IAGARA-ON-THE-LAKE, Ontario (AP) — Các nhà ngoại giao hàng đầu từ nhóm các nước công nghiệp phát triển G7 đang hội tụ tại miền nam Ontario trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ và các đồng minh truyền thống như Canada về chi tiêu quốc phòng, thương mại và sự bất ổn liên quan đến kế hoạch ngừng bắn của Tổng thống Donald Trump tại Gaza và những nỗ lực chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine.
Bộ trưởng Ngoại giao Canada Anita Anand cho biết trong một cuộc phỏng vấn với The Associated Press rằng “mối quan hệ phải tiếp tục trên nhiều vấn đề” bất chấp áp lực thương mại khi bà chuẩn bị tiếp đón Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio và những người đồng cấp từ Anh, Pháp, Đức, Ý và Nhật Bản vào thứ Ba và thứ Tư.
“Chúng tôi đang giải quyết một loạt các vấn đề quan trọng với trọng tâm chính: đặt sự an toàn và an ninh của người Mỹ LÊN HÀNG ĐẦU”, Rubio cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội.
Anand cũng mời các bộ trưởng ngoại giao của Úc, Brazil, Ấn Độ, Ả Rập Xê Út, Mexico, Hàn Quốc, Nam Phi và Ukraine.
Anand cho biết các ưu tiên quan trọng cần thảo luận vào tối thứ Ba bao gồm các cuộc đàm phán về việc thúc đẩy hòa bình và ổn định lâu dài ở Trung Đông.
“Kế hoạch hòa bình phải được duy trì”, Anand nói.
Các nhà ngoại giao sẽ gặp Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine vào sáng sớm thứ Tư. Anh cho biết sẽ gửi 13 triệu bảng Anh (17 triệu đô la) để giúp khôi phục cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine khi mùa đông đang đến gần và các cuộc tấn công của Nga gia tăng. Khoản tiền này sẽ được dùng để sửa chữa hệ thống điện, hệ thống sưởi ấm, nguồn nước và hỗ trợ nhân đạo cho người dân Ukraine.
Ngoại trưởng Anh Yvette Cooper, người đưa ra thông báo trước cuộc họp, cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin “đang cố gắng đẩy Ukraine vào bóng tối và giá lạnh khi mùa đông đang đến gần”, nhưng sự ủng hộ của Anh sẽ giúp duy trì điện và hệ thống sưởi ấm.
Canada gần đây đã đưa ra thông báo tương tự.
Nhiệm vụ chủ nhà G7 của Canada năm nay bị ảnh hưởng bởi mối quan hệ căng thẳng với quốc gia láng giềng Bắc Mỹ, chủ yếu là do việc Trump áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Canada. Tuy nhiên, toàn bộ khối đồng minh đang phải đối mặt với những bất ổn lớn liên quan đến các yêu cầu của vị tổng thống Cộng hòa về thương mại và nhiều đề xuất khác nhau nhằm chấm dứt xung đột toàn cầu.
Một điểm gây tranh cãi chính là chi tiêu quốc phòng. Tất cả các thành viên G7, ngoại trừ Nhật Bản, đều là thành viên NATO, và Trump đã yêu cầu các đối tác liên minh chi 5% tổng sản phẩm quốc nội hàng năm cho quốc phòng. Mặc dù một số nước đã đồng ý, nhưng một số nước khác vẫn chưa. Trong số các thành viên NATO G7, Canada và Ý là hai nước còn xa mục tiêu này nhất.
Anand cho biết Canada sẽ đạt 5% GDP vào năm 2035.
G7 cũng bất đồng về cuộc chiến Israel-Hamas ở Gaza, với việc Anh, Canada và Pháp tuyên bố sẽ công nhận nhà nước Palestine ngay cả khi không có giải pháp cho cuộc xung đột. Với cuộc chiến Nga-Ukraine, hầu hết các thành viên G7 đều có lập trường cứng rắn hơn với Nga so với Trump.
Cuộc họp kéo dài hai ngày tại Niagara-on-the-Lake, bên hồ Ontario, gần biên giới Hoa Kỳ, diễn ra sau khi Trump chấm dứt đàm phán thương mại với Canada vì chính quyền tỉnh Ontario đã phát một quảng cáo chống thuế quan tại Hoa Kỳ khiến ông khó chịu. Sự việc diễn ra sau một mùa xuân căng thẳng, hiện đã lắng xuống, về việc Trump khăng khăng đòi Canada trở thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ.
Thủ tướng Canada Mark Carney đã xin lỗi về quảng cáo này và cho biết tuần trước rằng ông sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán thương mại khi người Mỹ sẵn sàng.
Bà Anand cho biết bà sẽ có cuộc gặp với ông Rubio, nhưng lưu ý rằng một bộ trưởng khác đang phụ trách hồ sơ thương mại của Hoa Kỳ. Tổng thống Hoa Kỳ ưu tiên giải quyết những bất bình của mình về chính sách thương mại của các quốc gia khác hơn là hợp tác với các đồng minh G7.
Anand cho biết trong cuộc phỏng vấn: “Mọi mối quan hệ phức tạp đều có nhiều điểm tiếp xúc. Trong hồ sơ thương mại, vẫn còn nhiều việc phải làm – cũng như vẫn còn nhiều việc phải làm trên nhiều điểm tiếp xúc bên ngoài hồ sơ thương mại, và đó là lúc Bộ trưởng Rubio và tôi vào cuộc vì mối quan hệ phải tiếp tục trên nhiều vấn đề khác nhau”.
Anand cho biết Rubio đã yêu cầu bà trong một cuộc họp ăn sáng tại Washington vào tháng trước đóng vai trò đưa các quốc gia vào bàn đàm phán để đảm bảo rằng kế hoạch ngừng bắn ở Gaza của Trump có hiệu lực lâu dài, bao gồm cả hội nghị tái thiết Gaza trong tương lai.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết Rubio, người cũng có thể có cuộc họp với các đối tác G7 khác và ít nhất một trong những bộ trưởng ngoại giao không thuộc G7 được mời, sẽ tập trung vào các sáng kiến nhằm chấm dứt giao tranh ở Ukraine và Gaza, an ninh hàng hải, Haiti, Sudan, khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và các khoáng sản quan trọng.
Các ưu tiên của Canada bao gồm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, an ninh Bắc Cực và an ninh ở Haiti. Sẽ có một buổi ăn trưa làm việc về năng lượng và các khoáng sản thiết yếu cần thiết cho mọi thứ, từ điện thoại thông minh đến máy bay chiến đấu. Canada có 34 khoáng sản và kim loại thiết yếu mà Lầu Năm Góc đang mong muốn và đầu tư cho an ninh quốc gia.
Ny (Theo AP)
