Chính phủ liên bang cho biết hôm thứ Hai rằng chính quyền Trump sẽ áp dụng mức thuế 17% đối với hầu hết cà chua tươi của Mexico, chấm dứt thỏa thuận kéo dài nhiều năm với quốc gia láng giềng phía nam của Hoa Kỳ về các hoạt động thương mại.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump đang thúc đẩy việc tăng thuế đối với hàng chục đối tác thương mại của Mỹ, bao gồm cả Mexico, quốc gia được thông báo vào cuối tuần trước rằng sẽ phải chịu mức thuế 30% bắt đầu từ tháng Tám. Các nhà phê bình cho rằng chiến lược thuế quan của tổng thống có thể đẩy giá tiêu dùng lên cao. Tuy nhiên, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Hai rằng quyết định về cà chua “phù hợp với chính sách thương mại và cách tiếp cận của Tổng thống Trump với Mexico”.
“Mexico vẫn là một trong những đồng minh lớn nhất của chúng ta, nhưng trong một thời gian quá dài, nông dân của chúng ta đã phải chịu đựng những hoạt động thương mại không công bằng, làm giảm giá nông sản như cà chua. Điều đó sẽ chấm dứt từ hôm nay”, Lutnick phát biểu .
Theo Florida Tomato Exchange, Hoa Kỳ nhập khẩu khoảng 70% lượng cà chua từ Mexico. Dữ liệu liên bang cho thấy, mỗi năm, giá trị cà chua xuất khẩu từ Mexico sang Hoa Kỳ đạt khoảng 3 tỷ đô la, tăng gần gấp ba lần trong 15 năm qua .
Những người ủng hộ cho rằng mức thuế quan này có thể thúc đẩy ngành công nghiệp cà chua trong nước, mà theo Sàn giao dịch cà chua Florida thì đã bị “tàn phá bởi làn sóng cà chua Mexico giá rẻ”. Tuy nhiên, những người khác cảnh báo động thái này có thể dẫn đến giá cao hơn và gây hại cho các công ty Hoa Kỳ phụ thuộc vào cà chua nhập khẩu.
Các mức thuế quan này diễn ra sau một cuộc tranh cãi phức tạp kéo dài gần ba thập kỷ về cáo buộc các nhà sản xuất cà chua Mexico bán cà chua bất hợp pháp cho Hoa Kỳ với giá thấp bất hợp pháp, gây thiệt hại cho người trồng trọt Hoa Kỳ. Chính phủ liên bang đã đạt được một thỏa thuận vào năm 2019 – trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump – nhằm ngăn chặn thuế “chống bán phá giá” đối với cà chua, đổi lại các nhà sản xuất Mexico đồng ý với mức giá bán tối thiểu.
Vào tháng 4, Bộ Thương mại tuyên bố Hoa Kỳ sẽ rút khỏi thỏa thuận này sau 90 ngày, cho rằng thỏa thuận này “đã không bảo vệ được người trồng cà chua Hoa Kỳ khỏi hàng nhập khẩu từ Mexico với giá không công bằng”. Bộ Thương mại cho biết họ sẽ áp dụng mức thuế 20,91% – cao hơn một chút so với mức thuế 17,09% được công bố hôm thứ Hai.
Trong một tuyên bố hôm thứ Hai, Sàn Giao dịch Cà chua Florida đã ca ngợi động thái này. Phó chủ tịch điều hành của sàn, Robert Guenther, gọi đây là “một chiến thắng to lớn cho nông dân trồng cà chua và nền nông nghiệp Mỹ”.
Một nhóm các nhà lập pháp ở Florida — một trong những tiểu bang sản xuất cà chua lớn nhất Hoa Kỳ — đã hoan nghênh các mức thuế dự kiến trong một lá thư gửi Lutnick vào tháng trước. Thượng nghị sĩ Rick Scott, một đảng viên Cộng hòa của Florida, gọi động thái này là “một chiến thắng lớn cho người trồng trọt và sản xuất cà chua Mỹ”.
