Ngày 28/11 (Reuters) – Người đàn ông gốc Afghanistan bị cáo buộc bắn hai thành viên Vệ binh Quốc gia tại Washington, khiến một người thiệt mạng, sẽ phải đối mặt với tội danh giết người cấp độ một — một vụ tấn công đã khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ ngừng tiếp nhận người di cư từ các nước “Thế giới Thứ ba”.
Công tố viên Liên bang đặc trách Đặc khu Columbia, bà Jeanine Pirro, cho biết trên Fox News vào thứ Sáu rằng nhiều cáo buộc khác sẽ được đưa ra đối với Rahmanullah Lakanwal, 29 tuổi. Bà nói ông này đã phục kích hai binh sĩ thuộc Vệ binh Quốc gia West Virginia gần Tòa Bạch Ốc hôm thứ Tư.
Các cáo buộc chính thức chưa được nộp ngay lập tức đối với Lakanwal, người đã vào Mỹ năm 2021 theo chương trình tái định cư của chính quyền Tổng thống Joe Biden dành cho những người Afghanistan từng hỗ trợ Mỹ trong chiến tranh. Ông đã được chính quyền Trump cấp quy chế tị nạn trong năm nay.
Trong cuộc gọi nhân Ngày Lễ Tạ Ơn hôm thứ Năm với các quân nhân Mỹ, Trump gọi vụ nổ súng là “một vụ tấn công khủng bố”.
Sarah Beckstrom, 20 tuổi, tử vong vì vết thương hôm thứ Năm. Đồng đội của cô, Andrew Wolfe, 24 tuổi, đang trong tình trạng nguy kịch, Pirro cho biết. Cả hai có mặt tại Washington theo kế hoạch Trump triển khai quân trong những tháng gần đây để hỗ trợ cảnh sát tăng cường an ninh tại thủ đô.
Sáng thứ Sáu, ngày ngay sau kỳ nghỉ lễ, số lượng lính Vệ binh tuần tra tại thủ đô giảm đáng kể.
TRUMP ĐẨY MẠNH GIỌNG ĐIỆU CỨNG RẮN VỀ NHẬP CƯ
Trump — người đang đối mặt nhiều thách thức pháp lý đối với việc điều quân tới Washington — đã lên mạng xã hội tối thứ Năm để gia tăng lời lẽ cứng rắn về vấn đề nhập cư. Từ khi nhậm chức năm nay, ông đã đẩy mạnh việc bắt giữ người nhập cư, kể cả một số người đang ở Mỹ hợp pháp, siết chặt kiểm soát biên giới và tước quy chế hợp pháp của hàng trăm nghìn người.
“Tôi sẽ tạm ngưng vĩnh viễn nhập cư từ tất cả các nước Thế giới Thứ ba để cho hệ thống Mỹ hoàn toàn phục hồi, chấm dứt tất cả những đợt cho phép bất hợp pháp của Biden — kể cả những văn bản ông ta ký bằng bút tự động — và trục xuất bất kỳ ai không mang lại lợi ích ròng cho Hợp chúng quốc Hoa Kỳ,” Trump viết.
Trump không nêu cụ thể những nước nào được xếp vào nhóm “Thế giới Thứ ba”, cũng không giải thích rõ thế nào là “tạm ngưng vĩnh viễn”. Tuyên bố này gợi nhớ đến lệnh cấm nhập cảnh diện rộng đối với nhiều quốc gia Hồi giáo mà ông từng ban hành trong nhiệm kỳ đầu và sau đó bị tòa án thu hẹp.
Sang thứ Sáu, ông tiếp tục đăng tải khẳng định sẽ hủy bỏ mọi văn bản mà Biden ký bằng autopen — thiết bị được nhiều đời tổng thống Mỹ, trong đó có Trump, sử dụng trong các trường hợp trả lời thư tín, ký séc hoặc phê duyệt giấy tờ khi đang di chuyển.
Sau khi nhậm chức năm 2021, Biden đã đảo ngược nhiều hạn chế nhập cư của Trump, nói rằng các biện pháp đó mang tính phân biệt và ngăn cản những người cần được bảo vệ nhân đạo.
