Tháng Ba vừa qua, một nhà khoa học Pháp bị từ chối nhập cảnh sau khi nhân viên biên phòng Mỹ kiểm tra điện thoại của ông. Phía Pháp phản ứng gay gắt, cho rằng quyết định này bắt nguồn từ các tin nhắn có nội dung bình luận về chính sách của Tổng thống Trump. Mỹ bác bỏ cáo buộc động cơ chính trị, nhưng sự việc khiến nhiều du khách đặt câu hỏi cấp bách: Những cuộc khám xét như vậy có hợp pháp không?
Câu trả lời ngắn gọn: có. Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (C.B.P.) có quyền rộng rãi trong việc kiểm tra điện thoại, máy tính xách tay và các thiết bị điện tử của du khách dựa trên một ngoại lệ đối với Tu chính án thứ Tư – điều khoản bảo vệ chống lại việc khám xét không có lệnh.
C.B.P. đã thực hiện 55.318 cuộc khám xét thiết bị điện tử tại các cửa khẩu trong năm tài khóa 2025 – tăng so với hai năm trước, nhưng chỉ chiếm 0,01% trong tổng gần 420 triệu lượt người xuất – nhập cảnh bằng đường hàng không, đường bộ và đường biển.
“Các cuộc kiểm tra được tiến hành nhằm phát hiện tài liệu số phi pháp, nội dung liên quan khủng bố và thông tin cần thiết cho việc đánh giá tư cách nhập cảnh – tất cả đều đóng vai trò quan trọng đối với an ninh quốc gia,” Jessica Turner, người phát ngôn C.B.P., cho biết.
Tuy vậy, ngày càng nhiều du khách báo cáo rằng họ bị chất vấn về các nội dung trực tuyến được bảo vệ bởi luật pháp – bao gồm phát ngôn chính trị – khi vượt biên giới.
Không phải mọi du khách đều có quyền riêng tư kỹ thuật số như nhau. Quốc tịch, tình trạng di trú và địa điểm nhập cảnh là những yếu tố quyết định quyền lợi. Trong ba năm qua, phần lớn thiết bị bị khám xét thuộc về người không phải công dân Mỹ; tỷ lệ thiết bị của công dân Mỹ bị khám xét tăng từ 21% lên khoảng 25%.
Nhân viên biên phòng có thể làm gì?
Tôi có buộc phải mở khóa thiết bị?
- Nhân viên C.B.P. có thể yêu cầu bạn mở thiết bị vì bất cứ lý do gì.
- Nếu bạn là công dân Mỹ hoặc thường trú nhân, họ buộc phải cho bạn nhập cảnh ngay cả khi bạn từ chối mở khóa – nhưng họ có quyền tịch thu thiết bị trong 5 ngày hoặc lâu hơn.
- Với du khách không có quyền cư trú, quyết định thường mang tính thực tế: nếu từ chối mở khóa, bạn có thể bị buộc quay về nơi xuất phát.
Trong các trường hợp hiếm, C.B.P. có thể tiến hành khám xét nâng cao (forensic) – sao chép toàn bộ dữ liệu thiết bị sang máy chủ chính phủ để phân tích, kể cả khôi phục dữ liệu đã xóa.
Quyền của bạn ở mỗi nơi có giống nhau?
Không hoàn toàn. Các tòa án liên bang đặt ra một “tấm bản đồ” pháp lý chắp vá:
- 18 bang – bao gồm California, Massachusetts, Virginia: phải có “nghi ngờ hợp lý” để khám xét nâng cao.
- 10 bang – như Florida, Georgia: không yêu cầu nghi ngờ hợp lý.
- Các bang khác – như New York, New Jersey, Texas: chưa có quy tắc rõ ràng.
Để thống nhất thực thi, C.B.P. quy định rằng mọi cuộc khám xét nâng cao đều phải có “nghi ngờ hợp lý”, nhưng vẫn có ngoại lệ nếu liên quan “nguy cơ an ninh quốc gia”.
Làm sao để bảo vệ dữ liệu?
Các biện pháp được chuyên gia khuyến nghị:
- Đặt mật khẩu mạnh – sử dụng chuỗi ký tự dài và phức tạp; nếu dùng mã số, chọn dãy dài hơn.
- Cập nhật hệ điều hành – phiên bản bảo mật mới giúp giảm khả năng bị truy cập trái phép.
- Mang theo điện thoại thứ hai – để thiết bị chứa dữ liệu nhạy cảm ở nhà.
- Tắt nguồn trước khi qua cửa khẩu – mã hóa toàn bộ dữ liệu, đồng thời vô hiệu hóa mở khóa bằng khuôn mặt/vân tay khi bật lại.
- Chuyển sang chế độ máy bay – C.B.P. chỉ được lục soát dữ liệu lưu trực tiếp trên thiết bị, không được truy cập dữ liệu chỉ lưu trên đám mây.
- Sao lưu lên cloud và xóa thiết bị trước khi nhập cảnh – có thể khôi phục lại sau.
- Mang bản in của vé điện tử hoặc lịch trình – phòng trường hợp không truy cập được điện thoại.
- Nếu thiết bị bị thu giữ, hãy yêu cầu biên lai – để biết ai phụ trách vụ việc và cách liên hệ.
- Sau khi nhận lại thiết bị – hãy đổi mật khẩu ngay.
Việc lục soát thiết bị đang ngày càng trở thành yếu tố mà du khách phải cân nhắc như hành lý hay thủ tục nhập cảnh. Và trong kỷ nguyên mà dữ liệu số phản ánh cả đời sống cá nhân, câu hỏi quan trọng nhất có thể không phải “Ai có thể xem?”, mà là “Bạn sẵn sàng đánh đổi điều gì để bảo vệ nó?”.
Nguồn nytimes
