(AP) — Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu đã kêu gọi Kyiv và Moscow “dừng lại tại chỗ” và kết thúc cuộc chiến khốc liệt sau cuộc hội đàm kéo dài tại Tòa Bạch Ốc với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy.
Trump nhiều lần thể hiện sự bất mãn với cuộc chiến trong chín tháng kể từ khi ông trở lại cầm quyền. Nhưng phát biểu mới nhất cho thấy ông nghiêng về hướng gây sức ép buộc Ukraine từ bỏ ý định giành lại các vùng lãnh thổ đã mất vào tay Nga.
“Máu đã đổ quá nhiều, với những ranh giới được định hình bằng chiến tranh và lòng dũng cảm,” Trump viết trên mạng Truth Social không lâu sau cuộc gặp hơn hai giờ với phái đoàn Ukraine. “Họ nên dừng lại tại chỗ. Cả hai bên hãy tuyên bố chiến thắng, để lịch sử phán xét!”
Sau đó, khi đến Florida nghỉ cuối tuần, Trump tiếp tục kêu gọi “ngừng chiến ngay lập tức”, đồng thời ám chỉ rằng Nga có thể giữ lại những vùng lãnh thổ đã chiếm được của Ukraine.
“Hãy dừng ở đường chiến tuyến hiện tại – nếu không sẽ quá phức tạp,” Trump nói với các phóng viên. “Dừng lại, để mọi người về nhà, về với gia đình, chấm dứt giết chóc – và thế là đủ.”
Thay đổi giọng điệu sau cuộc điện đàm với Putin
Phát biểu này đánh dấu một sự xoay trục khác trong lập trường của Trump. Gần đây, ông từng tỏ ra mất kiên nhẫn với Tổng thống Nga Vladimir Putin và mở rộng hơn với khả năng hỗ trợ Ukraine giành chiến thắng.
Sau cuộc gặp với Zelenskyy bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tháng trước, Trump thậm chí nói tin rằng Ukraine có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ bị mất kể từ khi Nga xâm lược vào tháng 2/2022 — một sự thay đổi đáng kể so với trước, khi ông từng nói Kyiv phải chấp nhận nhượng đất để có hòa bình.
Tuy nhiên, sau cuộc điện đàm kéo dài với Putin hôm thứ Năm, Trump tuyên bố sẽ gặp nhà lãnh đạo Nga tại Budapest (Hungary) trong vài tuần tới – và lập tức hạ giọng khi nói về việc hỗ trợ Kyiv.
Vũ khí Tomahawk và đề xuất của Zelenskyy
Trong cuộc gặp tại Tòa Bạch Ốc, Zelenskyy đề xuất một thỏa thuận trao đổi, theo đó Ukraine sẽ cung cấp cho Mỹ máy bay không người lái tấn công tiên tiến, đổi lại Mỹ sẽ bán tên lửa hành trình Tomahawk – loại vũ khí mà Ukraine cho rằng có thể thay đổi cục diện chiến trường.
Tuy nhiên, Trump tỏ ra do dự:
“Tôi có nghĩa vụ đảm bảo kho vũ khí của nước Mỹ luôn đầy đủ, vì không ai biết điều gì sẽ xảy ra trong chiến tranh hay hòa bình,” ông nói. “Thành thật mà nói, chúng ta sẽ tốt hơn nếu họ không cần tới Tomahawk nữa. Tốt hơn là chiến tranh kết thúc.”
Trong chương trình “Meet the Press” của NBC, Zelenskyy nói rằng “cánh cửa vẫn chưa khép lại”:
“Thật tốt khi Tổng thống Trump không nói ‘không’, dù hôm nay ông cũng chưa nói ‘có’,” ông nói, nhấn mạnh rằng “chúng tôi cần Tomahawk, vì chỉ dựa vào drone là rất khó.”
Trump trước đó tỏ ra sẵn sàng bán Tomahawk cho Ukraine, dù Putin cảnh báo rằng điều đó sẽ làm tổn hại nghiêm trọng quan hệ Nga–Mỹ. Nhưng sau cuộc gọi với Putin, Trump bắt đầu giảm nhẹ khả năng này, nói rằng Ukraine có lẽ sẽ không nhận được Tomahawk – loại tên lửa có tầm bắn gần 1.600 km.
Zelenskyy: “Chúng tôi cần hòa đàm, nhưng Nga là kẻ thù”
Sau cuộc gặp, Zelenskyy nói rằng đã đến lúc ngừng bắn và đàm phán, song né tránh câu hỏi về việc có nên từ bỏ lãnh thổ hay không.
“Tổng thống nói đúng – chúng ta cần dừng lại và nói chuyện,” Zelenskyy nói khi được hỏi về bài đăng của Trump.
Khi được hỏi về quan hệ với Putin, Zelenskyy trả lời:
“Chuyện này không liên quan đến cảm xúc. Họ tấn công chúng tôi, nên họ là kẻ thù. Họ không định dừng lại. Vâng, họ là kẻ thù – không phải vì thù ghét cá nhân, mà vì họ xâm lược đất nước chúng tôi. Dù sao, chắc chắn chúng tôi ghét kẻ thù.”
Trump và “kế hoạch hòa bình nhanh chóng”
Từ chiến dịch tranh cử 2024, Trump nhiều lần khẳng định sẽ kết thúc chiến tranh nhanh chóng. Nhưng các nỗ lực ngoại giao của ông dường như bị đình trệ sau loạt cuộc gặp hồi tháng 8 — bao gồm hội nghị thượng đỉnh với Putin tại Alaska và cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc với Zelenskyy cùng các đồng minh châu Âu.
Mặc dù Trump tin rằng mình đang tiến gần tới việc tổ chức đàm phán trực tiếp giữa hai lãnh đạo, song Putin vẫn từ chối gặp Zelenskyy và gia tăng oanh kích Ukraine.
Khi được hỏi liệu có lo rằng Putin đang “lừa dối” mình hay không, Trump đáp:
“Tôi từng bị những người giỏi nhất chơi trò đó, và tôi luôn vượt qua. Tôi nghĩ mình khá giỏi trong chuyện này.”
