(AP) — Hạ viện ngày thứ Tư đã bỏ phiếu thông qua một dự luật chính sách quốc phòng quy mô lớn, cho phép chi tiêu 900 tỷ USD cho các chương trình quân sự, trong đó có tăng lương cho binh sĩ và cải tổ toàn diện cách Bộ Quốc phòng mua sắm vũ khí.
Dự luật được thông qua với tỷ lệ 312–112 trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát và chính quyền Tổng thống Donald Trump về vấn đề quản lý quân đội.
Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng hằng năm (NDAA) thường nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng, và Tòa Bạch Ốc đã bày tỏ “ủng hộ mạnh mẽ,” cho rằng dự luật phù hợp với chương trình an ninh quốc gia của ông Trump. Tuy nhiên, trong văn bản hơn 3.000 trang này vẫn có nhiều điều khoản nhằm siết lại Bộ Quốc phòng — bao gồm yêu cầu cung cấp thêm thông tin về các cuộc tấn công tàu thuyền ở Caribbean và tăng hỗ trợ cho các đồng minh tại châu Âu như Ukraine.
Tổng thể, dự luật đề xuất tăng 3,8% lương cho nhiều quân nhân, cải thiện nhà ở và cơ sở vật chất tại các căn cứ quân sự. Văn bản cũng phản ánh sự thỏa hiệp giữa hai đảng: cắt giảm các chương trình về khí hậu và đa dạng theo ưu tiên của ông Trump, đồng thời tăng cường vai trò giám sát của Quốc hội đối với Ngũ Giác Đài và bãi bỏ nhiều nghị quyết ủy quyền chiến tranh cũ. Tuy vậy, phe bảo thủ cứng rắn vẫn phàn nàn rằng dự luật chưa cắt giảm đủ các cam kết quân sự của Mỹ trên toàn cầu.
“Một lực lượng sẵn sàng, tinh nhuệ và có sức mạnh sát thương”
“Chúng ta cần một lực lượng sẵn sàng, tinh nhuệ và có sức mạnh sát thương, bởi các mối đe dọa đối với quốc gia — đặc biệt từ Trung Quốc — phức tạp và thách thức hơn bất kỳ thời điểm nào trong 40 năm qua,” Dân biểu Mike Rogers, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện, tuyên bố.
Các nhà lập pháp giám sát quân đội cho biết dự luật sẽ thay đổi cách Ngũ Giác Đài mua sắm vũ khí, tập trung vào tốc độ sau nhiều năm ngành công nghiệp quốc phòng chậm chạp. Đây cũng là ưu tiên của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth. Dân biểu Adam Smith, lãnh đạo phe Dân chủ tại Ủy ban Quân vụ, gọi đây là “nỗ lực cải tổ tham vọng nhất từ trước đến nay.”
Tuy nhiên, ông Smith phàn nàn rằng dự luật không kiềm chế được nhiều quyền lực của chính quyền Trump như phe Dân chủ mong muốn, nhưng vẫn là “bước đi đúng hướng nhằm tái khẳng định quyền lực của Quốc hội.”
“Điều khiến tôi lo ngại nhất là Bộ Quốc phòng — dưới quyền Bộ trưởng Hegseth và Tổng thống Trump — đơn giản là không chịu trách nhiệm trước Quốc hội hay trước pháp luật,” ông nói.
Dự luật sẽ được chuyển sang Thượng viện, nơi các lãnh đạo đang chạy đua để thông qua trước kỳ nghỉ lễ.
Tranh cãi về an toàn không phận Washington
Nhiều thượng nghị sĩ thuộc cả hai đảng chỉ trích dự luật vì chưa hạn chế đủ các chuyến bay quân sự qua vùng Washington. Một số người đã thúc đẩy cải tổ sau vụ va chạm giữa một trực thăng Lục quân và một máy bay dân sự gần Sân bay Quốc gia Ronald Reagan, khiến toàn bộ 67 người trên hai máy bay thiệt mạng. Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia và gia đình các nạn nhân cũng phản đối phần liên quan đến không phận, cảnh báo tính nguy hiểm có thể gia tăng.
