí vào nỗ lực chiến tranh. Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov nói với các nhà lập pháp ở Moscow rằng gần 1/3 chi tiêu của chính phủ trong năm tới sẽ dành cho quốc phòng với tổng trị giá khoảng 109 tỷ euro (115 tỷ USD), lưu ý rằng số tiền này cao hơn đáng kể so với những năm trước.
Sau khi giành lại một số lãnh thổ trong cuộc phản công bắt đầu vào tháng 6, lực lượng Ukraine đã không thể xuyên thủng hàng phòng thủ đa tầng của Nga để đạt được mục tiêu cắt đứt tuyến đường bộ tới Bán đảo Crimea mà họ khao khát. Các hoạt động tấn công dự kiến sẽ chậm lại khi mùa đông đến. Tất cả điều này xảy ra bất chấp hàng tỷ USD hỗ trợ từ Châu Âu và Hoa Kỳ.
Với việc nguồn tài trợ của Ukraine đang gặp nguy hiểm tại Quốc hội Hoa Kỳ, Zelenskyy đang hy vọng huyết mạch tài chính của châu Âu vẫn rộng mở.
Đến cuối năm nay, các nhà lãnh đạo EU phải phê duyệt gói trị giá 50 tỷ euro (gần 53 tỷ USD) trong 4 năm để Ukraine hỗ trợ ngân sách, thúc đẩy đầu tư và hỗ trợ tái thiết – và ở đây quyền phủ quyết của các quốc gia thành viên xuất hiện. Ngoài ra còn có một gói an ninh và quân sự trị giá 20 tỷ euro (21 tỷ USD) có thời hạn 4 năm đang được khai triển .
Orbán nói rằng ông không sẵn lòng tiếp tục cung cấp tài chính cho Ukraine nhằm giúp nước này giành chiến thắng trong cuộc chiến về mặt quân sự, một chiến lược mà ông cho rằng không còn có thể thực hiện được nữa.
Ông nói: “Tôi buộc phải nói rõ ràng và trực tiếp rằng chiến lược mà những người ở Brussels áp dụng và đưa chúng tôi tham gia đã thất bại”. Ông nói hôm thứ Sáu: “Dù chúng tôi làm gì, trước khi tiêu tiền, cần phải có chiến lược rõ ràng”.
Lập trường đó đã khiến phần lớn các quốc gia EU khó chịu, vốn coi Ukraine là bức tường thành cho loại hình dân chủ mà họ muốn thấy trên toàn cầu.
Tuần này, Đức đã bàn giao hệ thống phòng không IRIS-T SLM thứ ba cho Ukraine sau khi hai trong số các hệ thống phức tạp này được cung cấp trong năm qua.
Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius cho biết: “Ngay cả khi tình hình chính sách an ninh trên toàn thế giới ngày càng leo thang và chúng tôi hiện đang hết sức lo ngại về Israel và Trung Đông, chúng tôi sẽ không ngừng hỗ trợ Ukraine”. “Cuộc chiến này sẽ không bị lãng quên.”
Những người khác hỏi Fico và Orban sẽ đề xuất chiến lược nào ngoài việc ủng hộ hoàn toàn cho Ukraine.
Thủ tướng Estonia Kaja Kallas nói: “Nếu chúng tôi không giúp đỡ Ukraine thì thực sự đâu là giải pháp thay thế”. “Ý tôi là, Nga thắng! Và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Tại sao lúc đó bạn lại nghĩ rằng mình an toàn?”
Thủ tướng Ireland Leo Varadkar cho biết. “Nếu chúng ta không ngăn chặn Putin ở Ukraine, ông ấy sẽ không dừng lại ở đó. Vì vậy, nó là mối đe dọa cho tất cả chúng ta.”
Việt Linh (Theo Euro News)