Tóm tắt
Dù còn nhiều bất định phía trước, Đảng Dân chủ lạc quan trước loạt kết quả khả quan.
Các ứng cử viên chủ chốt tập trung mạnh vào các vấn đề kinh tế.
Tòa Bạch Ốc kỷ niệm tròn một năm ngày Trump trở lại cầm quyền.
Trump gần như tránh nói về kết quả bầu cử, nhưng mỉa mai Mamdani.
Đảng Dân chủ hôm thứ Tư đã mở tiệc ăn mừng sau khi quét sạch loạt cuộc bầu cử lớn đầu tiên kể từ ngày Donald Trump trở lại Tòa Bạch Ốc — một liều thuốc tinh thần cần thiết cho đảng vốn đã chật vật tìm lại vị thế suốt năm qua.
Một thế hệ Dân chủ mới, gồm Zohran Mamdani – thị trưởng đắc cử 34 tuổi của New York – đã giành chiến thắng trong các cuộc đua được theo dõi sát tại New Jersey, New York và Virginia, trong khi cử tri California thông qua bản đồ bầu cử quốc hội mới giúp cải thiện cơ hội giành lại Hạ viện cho Đảng Dân chủ vào năm tới.
“Chúng tôi thắng khắp nơi — ở các quận đỏ, quận tím và quận xanh. Đây là sự bác bỏ mạnh mẽ chủ nghĩa cực đoan của Trump,” Chủ tịch Ủy ban Toàn quốc Đảng Dân chủ Ken Martin phát biểu, ám chỉ màu sắc truyền thống của các khu vực ủng hộ Cộng hòa, trung lập và Dân chủ.
Những kết quả ấn tượng – bao gồm cả chiến thắng ở các bang dao động như Pennsylvania và Georgia – đã giúp Đảng Dân chủ lấy lại tinh thần, dù họ vẫn bị loại khỏi quyền lực tại Washington sau khi để mất Tòa Bạch Ốc, Hạ viện và Thượng viện vào tay Trump và Đảng Cộng hòa năm ngoái.
Tuy nhiên, các cuộc đua then chốt diễn ra chủ yếu tại các bang nghiêng về Dân chủ, và phía trước vẫn còn nhiều thách thức trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026.
Theo khảo sát, thương hiệu Đảng Dân chủ vẫn không được lòng cử tri, trong khi tỷ lệ ủng hộ Trump giảm nhưng cử tri vẫn chia rẽ. Thăm dò Reuters/Ipsos cuối tháng 10 cho thấy tỷ lệ người chọn Dân chủ hay Cộng hòa cho Hạ viện gần như ngang nhau.
Trong nội bộ, căng thẳng cũng chưa hẳn chấm dứt. Mamdani, một người theo chủ nghĩa xã hội dân chủ, thu hút cử tri trẻ với hình ảnh chống hệ thống, trong khi Abigail Spanberger (Virginia) và Mikie Sherrill (New Jersey) – hai nữ thống đốc tân cử – lại thuộc phe ôn hòa, có nền tảng an ninh quốc gia.
Dù khác biệt, cả ba đều tập trung vào vấn đề kinh tế, nhất là chi phí sinh hoạt, yếu tố từng giúp Trump thắng cử năm ngoái và vẫn là mối quan tâm hàng đầu của cử tri.
“Bài học cho tổng thống là: chỉ chẩn đoán khủng hoảng của tầng lớp lao động thôi là chưa đủ. Phải thật sự hành động,” Mamdani nói trong buổi họp báo đầu tiên sau khi đắc cử.
Các lãnh đạo Đảng Dân chủ hân hoan không chỉ vì chiến thắng lớn mà còn vì nhiều thắng lợi cấp địa phương, như các ghế hội đồng giáo dục Pennsylvania, tòa án bang, và nghị viện Mississippi.
Giám đốc điều hành Hiệp hội Thống đốc Dân chủ Meghan Meehan-Draper nói:
“Chúng tôi đạt được bước tiến lớn ở nhóm nam giới trẻ, cử tri không có bằng đại học, và đặc biệt là cử tri gốc Latin ở Virginia và New Jersey.”
TRUMP GIẢM NHẸ TỔN THẤT
Trump, vốn nổi tiếng thích đối đầu, gần như phớt lờ thất bại của đảng mình trong bài phát biểu dài gần một tiếng ở Miami hôm thứ Tư, thay vào đó nhấn mạnh kỷ niệm một năm ngày ông tái đắc cử, gọi đó là “chiến thắng bầu cử mang tính bước ngoặt nhất trong lịch sử nước Mỹ.”
Sau khi tuyên bố người Mỹ đã “lấy lại chủ quyền,” Trump châm chọc Mamdani:
“Đêm qua, chúng ta mất một chút chủ quyền ở New York.”
Tuy vậy, ông nói thêm rằng ông muốn New York thành công và có thể “giúp một chút, có lẽ vậy,” nhưng không nhắc lại lời đe dọa cắt viện trợ liên bang cho thành phố.
Mamdani – người Hồi giáo đầu tiên được bầu làm thị trưởng của thành phố lớn nhất nước Mỹ – đã đánh bại cựu Thống đốc Dân chủ Andrew Cuomo, 67 tuổi, người tranh cử với tư cách độc lập sau khi mất đề cử trong nội bộ đảng. Cuomo, từng từ chức giữa bê bối quấy rối tình dục (mà ông phủ nhận), gọi Mamdani là “phần tử cực tả nguy hiểm với các chính sách không khả thi.”
Mamdani đề xuất tăng thuế doanh nghiệp và người giàu để tài trợ cho các chính sách táo bạo như đóng băng tiền thuê nhà, miễn phí giữ trẻ và xe buýt công cộng.
Trong khi chiến thắng của Sherrill và Spanberger có thể đoán trước ở các bang Dân chủ, tỷ lệ thắng áp đảo hai con số vượt xa kết quả của Kamala Harris trong cuộc bầu cử tổng thống năm ngoái.
Cả hai đã thành công khi gắn đối thủ với Trump, khai thác sự bất mãn của cử tri Dân chủ và độc lập trước nhiệm kỳ hỗn loạn của ông. Theo thăm dò ngoài phòng phiếu, hơn một phần ba cử tri ở hai bang nói rằng họ bỏ phiếu để phản đối Trump, và đa số áp đảo trong nhóm này chọn ứng viên Dân chủ.
Với Đảng Cộng hòa, kết quả bầu cử hôm thứ Ba là hồi chuông cảnh báo sớm: họ có thể khó huy động lại lực lượng cử tri trung thành của Trump khi ông không trực tiếp có tên trên lá phiếu. Phó Tổng thống JD Vance thừa nhận điều này trên mạng xã hội, nói rằng đảng cần nỗ lực hơn để kéo ra những cử tri ít trung thành nhưng từng ủng hộ Trump năm 2024.
Nguồn reuters