Những điểm chính của dự luật quốc phòng
Video tấn công tàu thuyền và quyền giám sát của Quốc hội
Một điều khoản trong dự luật sẽ cắt 25% ngân sách di chuyển của Bộ trưởng Hegseth cho đến khi Bộ Quốc phòng cung cấp video chưa chỉnh sửa của các cuộc tấn công nhắm vào tàu chở ma túy gần Venezuela. Quốc hội muốn làm rõ các lệnh tác chiến sau vụ việc ngày 2/9 khi quân đội Mỹ bắn vào hai người sống sót đang bám vào xác tàu bị phá hủy một phần.
Dự luật cũng yêu cầu Bộ trưởng Hegseth công khai lệnh điều hành các cuộc tấn công để Quốc hội xem xét.
Tái khẳng định cam kết với châu Âu và Hàn Quốc
Dù đã có nghi ngờ về mức độ ủng hộ của ông Trump đối với Ukraine và các đồng minh Đông Âu, nhiều điều khoản trong dự luật nhằm bảo đảm Mỹ duy trì vai trò kiềm chế Nga.
Dự luật yêu cầu Ngũ Giác Đài duy trì ít nhất 76.000 binh sĩ và khí tài lớn tại châu Âu, trừ khi NATO được tham vấn và việc rút quân được xác định là phục vụ lợi ích Mỹ. Hiện có 80.000–100.000 quân Mỹ tại châu Âu. Dự luật cũng cho phép 400 triệu USD/năm trong hai năm để sản xuất vũ khí gửi cho Ukraine.
Với Hàn Quốc, dự luật đặt mức quân số tối thiểu là 28.500 lính Mỹ.
Cắt giảm các chương trình về khí hậu và hòa nhập
Theo Ủy ban Quân vụ Hạ viện, dự luật cắt 1,6 tỷ USD cho các chương trình liên quan biến đổi khí hậu — dù các đánh giá quân sự lâu nay đều coi biến đổi khí hậu là mối đe dọa an ninh quốc gia.
Ngoài ra, dự luật sẽ tiết kiệm 40 triệu USD bằng cách bãi bỏ các văn phòng, chương trình và khóa đào tạo liên quan đến đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI), trong đó có cả chức vụ Giám đốc Đa dạng.
Bãi bỏ ủy quyền chiến tranh Iraq
Quốc hội tiến tới chính thức khép lại cuộc chiến Iraq bằng việc bãi bỏ nghị quyết năm 2003 cho phép xâm lược Iraq. Các nhà lập pháp cho rằng việc bãi bỏ là cần thiết để ngăn ngừa lạm quyền trong tương lai và tái khẳng định Iraq hiện là đối tác chiến lược của Mỹ.
Nghị quyết này dù không còn được sử dụng thường xuyên, nhưng đã được chính quyền Trump viện dẫn trong vụ không kích năm 2020 giết tướng Iran Qassim Suleimani.
Gỡ bỏ trừng phạt Syria
Dự luật sẽ vĩnh viễn bãi bỏ các lệnh trừng phạt Mỹ áp lên Syria sau khi chính quyền Trump từng tạm dỡ bỏ một phần. Các trừng phạt ban đầu được áp đặt năm 2019 nhằm trừng phạt cựu tổng thống Bashar Assad vì vi phạm nhân quyền trong cuộc nội chiến kéo dài gần 14 năm.
Sau khi Tổng thống Ahmed al-Sharaa lãnh đạo lực lượng nổi dậy lật đổ Assad, Syria đang tìm cách phục hồi kinh tế. Những người ủng hộ bãi bỏ hoàn toàn cho rằng các doanh nghiệp quốc tế sẽ không đầu tư nếu nguy cơ tái áp đặt trừng phạt vẫn tồn tại.
Thiếu bảo hiểm IVF
Phe Dân chủ chỉ trích Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson vì loại bỏ một điều khoản mở rộng bảo hiểm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cho quân nhân tại ngũ. Dự thảo trước đó có bao gồm chi trả thủ thuật hỗ trợ sinh sản này.
