(AP) — Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham hôm thứ Ba cho biết ông tin rằng Tổng thống Donald Trump đã sẵn sàng “nghiền nát” nền kinh tế Nga bằng một làn sóng trừng phạt mới nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin từ chối gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trong những tuần tới.
Graham, người đã điện đàm với Trump sáng cùng ngày, nhiều tháng qua liên tục thúc giục Tổng thống ủng hộ dự luật trừng phạt lưỡng đảng sâu rộng nhằm áp thuế nặng đối với những quốc gia đang tiếp tay cho cuộc xâm lược Ukraine của Nga thông qua việc mua dầu, khí đốt, uranium và các mặt hàng xuất khẩu khác. Dự luật này nhận được sự ủng hộ của 85 thượng nghị sĩ, song Trump vẫn chưa chính thức hậu thuẫn. Các lãnh đạo Cộng hòa cũng tuyên bố sẽ không tiến hành nếu thiếu sự đồng thuận từ ông.
“Nếu đến khi Quốc hội quay lại làm việc mà mọi thứ chưa đi đúng hướng, tôi nghĩ kế hoạch B cần phải được khởi động,” Graham nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại với Associated Press. Thượng viện hiện đang trong kỳ nghỉ tháng Tám và dự kiến sẽ họp trở lại vào tháng Chín.
Cuộc trao đổi giữa Graham và Trump diễn ra chưa đầy 24 giờ sau các cuộc họp căng thẳng tại Tòa Bạch Ốc giữa Trump, Zelenskyy và nhiều lãnh đạo châu Âu. Các bên khi rời cuộc họp đều tỏ ra lạc quan, với kỳ vọng rằng cuộc gặp trực tiếp giữa Putin và Zelenskyy sẽ diễn ra trong tương lai gần. Tuy nhiên, những phát biểu của Trump với Graham — một trong những đồng minh thân cận nhất của ông tại Quốc hội — cho thấy áp lực đang gia tăng không chỉ với Putin mà cả với Trump.
“Trump tin rằng nếu Putin không thực hiện phần việc của mình, ông ấy sẽ phải nghiền nát nền kinh tế Nga. Bởi vì lời nói phải đi đôi với hành động,” Graham phát biểu tại Nam Carolina hôm thứ Ba.
Trong bối cảnh Quốc hội chuẩn bị nhóm họp lại vào tháng Chín, vài tuần tới có thể trở thành phép thử then chốt để xem liệu các nhà lập pháp và đồng minh quốc tế có sẵn sàng hành động độc lập nếu Trump không thực hiện cam kết hay không.
Thượng nghị sĩ Richard Blumenthal (Dân chủ, Connecticut), người đồng bảo trợ dự luật cùng Graham, bày tỏ sự hoài nghi sau các cuộc họp với Trump, đặc biệt vì Putin chưa đưa ra bất kỳ cam kết trực tiếp nào. Ông cho rằng nhà lãnh đạo Nga có động cơ để tiếp tục “câu giờ” với Trump. “Cách duy nhất để buộc Putin ngồi vào bàn đàm phán là thể hiện sức mạnh,” Blumenthal nói. “Điều Putin hiểu chính là áp lực và sức ép.”
Tuy nhiên, phe Cộng hòa đến nay vẫn cho thấy ít thiện chí vượt mặt Trump trong nhiệm kỳ hai của ông. Trước kỳ nghỉ tháng Tám, họ đã bất ngờ đình chỉ tiến trình thảo luận dự luật trừng phạt sau khi Trump cho rằng có thể không cần đến.
Khi được hỏi liệu dự luật có nên được đưa ra thảo luận ngay cả khi không có sự ủng hộ của Trump, Graham đáp: “Cách tốt nhất để thực hiện là cùng với ông ấy.”
“Sẽ đến lúc nếu rõ ràng Putin không muốn hướng tới hòa bình, thì Tổng thống Trump sẽ phải chứng minh lời nói đi đôi với việc làm. Và cách tốt nhất để làm điều đó là có sự phê chuẩn của Quốc hội,” Graham nói thêm.
Dự luật này sẽ áp thuế lên đến 500% đối với các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ — hai nước chiếm khoảng 70% hoạt động thương mại năng lượng của Nga. Khuôn khổ này cũng nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ nhiều lãnh đạo châu Âu.
Nhiều lãnh đạo châu Âu rời Tòa Bạch Ốc hôm thứ Hai với tâm thế lạc quan. Zelenskyy gọi cuộc họp với Trump là “một bước quan trọng hướng tới chấm dứt chiến tranh.” Thủ tướng Đức Friedrich Merz thì nhận định “kỳ vọng của ông không chỉ được đáp ứng, mà còn vượt xa.”
Dẫu vậy, tiến triển cụ thể về những trở ngại chính cho hòa bình vẫn chưa rõ rệt — điều này nhiều khả năng có lợi cho Putin, khi lực lượng Nga tiếp tục đạt những bước tiến chậm nhưng chắc trên chiến trường Ukraine.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết sau cuộc gặp rằng Trump tin tưởng có thể đạt được một thỏa thuận với Putin, song khẳng định các biện pháp trừng phạt vẫn luôn sẵn sàng nếu tiến trình thất bại.
