Tối thứ Tư, phe Dân chủ tại Thượng viện đã công bố một đề xuất ngân sách đầy tham vọng nhằm duy trì hoạt động của chính phủ sau ngày 30/9, đồng thời khôi phục gần 1 nghìn tỷ USD cắt giảm đối với Medicaid theo Đạo luật One Big Beautiful Bill (OBBB) của Tổng thống Donald Trump — những cắt giảm được dự báo có thể khiến hàng loạt bệnh viện nông thôn và quy mô nhỏ trên khắp nước Mỹ phải đóng cửa.
Bản đề xuất dài 68 trang cũng sẽ gia hạn vĩnh viễn các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế được tăng cường theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA), vốn sẽ hết hiệu lực vào cuối năm nay. Nếu để hết hạn, hàng triệu gia đình có thể phải đối diện với mức phí bảo hiểm tăng thêm hàng trăm, thậm chí hàng nghìn USD.
Các điều khoản chính của đề xuất
- Khôi phục nguồn quỹ bị đóng băng bởi Giám đốc Ngân sách Russell Vought, bao gồm 5 tỷ USD viện trợ nước ngoài mà Trump từng tìm cách cắt giảm bằng “pocket rescission.”
- Tăng mạnh ngân sách an ninh: gần 200 triệu USD để bảo vệ các nghị sĩ, 140 triệu USD bảo vệ hệ thống tòa án liên bang, cùng hàng chục triệu USD hỗ trợ cảnh sát tiểu bang và địa phương trong việc bảo vệ các chính khách tại sự kiện công cộng.
- Khôi phục 930 tỷ USD bị cắt khỏi Medicaid theo OBBB, vốn được Trump ký thành luật ngày 4/7.
- Gia hạn vĩnh viễn trợ cấp bảo hiểm ACA, với chi phí ước tính 358 tỷ USD trong 10 năm, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO). Phe Dân chủ cho rằng đây chỉ là “duy trì chính sách hiện hành” nên không tính thêm vào thâm hụt ngân sách — tương tự cách phe Cộng hòa từng ghi nhận việc gia hạn cắt giảm thuế năm 2017 dưới thời Trump.
- Khôi phục tài trợ cho đài phát thanh và truyền hình công cộng mà phe Cộng hòa đã cắt hồi tháng 7.
- Ngăn Tòa Bạch Ốc áp đặt thêm cắt giảm đối với các chương trình bị đưa vào kế hoạch ngân sách 2026, ít nhất trong thời hạn 1 tháng của gói ngân sách tạm thời.
Đối đầu chính trị căng thẳng
Lãnh đạo phe Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer (New York) nhấn mạnh sự khác biệt giữa hai đề xuất:
“Ngân sách của Cộng hòa là duy trì hiện trạng: chi phí tăng, chăm sóc y tế đi xuống. Ngân sách của Dân chủ là đáp ứng nhu cầu của người dân, cải thiện dịch vụ và giảm chi phí.”
Ông cảnh báo Washington sẽ đối mặt với nguy cơ đóng cửa chính phủ nếu Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Louisiana) và Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune (South Dakota) không chịu ngồi vào bàn đàm phán.
“Hãy hỏi Cộng hòa xem họ có sẵn sàng để chính phủ đóng cửa không. Đó chính là hướng họ đang đi,” Schumer nói.
Trong khi đó, Hạ viện Cộng hòa đã công bố một gói ngân sách tạm thời riêng, chỉ dành 58 triệu USD để bảo vệ thành viên hành pháp và Tối cao Pháp viện, cùng 30 triệu USD cho quốc hội — thấp hơn đáng kể so với kế hoạch của phe Dân chủ.
Chi phí và chiến lược
Dự luật ngân sách tạm thời của phe Dân chủ, có hiệu lực đến ngày 31/10, dự kiến tiêu tốn hơn 1 nghìn tỷ USD. Schumer mô tả đây là “điểm khởi đầu” cho quá trình thương lượng với phe Cộng hòa:
“Dự luật của chúng tôi khôi phục toàn bộ ngân sách Medicaid. Đó là điều người dân Mỹ muốn. Chúng tôi sẵn sàng ngồi xuống đàm phán — không có ‘lằn ranh đỏ,’ nhưng chúng tôi biết mình phải giúp người dân.”
Nguồn The Hill
