Ngày 23 tháng 6 (Reuters) – Một thẩm phán liên bang hôm thứ Hai đã chặn chính quyền Tổng thống Donald Trump thực hiện kế hoạch ngăn cấm công dân nước ngoài nhập cảnh vào Hoa Kỳ để theo học tại Đại học Harvard.
Thẩm phán quận liên bang Allison Burroughs tại Boston đã ban hành lệnh cấm tạm thời, ngăn chính quyền Trump thực thi nỗ lực mới nhất nhằm hạn chế khả năng của Harvard trong việc tiếp nhận sinh viên quốc tế, trong bối cảnh cuộc đối đầu ngày càng gay gắt giữa Tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa và ngôi trường danh tiếng thuộc khối Ivy League.
Lệnh cấm sơ bộ này kéo dài hiệu lực của một lệnh tạm thời mà bà Burroughs đã ban hành hôm 5 tháng 6, ngăn chặn việc thực thi sắc lệnh do ông Trump ký một ngày trước đó. Sắc lệnh này viện dẫn lý do an ninh quốc gia để biện minh cho việc Harvard không còn đủ tin cậy để tiếp nhận sinh viên quốc tế.
Sắc lệnh cấm công dân nước ngoài nhập cảnh Hoa Kỳ để học tại Harvard hoặc tham gia các chương trình trao đổi học thuật trong thời gian ban đầu là sáu tháng, đồng thời chỉ thị Ngoại trưởng Marco Rubio xem xét khả năng hủy thị thực của các sinh viên quốc tế đang theo học tại trường.
Trong năm học gần nhất, Harvard có gần 6.800 sinh viên quốc tế, chiếm khoảng 27% tổng số sinh viên của trường đại học danh tiếng này đặt tại Cambridge, Massachusetts.
Ông Trump đã ký sắc lệnh sau khi chính quyền của ông đã đóng băng hàng tỷ đô-la tài trợ cho Harvard – ngôi trường giàu có và lâu đời nhất Hoa Kỳ – đe dọa tước quy chế miễn thuế và mở nhiều cuộc điều tra nhằm vào trường.
Vào thứ Sáu, ông Trump tuyên bố chính quyền của ông có thể sẽ công bố một thỏa thuận với Harvard “trong vòng một tuần hoặc lâu hơn” nhằm chấm dứt chiến dịch đối đầu từ Tòa Bạch Ốc, trong khi Harvard đang tiến hành cuộc chiến pháp lý chống lại các hành động của chính quyền.
Harvard cáo buộc rằng ông Trump đang trả đũa trường này, vi phạm quyền tự do ngôn luận theo Tu chính án Thứ Nhất của Hiến pháp Hoa Kỳ, vì trường đã từ chối nhượng bộ trước yêu cầu của chính quyền trong việc can thiệp vào quản trị, chương trình giảng dạy và tư tưởng của giảng viên lẫn sinh viên.
Trường đã đệ trình hai vụ kiện riêng biệt lên thẩm phán Burroughs, nhằm yêu cầu giải tỏa khoản tài trợ trị giá khoảng 2,5 tỷ USD và ngăn chặn chính quyền cản trở sinh viên quốc tế theo học.
Vụ kiện thứ hai được đệ trình sau khi Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem vào ngày 22/5 thông báo rằng bộ của bà ngay lập tức thu hồi chứng nhận Chương trình Sinh viên và Trao đổi học giả của Harvard – vốn cho phép trường này tiếp nhận sinh viên nước ngoài.
Bà Noem, mà không đưa ra bằng chứng, đã cáo buộc Harvard “kích động bạo lực, bài Do Thái, và hợp tác với Đảng Cộng sản Trung Quốc.”
Ngay sau đó, hành động này bị thẩm phán Burroughs chặn lại. Dù Bộ An ninh Nội địa kể từ đó đã chuyển sang thách thức chứng nhận của Harvard qua một quy trình hành chính kéo dài nhiều tháng, nhưng tại phiên điều trần ngày 29/5, bà Burroughs cho biết sẽ ra lệnh duy trì hiện trạng – điều bà đã chính thức thực hiện vào ngày thứ Sáu.
Một tuần sau phiên điều trần, ông Trump ký sắc lệnh, viện dẫn lo ngại về việc Harvard nhận tiền từ nước ngoài – trong đó có Trung Quốc – và phản ứng không đầy đủ của trường trước yêu cầu của chính quyền trong việc cung cấp thông tin về sinh viên quốc tế.
Chính quyền Trump cáo buộc Harvard đã tạo ra một môi trường không an toàn cho sinh viên Do Thái và để tình trạng bài Do Thái lan rộng trong khuôn viên trường. Các cuộc biểu tình phản đối cách đối xử của Israel đối với người Palestine trong cuộc chiến ở Gaza đã làm dậy sóng nhiều trường đại học trên khắp nước Mỹ, trong đó có Harvard.
Các tổ chức nhân quyền đã ghi nhận tình trạng bài Do Thái và Hồi giáo gia tăng tại Hoa Kỳ do cuộc chiến. Tuy nhiên, đến nay chính quyền Trump vẫn chưa công bố hành động nào đối với tình trạng thù ghét người Ả Rập và người Hồi giáo.
Hai lực lượng đặc nhiệm do chính Harvard thành lập về tình trạng bài Do Thái và Hồi giáo cũng đã ghi nhận nỗi sợ hãi và sự thù địch lan rộng trong báo cáo công bố cuối tháng Tư.
