Ngày 3/9 (Reuters) – Tổng thống Donald Trump hôm thứ Tư cho rằng buổi lễ kỷ niệm kết thúc Thế chiến II của Trung Quốc là “một nghi thức đẹp đẽ”, song đáng ra phải tôn vinh vai trò của Hoa Kỳ trong việc đánh bại Nhật Bản.
“Tôi nghĩ đó là một buổi lễ rất đẹp. Tôi thấy nó thực sự ấn tượng,” Trump phát biểu tại Phòng Bầu dục, chỉ vài giờ sau khi ông gợi ý trên mạng xã hội rằng các nhà lãnh đạo nước ngoài họp tại Bắc Kinh có thể đang âm mưu chống lại Mỹ.
“Tôi đã xem bài diễn văn tối qua. Chủ tịch Tập là bạn của tôi, nhưng tôi nghĩ lẽ ra Hoa Kỳ phải được nhắc đến, vì chúng tôi đã giúp Trung Quốc rất, rất nhiều,” Trump nói thêm.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington chưa phản hồi yêu cầu bình luận.
Tập Cận Bình và màn phô trương sức mạnh
Chủ tịch Tập Cận Bình đã biến lễ kỷ niệm 80 năm kết thúc chiến tranh thành màn phô diễn lớn về sức mạnh chính quyền, cũng như mối quan hệ gắn bó với các quốc gia đang đối đầu với Washington.
Đứng cạnh ông là Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Trước hơn 50.000 khán giả tại Quảng trường Thiên An Môn, ông Tập duyệt đội quân bước đều và những khí tài quân sự tối tân nhằm gửi thông điệp răn đe tới các đối thủ tiềm tàng, trong đó có Mỹ.
Cuộc xâm lược Trung Quốc của Nhật Bản năm 1937 đã dẫn tới một bước ngoặt lớn, mở đường cho Thế chiến II. Năm 1941, Mỹ tham chiến, viện trợ cho lực lượng Trung Quốc chống Nhật và giữ vai trò quyết định trong chiến thắng chung cuộc năm 1945.
Lịch sử và cuộc cạnh tranh hiện tại
Trong các phát biểu, ông Tập tiếp tục sử dụng lịch sử để phục vụ cuộc đấu tranh chính trị hiện nay, coi Thế chiến II là dấu mốc quan trọng trong “cuộc phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa” dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản và các đồng minh.
Hôm thứ Tư, ông Tập cảm ơn “các chính phủ và bạn bè quốc tế đã ủng hộ và giúp đỡ nhân dân Trung Quốc”, theo lời một quan chức, song không đi sâu vào vai trò then chốt của Hoa Kỳ trong chiến tranh.
Quan hệ Mỹ – Trung hiện ở mức căng thẳng, từ vấn đề an ninh tại Ukraine và Biển Đông cho tới tranh chấp thương mại nhằm tránh việc áp thuế hàng hóa lẫn nhau.
Trump vừa cứng rắn vừa hữu hảo
Dù vậy, Trump nhiều lần nhấn mạnh mối quan hệ cá nhân tích cực với Tập, mà theo các cố vấn, có thể giúp hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tìm ra hướng đi xây dựng. Ông cũng cho biết có thể sẽ sớm gặp lại Chủ tịch Trung Quốc.
Trong một bài đăng trên Truth Social khi lễ duyệt binh bắt đầu, Trump nhắn gửi ông Tập: “Xin gửi lời chào nồng nhiệt của tôi đến Vladimir Putin và Kim Jong Un, khi các vị đang âm mưu chống lại Hoa Kỳ.”
Điện Kremlin sau đó bác bỏ, nói họ không hề âm mưu gì và cho rằng phát biểu của Trump mang tính mỉa mai.
