(AP) — Tổng thống Donald Trump ngày thứ Tư cho biết Hoa Kỳ đã thu giữ một tàu chở dầu ngoài khơi Venezuela, trong lúc áp lực của Washington đối với chính quyền Maduro tiếp tục tăng cao.
Việc sử dụng lực lượng Mỹ để chiếm quyền kiểm soát một tàu hàng là điều vô cùng hiếm thấy và đánh dấu bước leo thang mới trong chiến dịch gây sức ép của chính quyền Trump. Maduro hiện đang bị truy tố tội danh “khủng bố ma túy” tại Mỹ. Washington đã triển khai lực lượng quân sự lớn nhất trong khu vực trong nhiều thập niên và tiến hành hàng loạt cuộc tấn công chết người nhắm vào những tàu thuyền tình nghi buôn lậu ma túy ở vùng biển Caribbean và Đông Thái Bình Dương. Chiến dịch này đang bị Quốc hội giám sát chặt chẽ.
“Chúng tôi vừa thu giữ một tàu chở dầu ngoài khơi Venezuela, một tàu lớn, rất lớn — thực tế là tàu lớn nhất từng bị thu giữ,” Trump nói với báo giới tại Tòa Bạch Ốc, đồng thời khẳng định “việc thu giữ là có lý do chính đáng.”
Trump không cung cấp thêm chi tiết. Khi được hỏi số dầu trên tàu sẽ ra sao, Trump đáp: “Chà, chắc chúng tôi giữ lại thôi.”
Theo một quan chức Mỹ yêu cầu ẩn danh, chiến dịch thu giữ do Tuần duyên Hoa Kỳ dẫn đầu với sự hỗ trợ của Hải quân, và được tiến hành theo thẩm quyền cưỡng chế pháp luật của Mỹ.
Đột kích tàu chở dầu
Quan chức này cho biết các thành viên Tuần duyên đã được trực thăng vận lên tàu từ hàng không mẫu hạm USS Gerald R. Ford, hiện đang hoạt động ở vùng biển Caribbean nhằm phô trương sức mạnh với đội hình tàu chiến hùng hậu.
Một đoạn video do Tổng chưởng lý Pam Bondi đăng trên mạng xã hội cho thấy lực lượng đặc nhiệm đu dây từ trực thăng xuống boong tàu khi máy bay lơ lửng ngay phía trên.
Trong video, lực lượng Tuần duyên xuất hiện cầm vũ khí, tiến sâu vào cấu trúc thượng tầng con tàu.
Bondi viết rằng con tàu “đã bị Mỹ trừng phạt trong nhiều năm vì tham gia mạng lưới vận chuyển dầu bất hợp pháp hỗ trợ các tổ chức khủng bố nước ngoài.”
Chính phủ Venezuela ra tuyên bố lên án vụ thu giữ, gọi đây là “một hành vi cướp bóc trắng trợn và là hành động cướp biển quốc tế.”
“Trong hoàn cảnh này, những lý do thật sự đằng sau chiến dịch gây hấn kéo dài đối với Venezuela đã được phơi bày… Tất cả đều xoay quanh tài nguyên thiên nhiên của chúng ta — dầu mỏ, năng lượng — những nguồn lực thuộc về nhân dân Venezuela,” tuyên bố nêu.
Một nửa số dầu trên tàu thuộc về công ty Cuba
Quan chức Mỹ xác định tàu bị thu giữ mang tên Skipper.
Con tàu rời Venezuela khoảng ngày 2/12 với khoảng 2 triệu thùng dầu thô nặng, trong đó khoảng một nửa thuộc về một nhà nhập khẩu dầu quốc doanh của Cuba, theo hồ sơ từ tập đoàn dầu khí nhà nước PDVSA, được cung cấp với điều kiện ẩn danh.
Skipper trước đây có tên M/T Adisa, theo dữ liệu theo dõi tàu biển. Tàu Adisa bị Washington trừng phạt năm 2022 vì cáo buộc tham gia mạng lưới tàu “ma” vận chuyển lậu dầu cho Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran và tổ chức Hezbollah.
Theo Bộ Tài chính Mỹ, mạng lưới này do một thương nhân dầu mỏ người Ukraine, sống tại Thụy Sĩ, điều hành.
Đánh mạnh vào ngành dầu mỏ bị trừng phạt của Venezuela
Venezuela sở hữu trữ lượng dầu mỏ đã được chứng minh lớn nhất thế giới, với sản lượng khoảng 1 triệu thùng/ngày.
PDVSA là trụ cột kinh tế của đất nước. Sự phụ thuộc vào các bên trung gian tăng mạnh từ năm 2020, khi chính quyền Trump mở rộng chiến dịch “áp lực tối đa”, áp đặt những lệnh trừng phạt có thể loại khỏi hệ thống tài chính Mỹ bất kỳ cá nhân hay doanh nghiệp nào làm ăn với chính quyền Maduro. Nga và Iran — đều bị trừng phạt — đã giúp Venezuela lách các hạn chế này.
Các giao dịch thường thông qua mạng lưới phức tạp gồm các công ty bình phong ở những vùng lãnh thổ có tính bảo mật cao. Người mua sử dụng các tàu “tàng hình”, tắt định vị, sang mạn dầu giữa đại dương trước khi hàng đến đích.
Maduro không đề cập đến vụ thu giữ trong bài phát biểu tại cuộc tuần hành ở Caracas, nhưng nói rằng Venezuela “sẵn sàng bẻ gãy răng của đế quốc Bắc Mỹ nếu cần.”
Ông khẳng định mục tiêu thật sự của chiến dịch quân sự Mỹ là lật đổ ông bằng vũ lực.
Thượng nghị sĩ Dân chủ: Đây là ‘thay đổi chế độ’
Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen (D–Maryland), thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho rằng việc thu giữ tàu chở dầu đã làm dấy lên nghi ngờ về lý do chính thức của Washington đối với chiến dịch quân sự leo thang.
“Điều này cho thấy toàn bộ câu chuyện họ đưa ra — rằng chiến dịch nhằm ngăn chặn ma túy — chỉ là một lời nói dối lớn,” ông nói. “Đây chỉ là thêm một bằng chứng cho thấy mục tiêu thật sự là thay đổi chế độ — bằng vũ lực.”
Vụ thu giữ diễn ra chỉ một ngày sau khi quân đội Mỹ cho hai tiêm kích bay qua Vịnh Venezuela, dường như là lần tiếp cận không phận Venezuela gần nhất từ trước đến nay. Trump từng nói rằng các cuộc tấn công trên bộ “sắp diễn ra”, nhưng chưa công bố chi tiết.
Chính quyền Trump đang chịu áp lực ngày càng lớn từ các nhà lập pháp về chiến dịch tấn công tàu thuyền, vốn đã làm ít nhất 87 người thiệt mạng trong 22 vụ tấn công kể từ đầu tháng 9. Trong đó có vụ tấn công thứ hai giết chết hai người sống sót đang bám vào xác tàu.
Một số chuyên gia pháp lý và các nghị sĩ Dân chủ cho rằng hành động này có thể vi phạm luật điều chỉnh việc sử dụng vũ lực gây chết người.
Các nhà lập pháp yêu cầu công bố video chưa chỉnh sửa từ các cuộc tấn công, nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth nói trong phiên họp mật rằng ông vẫn đang cân nhắc.
Tuần duyên Hoa Kỳ chuyển câu hỏi liên quan vụ thu giữ tàu sang Tòa Bạch Ốc.
