WASHINGTON (AP) — Tổng thống Donald Trump đã gia hạn lệnh ngừng cuộc chiến thương mại với Trung Quốc thêm 90 ngày vào thứ Hai, ít nhất là một lần nữa trì hoãn cuộc đối đầu nguy hiểm giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trump đã đăng trên nền tảng Truth Social của mình rằng ông đã ký sắc lệnh hành pháp để gia hạn và rằng “tất cả các yếu tố khác của Thỏa thuận sẽ vẫn giữ nguyên”. Cùng lúc đó, Bắc Kinh cũng thông báo về việc gia hạn lệnh tạm dừng áp thuế thông qua hãng thông tấn chính thức Xinhua.
Hạn chót trước đó được ấn định là 12:01 sáng thứ Ba. Nếu điều đó xảy ra, Hoa Kỳ có thể tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc từ mức 30% vốn đã cao, và Bắc Kinh có thể đáp trả bằng cách tăng thuế trả đũa đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Trung Quốc.
Khoảng dừng này giúp hai nước có thời gian giải quyết một số bất đồng, có thể mở đường cho hội nghị thượng đỉnh vào cuối năm nay giữa Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, và được các công ty Hoa Kỳ đang kinh doanh với Trung Quốc hoan nghênh. Sean Stein, chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Hoa Kỳ – Trung Quốc, cho biết việc gia hạn là “rất quan trọng” để hai chính phủ có thời gian đàm phán một thỏa thuận thương mại mà các doanh nghiệp Hoa Kỳ hy vọng sẽ cải thiện khả năng tiếp cận thị trường của họ tại Trung Quốc và mang lại sự chắc chắn cần thiết để các công ty lập kế hoạch trung và dài hạn.
Stein cho biết: “Việc đạt được thỏa thuận về fentanyl dẫn đến việc giảm thuế quan của Hoa Kỳ và đảo ngược các biện pháp trả đũa của Trung Quốc là vô cùng cần thiết để khởi động lại hoạt động xuất khẩu nông sản và năng lượng của Hoa Kỳ”.
Việc đạt được thỏa thuận với Trung Quốc vẫn là công việc còn dang dở đối với Trump, người đã làm đảo lộn hệ thống thương mại toàn cầu bằng cách áp đặt mức thuế hai chữ số – thuế quan – đối với hầu hết mọi quốc gia trên thế giới.
Liên minh châu Âu, Nhật Bản và các đối tác thương mại khác đã đồng ý ký các thỏa thuận thương mại bất lợi với Trump, chấp nhận mức thuế quan cao không thể tưởng tượng được của Hoa Kỳ (ví dụ: 15% đối với hàng nhập khẩu từ Nhật Bản và EU) để ngăn chặn điều tồi tệ hơn.
Chính sách thương mại của Trump đã biến Hoa Kỳ từ một trong những nền kinh tế cởi mở nhất thế giới thành một pháo đài bảo hộ. Mức thuế quan trung bình của Hoa Kỳ đã tăng từ khoảng 2,5% vào đầu năm lên 18,6%, mức cao nhất kể từ năm 1933, theo Phòng Nghiên cứu Ngân sách tại Đại học Yale.
Nhưng Trung Quốc đã thử thách giới hạn của chính sách thương mại Hoa Kỳ được xây dựng dựa trên việc sử dụng thuế quan như một vũ khí để đánh bại các đối tác thương mại. Bắc Kinh cũng có một vũ khí riêng: cắt đứt hoặc làm chậm quá trình tiếp cận khoáng sản đất hiếm và nam châm của họ – được sử dụng trong mọi thứ, từ xe điện đến động cơ phản lực.
Vào tháng 6, hai nước đã đạt được thỏa thuận nhằm giảm căng thẳng. Hoa Kỳ cho biết sẽ dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu đối với công nghệ chip máy tính và etan, một nguyên liệu đầu vào trong sản xuất hóa dầu. Trung Quốc cũng đồng ý tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các công ty Mỹ tiếp cận nguồn đất hiếm.
Claire Reade, cố vấn cấp cao tại Arnold & Porter và cựu trợ lý đại diện thương mại Hoa Kỳ phụ trách các vấn đề Trung Quốc, cho biết: “Hoa Kỳ đã nhận ra rằng họ không còn nắm được thế thượng phong”.
Vào tháng 5, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã ngăn chặn được một thảm họa kinh tế bằng cách giảm mức thuế quan lớn mà họ áp đặt lên các sản phẩm của nhau, mức thuế đã lên tới 145% đối với Trung Quốc và 125% đối với Hoa Kỳ.
Mức thuế quan ba chữ số đó thực sự đe dọa chấm dứt thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, đồng thời gây ra một đợt bán tháo đáng sợ trên thị trường tài chính. Trong một cuộc họp vào tháng 5 tại Geneva, họ đã đồng ý lùi bước và tiếp tục đàm phán: Thuế quan của Mỹ đã giảm xuống mức vẫn còn cao là 30% và của Trung Quốc là 10%.
Sau khi chứng minh được khả năng làm tổn thương lẫn nhau, họ đã nói chuyện với nhau kể từ đó.
Ali Wyne, chuyên gia về quan hệ Mỹ-Trung tại International Crisis Group, cho biết: “Bằng cách đánh giá quá cao khả năng áp dụng thuế quan cao để buộc Trung Quốc phải nhượng bộ kinh tế, chính quyền Trump không chỉ nhấn mạnh những hạn chế trong đòn bẩy đơn phương của Mỹ, mà còn tạo cho Bắc Kinh cơ sở để tin rằng họ có thể vô thời hạn chiếm ưu thế trong các cuộc đàm phán tiếp theo với Washington bằng cách đe dọa hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Mong muốn của chính quyền về một thỏa thuận hòa hoãn thương mại bắt nguồn từ những hậu quả tự gây ra từ sự kiêu ngạo trước đây của họ.”
Vẫn chưa rõ liệu Washington và Bắc Kinh có thể đạt được một thỏa thuận lớn về những bất bình lớn nhất của Mỹ hay không. Trong số đó có việc Trung Quốc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ lỏng lẻo, cùng với các khoản trợ cấp và các chính sách công nghiệp khác của Bắc Kinh, mà theo người Mỹ, đã mang lại cho các công ty Trung Quốc lợi thế không công bằng trên thị trường thế giới và góp phần gây ra thâm hụt thương mại khổng lồ của Mỹ với Trung Quốc lên tới 262 tỷ đô la vào năm ngoái.
Reade không mong đợi nhiều ngoài các thỏa thuận hạn chế như Trung Quốc tuyên bố sẽ mua thêm đậu nành của Mỹ và hứa sẽ làm nhiều hơn nữa để ngăn chặn dòng chảy của các hóa chất được sử dụng để sản xuất fentanyl và cho phép tiếp tục dòng chảy của nam châm đất hiếm.
Nhưng những vấn đề khó khăn hơn có thể sẽ còn kéo dài và “cuộc chiến thương mại sẽ tiếp tục kéo dài trong nhiều năm tới”, Jeff Moon, cựu quan chức ngoại giao và thương mại Hoa Kỳ, hiện đang điều hành công ty tư vấn China Moon Strategies, cho biết.
Ny (Theo AP)
