Ngày 18/12 (Reuters) — ByteDance, công ty Trung Quốc sở hữu TikTok, cho biết hôm thứ Năm họ đã ký các thỏa thuận ràng buộc với ba nhà đầu tư lớn để thành lập một liên doanh vận hành ứng dụng TikTok tại Mỹ, do các nhà đầu tư Mỹ và quốc tế dẫn dắt, nhằm tránh nguy cơ bị chính phủ Mỹ cấm hoạt động. Đây được xem là bước ngoặt quan trọng sau nhiều năm bất định xoay quanh tương lai của TikTok tại Hoa Kỳ.
Theo thỏa thuận, ByteDance giữ lại 19,9% cổ phần trong liên doanh mới sau khi hoàn tất việc thoái vốn; các nhà đầu tư Mỹ và quốc tế nắm 80,1%. Ba nhà đầu tư quản lý gồm Oracle, Silver Lake và MGX (có trụ sở tại Abu Dhabi) sẽ cùng sở hữu 45% thực thể mới mang tên TikTok USDS Joint Venture LLC.
Thỏa thuận này đánh dấu cột mốc lớn đối với ứng dụng video ngắn hiện có hơn 170 triệu người dùng thường xuyên tại Mỹ, sau chuỗi tranh chấp bắt đầu từ tháng 8/2020, khi Tổng thống Donald Trump lần đầu tìm cách cấm TikTok nhưng không thành.
Các chi tiết của thỏa thuận phù hợp với đề xuất được công bố hồi tháng 9, thời điểm ông Trump trì hoãn đến ngày 20/1 việc thực thi đạo luật cấm TikTok nếu chủ sở hữu Trung Quốc không bán tài sản tại Mỹ, đồng thời tuyên bố thỏa thuận đáp ứng yêu cầu thoái vốn theo luật năm 2024.
“Chúng tôi đã ký các thỏa thuận với nhà đầu tư liên quan đến một liên doanh TikTok tại Mỹ, qua đó cho phép hơn 170 triệu người Mỹ tiếp tục khám phá một thế giới đầy khả năng trong khuôn khổ một cộng đồng toàn cầu năng động,” CEO TikTok Shou Zi Chew viết trong bản ghi nhớ gửi nhân viên mà Reuters tiếp cận được.
Ông Chew cho biết liên doanh sẽ hoạt động như một thực thể độc lập, có thẩm quyền đối với bảo vệ dữ liệu người dùng Mỹ, an ninh thuật toán, kiểm duyệt nội dung và bảo đảm phần mềm. Tuy vậy, TikTok toàn cầu vẫn sẽ quản lý khả năng tương thích sản phẩm toàn cầu và một số hoạt động thương mại nhất định, bao gồm thương mại điện tử, quảng cáo và tiếp thị.
Tòa Bạch Ốc hồi tháng 9 xác nhận liên doanh mới sẽ vận hành ứng dụng TikTok tại Mỹ, song cho biết vẫn còn những câu hỏi xung quanh thỏa thuận.
Theo bản ghi nhớ, Oracle, Silver Lake và MGX mỗi bên nắm 15%, tổng cộng 45% cổ phần; 30,1% thuộc về các công ty liên kết của một số nhà đầu tư hiện hữu của ByteDance; và 19,9% còn lại do ByteDance giữ. Oracle từ chối bình luận; Tòa Bạch Ốc chuyển câu hỏi sang TikTok.
Thỏa thuận, dự kiến hoàn tất ngày 22/1, nhằm chấm dứt nhiều năm nỗ lực buộc ByteDance thoái vốn khỏi mảng kinh doanh tại Mỹ vì lo ngại an ninh quốc gia. Dân biểu Cộng hòa John Moolenaar, Chủ tịch Ủy ban Chọn lọc Hạ viện về Trung Quốc, trước đó cho biết ông sẽ mời ban lãnh đạo thực thể TikTok mới điều trần vào năm 2026.
Ông Trump từng ghi nhận TikTok — với 170 triệu người dùng Mỹ — đã giúp ông giành chiến thắng tái cử năm ngoái. Ông có hơn 15 triệu người theo dõi trên tài khoản TikTok cá nhân, và Tòa Bạch Ốc cũng đã mở tài khoản TikTok chính thức từ tháng 8.
“Sự thâu tóm của giới tỷ phú”
Thượng nghị sĩ Dân chủ Elizabeth Warren cho rằng còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp. “Ông Trump muốn trao thêm quyền kiểm soát những gì bạn xem cho các người bạn tỷ phú của mình. Người Mỹ cần biết liệu tổng thống có đạt được một thỏa thuận hậu trường khác cho cuộc thâu tóm TikTok của giới tỷ phú hay không,” bà viết trên X.
Theo luật năm 2024, TikTok phải ngừng hoạt động trước ngày 19/1 nếu ByteDance chưa hoàn tất việc thoái vốn tài sản tại Mỹ. Ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ hai vào ngày 20/1 và đã chọn không thực thi điều khoản này.
Sắc lệnh của ông Trump ban hành tháng 9 quy định thuật toán sẽ được huấn luyện lại và giám sát bởi các đối tác an ninh của công ty Mỹ, và việc vận hành thuật toán sẽ do liên doanh mới kiểm soát. Thỏa thuận cũng cho phép ByteDance chỉ định 1 trong 7 ghế hội đồng quản trị, với đa số ghế thuộc về người Mỹ.
TikTok cho biết Oracle sẽ đóng vai trò “đối tác an ninh đáng tin cậy”, chịu trách nhiệm kiểm toán và xác nhận tuân thủ, bao gồm bảo vệ dữ liệu nhạy cảm của người dùng Mỹ, được lưu trữ trong môi trường đám mây an toàn tại Mỹ do Oracle vận hành.
Nhà phân tích Craig A. Huber (Huber Research Partners) nhận định thỏa thuận nhiều khả năng sẽ được phê duyệt thuận lợi: “Ở giai đoạn này, tôi không thấy trở ngại pháp lý nào, đặc biệt khi chính phủ liên bang và Tổng thống Trump đã tham gia rất sâu vào việc xây dựng thương vụ ngay từ đầu.”
