Hai quan chức hàng đầu trong chính quyền Trump đã báo cáo kín cho một nhóm nhỏ lãnh đạo Quốc hội hôm thứ Tư về chiến dịch quân sự đang mở rộng nhằm tiêu diệt các tàu bị nghi buôn ma túy ngoài khơi Nam Mỹ — qua đó hé lộ phần nào cơ sở pháp lý và chiến lược đằng sau chuỗi vụ tấn công gây tranh cãi này.
Ngoại trưởng Marco Rubio và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã gặp nhóm nghị sĩ lưỡng đảng phụ trách an ninh quốc gia trong phiên họp kéo dài khoảng một giờ tại khu họp mật trong Điện Capitol.
Đảng Cộng hòa ủng hộ, Đảng Dân chủ đòi minh bạch
Các nghị sĩ Cộng hòa sau buổi họp phần lớn im lặng hoặc bày tỏ tin tưởng vào chiến dịch của Tổng thống Trump, vốn đã khiến ít nhất 66 người thiệt mạng qua 16 vụ tấn công được xác nhận ở vùng Caribe và Thái Bình Dương phía Đông.
Ngược lại, phía Dân chủ cho rằng Quốc hội cần được cung cấp thêm thông tin về cách thức thực hiện và cơ sở pháp lý của các vụ tấn công mà giới phê bình coi là vi phạm luật quốc tế và luật Mỹ khi giết người bị nghi buôn ma túy trên vùng biển quốc tế.
“Những gì chúng tôi nghe hôm nay chưa đủ. Cần nhiều câu trả lời hơn nữa. Tôi đang yêu cầu một buổi họp riêng cho toàn thể Thượng viện về vấn đề này,” lãnh đạo phe Dân chủ Chuck Schumer nói sau buổi họp.
Cuộc họp diễn ra một ngày trước khi Thượng viện bỏ phiếu về nghị quyết yêu cầu Quốc hội phải phê chuẩn trước bất kỳ cuộc tấn công nào nhắm trực tiếp vào Venezuela.
Hé lộ về chiến dịch “diệt tàu”
Chính quyền Trump bắt đầu phá hủy các tàu nghi buôn ma túy ở vùng Caribe cách đây hai tháng, nhưng chỉ cung cấp rất ít thông tin chính thức cho Quốc hội. Ngoài vài buổi họp mật, phần lớn chi tiết được tiết lộ qua các cuộc trao đổi không chính thức với các thành viên nội các.
Bất chấp quyền hiến định của Quốc hội trong việc phê chuẩn hành động quân sự, chính quyền Trump đã vượt quyền lập pháp, tuyên bố rằng các thành viên băng đảng ma túy là “đối tượng chiến đấu bất hợp pháp” có thể bị tiêu diệt như khủng bố.
Song song đó, hải quân Mỹ đang tăng cường lực lượng ngoài khơi Nam Mỹ, làm dấy lên lo ngại về khả năng xâm lược Venezuela và âm mưu lật đổ Tổng thống Nicolás Maduro, người đang bị Mỹ truy tố tội buôn ma túy quốc tế.
Nội dung chính trong báo cáo mật
Buổi họp kín chỉ dành cho lãnh đạo hai đảng tại Hạ viện và Thượng viện, cùng chủ tịch và thành viên cấp cao của các ủy ban quân sự, tình báo và đối ngoại.
Chính quyền cũng cho phép Thượng nghị sĩ xem bản tài liệu mật giải thích cơ sở pháp lý của chiến dịch.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Jim Risch (Cộng hòa) nói:
“Chính quyền đã thông tin đầy đủ cho chúng tôi. Tôi hoàn toàn hài lòng. Họ có cơ sở pháp lý vững chắc. Tổng thống đáng được khen vì đã bảo vệ sinh mạng thanh niên Mỹ.”
Tuy nhiên, phe Dân chủ chỉ trích gay gắt việc tuần trước chính quyền chỉ báo cáo riêng cho các nghị sĩ Cộng hòa, coi đây là hành động chính trị hóa vấn đề an ninh quốc gia.
Sau buổi họp, Thượng nghị sĩ Mark Warner – lãnh đạo Dân chủ trong Ủy ban Tình báo Thượng viện – dù thừa nhận Mỹ cần cứng rắn hơn với Maduro, nhưng nhấn mạnh:
“Đó là sai lầm nghiêm trọng khi tấn công các tàu này mà không chứng minh được cho công chúng Mỹ thấy rằng chúng thật sự chở ma túy và tội phạm.”
Hạ nghị sĩ Jim Himes, lãnh đạo Dân chủ Ủy ban Tình báo Hạ viện, cho biết tình báo Mỹ đang xác minh các tàu có chở cocaine, nhưng cảnh báo rằng “rất dễ xảy ra sai lầm”. Ông không tin rằng quy trình xác định mục tiêu hiện nay đủ chặt chẽ để tránh giết nhầm dân thường.
Cơ sở pháp lý bí mật
Các thượng nghị sĩ được xem bản ý kiến mật dài 40 trang của Văn phòng Cố vấn Pháp lý Bộ Tư pháp, trong đó nêu lý luận pháp lý cho việc tấn công các tàu.
Thượng nghị sĩ Tim Kaine (Dân chủ – Virginia) cho rằng tài liệu này “có nhiều điểm lập luận thiếu logic” và “không hề đề cập đến Venezuela.” Warner cũng xác nhận tài liệu không nhắc đích danh Caracas.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Gregory Meeks (Dân chủ – New York) nói:
“Họ trình bày và biện minh, nhưng tôi vẫn tin rằng những hành động đó là phi pháp.”
Tranh cãi quanh nghị quyết về Venezuela
Nghị quyết do Kaine và các nghị sĩ Dân chủ đệ trình — dự kiến được bỏ phiếu hôm thứ Năm — sẽ buộc Tổng thống Trump phải xin phép Quốc hội trước khi tiến hành tấn công trực tiếp vào Venezuela.
Kaine nói đây là bước cần thiết để Quốc hội giành lại quyền phê chuẩn hành động quân sự và đảm bảo có cuộc tranh luận công khai trước khi Mỹ dùng vũ lực.
Mặc dù các nỗ lực tương tự trước đó bị bác bỏ theo ranh giới đảng phái, nhưng sự hoài nghi trong nội bộ Cộng hòa đang tăng lên, đặc biệt sau một số bất đồng giữa Quốc hội và Lầu Năm Góc về giảm quân tại Romania và hạn chế chia sẻ thông tin với Quốc hội.
Tuy vậy, nhiều thượng nghị sĩ Cộng hòa vẫn ủng hộ hành động trực tiếp với Venezuela.
Thượng nghị sĩ Bernie Moreno (Ohio), người sinh tại Colombia, nói ông “hoàn toàn tin rằng chính quyền Venezuela là một nhà nước ma túy” và ủng hộ chính sách thay đổi chế độ Maduro.
Thượng nghị sĩ John Cornyn (Texas) thì dè dặt hơn:
“Nếu ông ấy (Trump) chỉ tấn công các phòng thí nghiệm ma túy, tôi sẵn sàng ủng hộ, nhưng tôi chưa rõ kế hoạch cụ thể.”
Lo ngại về chiến lược dài hạn
Phe Dân chủ kêu gọi tổ chức điều trần công khai về kế hoạch của chính quyền.
Thượng nghị sĩ Chris Coons (Delaware) cảnh báo:
“Tôi lo ngại về việc thiếu hẳn một chiến lược rõ ràng, một chính sách và lộ trình cụ thể cho tương lai.”
Nguồn AP