Tuy nhiên, Phòng Thương mại Hoa Kỳ đã thúc giục Lutnick không nên rút khỏi thỏa thuận vào thứ Sáu , lập luận rằng chính quyền Trump nên cố gắng ký kết một thỏa thuận mới với Mexico. Nhóm này cho biết “việc nhập khẩu và bán cà chua Mexico mang lại lợi ích kinh tế ước tính 8,3 tỷ đô la”, đồng thời cảnh báo việc rút khỏi thỏa thuận có thể dẫn đến hành động trả đũa từ Mexico.
Nhóm này cho biết trong một lá thư gửi Lutnick rằng: “Việc chấm dứt Thỏa thuận có thể sẽ gây ra những hậu quả sâu rộng đối với nền kinh tế Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến các ngành nông nghiệp, kho bãi, hậu cần, tạp hóa và nhà hàng”.
Quá trình dẫn đến quyết định hôm thứ Hai cũng vấp phải sự chỉ trích từ một số đảng viên Dân chủ.
“ARIZONA, HÃY MUA CÀ CHUA NGAY ĐI!!” Thượng nghị sĩ Ruben Gallego, một đảng viên Dân chủ Arizona, đã viết trên X tuần trước. “Giá thực phẩm đã quá đắt đỏ rồi. [Ông Trump] cần phải đảo ngược quyết định này ngay bây giờ.”
“Salsa sẽ đắt hơn, kệ hàng trống trơn, và hàng tạp hóa đắt hơn. Hàng chục nghìn việc làm, bao gồm 30.000 người dân Texas, sẽ bị đe dọa”, Dân biểu Sylvia Garcia, một đảng viên Dân chủ Texas, viết trên X.
Bộ Nông nghiệp và Kinh tế Mexico đã chỉ trích động thái này trong một tuyên bố hôm thứ Hai, cho rằng nó “không công bằng và đi ngược lại lợi ích không chỉ của các nhà sản xuất Mexico mà còn của ngành công nghiệp Hoa Kỳ”. Họ cũng cho biết sự tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu cà chua sang Hoa Kỳ “bắt nguồn từ chất lượng sản phẩm, chứ không phải từ bất kỳ hành vi không công bằng nào”. Chính phủ Mexico cho biết họ hy vọng sẽ tìm ra giải pháp cho tranh chấp này.
Tuần qua, ông Trump đã gửi thư cho hàng chục đối tác thương mại của Hoa Kỳ, đe dọa sẽ tăng thuế quan bắt đầu từ ngày 1 tháng 8, khôi phục một phần các mức thuế cao áp dụng cho từng quốc gia mà chính quyền Trump đã áp dụng vào tháng 4, nhưng đã nhanh chóng bị trì hoãn trong 90 ngày. Tổng thống lập luận rằng việc áp thuế là cần thiết để bảo vệ việc làm trong nước và điều chỉnh các hoạt động thương mại không công bằng, nhưng nhiều nhà kinh tế cho rằng thuế quan có thể dẫn đến tăng trưởng kinh tế chậm chạp và giá cả tăng cao.
Giá thực phẩm đã tăng 2,9% trong giai đoạn 12 tháng kết thúc vào tháng 5 — cao hơn tỷ lệ lạm phát chung 2,4% của cả nước, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với giữa năm 2022, khi giá thực phẩm tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm trước, theo dữ liệu liên bang. Giá cà chua đã giảm 6,8% từ tháng 5 năm 2024 đến tháng 5 năm 2025.
Tháng trước, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell đã phát biểu trước các nhà lập pháp rằng ông dự kiến thuế quan sẽ có tác động nhất định đến giá cả. Tuy nhiên, ông nói thêm: “Chúng ta thực sự không biết người tiêu dùng sẽ chịu ảnh hưởng bao nhiêu. Chúng ta phải chờ xem.”
Ny (Theo CBS News)
