(AP) – Chính quyền Trump hôm thứ Tư đã đưa cuộc chiến về thuế quan lên Tối cao Pháp viện, kêu gọi các thẩm phán sớm ra phán quyết rằng tổng thống có quyền áp đặt các loại thuế nhập khẩu diện rộng theo luật liên bang.
Chính phủ yêu cầu Tòa đảo ngược phán quyết của tòa phúc thẩm vốn cho rằng hầu hết các mức thuế quan mà Tổng thống Donald Trump áp đặt là một sự lạm dụng bất hợp pháp luật về quyền khẩn cấp. Đây là động thái mới nhất trong loạt vụ kháng cáo của chính quyền Trump gửi đến Tối cao Pháp viện – cơ quan mà ông đã góp phần định hình – và cũng là lần đầu tiên chính sách thương mại then chốt của ông được đặt lên bàn cân trước các thẩm phán.
Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực đã cho phép duy trì các mức thuế trong lúc chờ xử lý, nhưng chính quyền vẫn thúc giục Tối cao Pháp viện can thiệp khẩn cấp trong đơn kiến nghị nộp điện tử muộn hôm thứ Tư và gửi cho Associated Press. Hồ sơ dự kiến sẽ được ghi nhận chính thức vào thứ Năm.
Tổng Luật sư D. John Sauer đề nghị các thẩm phán thụ lý vụ việc và bắt đầu tranh tụng vào đầu tháng 11.
“Phán quyết đó đã phủ bóng bất ổn lên các cuộc đàm phán ngoại thương mà Tổng thống theo đuổi suốt năm tháng qua, đe dọa cả những thỏa thuận khung đã ký kết lẫn các cuộc thương lượng đang diễn ra,” ông Sauer viết. “Tầm quan trọng của vụ việc này là không thể đánh giá thấp.”
Tuy nhiên, rủi ro cũng rất lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ đang lao đao vì thuế quan và tình trạng bất định, theo Jeffrey Schwab, cố vấn cao cấp và giám đốc pháp lý tại Liberty Justice Center.
“Những mức thuế bất hợp pháp này đang gây thiệt hại nghiêm trọng cho các doanh nghiệp nhỏ, đe dọa sự tồn tại của họ. Chúng tôi hy vọng vụ việc sẽ sớm có kết luận để bảo vệ quyền lợi cho thân chủ,” ông nói.
Các doanh nghiệp này đã hai lần thắng kiện: một lần tại tòa liên bang chuyên trách thương mại, và lần nữa với phán quyết 7-4 của tòa phúc thẩm.
Vụ kiện này chỉ là một trong số nhiều đơn thách thức thuế quan và cách áp dụng thất thường, vốn đã làm chao đảo thị trường toàn cầu, khiến các đối tác và đồng minh thương mại của Mỹ xa lánh, đồng thời làm dấy lên lo ngại về giá cả leo thang và tăng trưởng kinh tế chậm lại.
Tuy nhiên, Trump cũng tận dụng các biện pháp thuế quan để gây sức ép buộc Liên minh châu Âu, Nhật Bản và nhiều quốc gia khác chấp nhận các thỏa thuận thương mại mới. Tính đến cuối tháng 8, nguồn thu từ thuế quan đạt 159 tỷ USD – hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.
Đa số thẩm phán tại Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực kết luận rằng Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (IEEPA) không cho phép Trump giành lấy quyền áp thuế vốn thuộc về Quốc hội. Tuy nhiên, phe thiểu số cho rằng luật này vẫn cho phép tổng thống điều chỉnh nhập khẩu trong tình huống khẩn cấp mà không cần giới hạn cụ thể.
Phán quyết liên quan đến hai gói thuế nhập khẩu, cả hai đều được Trump biện minh bằng việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia: gói thuế ban hành tháng Tư và gói thuế hồi tháng Hai áp lên hàng hóa từ Canada, Trung Quốc và Mexico.
Hiến pháp trao cho Quốc hội quyền đánh thuế, trong đó có thuế quan. Nhưng qua nhiều thập kỷ, các nhà lập pháp đã dần trao bớt quyền này cho tổng thống, và Trump là người tận dụng triệt để khoảng trống quyền lực đó.
Một số mức thuế khác của Trump – như thuế áp lên thép, nhôm, ô tô nhập khẩu – không nằm trong phạm vi phán quyết của tòa phúc thẩm. Ngoài ra, các mức thuế áp lên Trung Quốc từ nhiệm kỳ đầu tiên của Trump mà Tổng thống Dân chủ Joe Biden vẫn giữ nguyên cũng không thuộc diện xem xét. Trump có thể tiếp tục áp dụng thuế theo các đạo luật khác, nhưng các luật này hạn chế hơn về tốc độ và phạm vi áp dụng.
Chính phủ cảnh báo rằng nếu các mức thuế bị bác bỏ, họ có thể sẽ phải hoàn trả một phần khoản thu đã thu từ thuế nhập khẩu, gây thiệt hại tài chính nặng nề cho ngân khố Hoa Kỳ.