Khi được hỏi về phát biểu liên quan “các nước Thế giới Thứ ba”, Bộ An ninh Nội địa Mỹ dẫn Reuters đến nhóm 19 quốc gia có tên trong danh sách cấm đi lại hồi tháng Sáu.
MỞ RỘNG RÀ SOÁT CHÍNH SÁCH NHẬP CƯ SAU VỤ NỔ SÚNG
Hôm thứ Năm, Bộ An ninh Nội địa cho biết Trump đã ra lệnh rà soát toàn diện các hồ sơ tị nạn vốn được chấp thuận dưới thời Biden, cũng như thẻ xanh cấp cho công dân 19 quốc gia, bao gồm Afghanistan.
Jorge Loweree — Giám đốc chương trình và chiến lược tại Hội đồng Di trú Mỹ — cho biết tổng thống không có quyền dùng sắc lệnh để thay đổi vĩnh viễn hệ thống nhập cư do Quốc hội ban hành. Ông cảnh báo hệ thống nhập cư Mỹ sẽ rơi vào hỗn loạn ngay cả khi những kế hoạch của Trump bị tòa án chặn lại.
Lakanwal vào Mỹ năm 2021 theo chương trình Operation Allies Welcome của Biden, vốn đã đưa hơn 70.000 người Afghanistan lo sợ bị Taliban trả thù sang tái định cư ở Mỹ sau khi lực lượng này giành quyền kiểm soát Afghanistan. Theo hồ sơ chính phủ mà Reuters tiếp cận, ông từng là thành viên một đơn vị được CIA hậu thuẫn trước khi sang Mỹ.
Nhà điều tra cho biết Lakanwal lái xe xuyên nước Mỹ từ bang Washington tới thủ đô và nổ súng bằng khẩu súng lục .357 Magnum vào hai lính Vệ binh trước khi bị bắn trả và bị thương.
Chưa đầy 24 giờ sau vụ nổ súng, các quan chức chính quyền Trump đã bắt đầu ra lệnh rà soát diện rộng chính sách nhập cư. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết ông sẽ đề xuất quy định để bảo đảm “người nhập cư bất hợp pháp” không được nhận một số khoản tín dụng liên quan thuế thu nhập mà họ đã đóng. Luật thuế do Quốc hội quy định và đã hạn chế rất rõ quyền lợi mà người không phải công dân có thể nhận.
Theo điều tra, Lakanwal sống tại bang Washington cùng vợ và năm con. Khi được hỏi liệu có trục xuất gia đình nghi phạm hay không, Trump nói: “Chúng tôi đang xem xét toàn bộ tình hình gia đình.”
QUỐC TẾ LÊN TIẾNG BẢO VỆ QUYỀN NGƯỜI TỊ NẠN
Các cơ quan Liên Hợp Quốc tối thứ Sáu kêu gọi Mỹ tiếp tục cho phép người xin tị nạn được tiếp cận lãnh thổ và hưởng đầy đủ quyền tố tụng, phù hợp luật pháp quốc tế.
“Chúng tôi kỳ vọng tất cả các quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, tôn trọng nghĩa vụ theo Công ước Tị nạn 1953,” ông Farhan Haq — Phó phát ngôn viên Tổng Thư ký LHQ — nói.
Jasmin Lilian Diab, Giám đốc Viện Di cư thuộc Đại học Mỹ tại Liban, cho rằng việc đóng băng hồ sơ người Afghanistan hoặc xét lại hàng nghìn đơn tị nạn đã được chấp thuận sẽ gây xáo trộn nghiêm trọng đối với các gia đình và cộng đồng địa phương.
“Dù vụ việc vừa qua là bi thảm, việc dùng một sự cố đơn lẻ để biện minh cho các biện pháp hạn chế diện rộng là không phù hợp với bằng chứng — vốn cho thấy không có mối liên hệ giữa người tị nạn và tình trạng gia tăng tội phạm,” bà nói.
