Hôm thứ Hai, Thẩm phán liên bang Aileen Cannon đã dỡ bỏ các hạn chế đối với việc công bố những kết luận của cựu Công tố viên Đặc biệt Jack Smith về cuộc điều tra cách Tổng thống Donald Trump xử lý tài liệu mật — nhưng trao cho ông Trump thời hạn 60 ngày để khiếu nại quyết định này.
Thẩm phán Cannon chưa lập tức bãi bỏ lệnh cấm Bộ Tư pháp chia sẻ phần báo cáo của ông Smith đánh giá cuộc điều tra cáo buộc ông Trump xử lý sai hồ sơ mật với bốn lãnh đạo chủ chốt của Quốc hội. Tuy nhiên, bà cho biết lệnh cấm này sẽ “tự động hết hiệu lực” vào ngày 24/2.
Dù vậy, bà lựa chọn mốc thời gian nói trên phù hợp với yêu cầu của ông Trump và các bị cáo đồng vụ, những người đề nghị có ít nhất 60 ngày để tìm kiếm biện pháp pháp lý nhằm ngăn chặn việc công bố.
Thẩm phán — người được ông Trump bổ nhiệm trong nhiệm kỳ đầu — cũng bác bỏ yêu cầu của hai tổ chức giám sát phi đảng phái đòi buộc công bố báo cáo, vốn bao quát cuộc điều tra tại Mar-a-Lago. Bà cho rằng lập luận cho phép American Oversight và Viện Tu chính án Thứ nhất Knight thuộc Đại học Columbia can thiệp vào một vụ án hình sự vì lợi ích theo Đạo luật Tự do Thông tin (FOIA) là “không được pháp luật hậu thuẫn và chưa từng có tiền lệ.”
Bà Cannon cũng bác bỏ quan điểm coi báo cáo này là hồ sơ tư pháp để có thể tiếp cận công khai rộng rãi.
Ông Scott Wilkens, cố vấn pháp lý cao cấp của Viện Knight, tuyên bố sẽ kháng cáo. “Đây là một báo cáo có ý nghĩa đặc biệt, liên quan đến một trong những cuộc điều tra hình sự quan trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ,” ông nói. “Không có lý do chính đáng nào để tiếp tục che giấu báo cáo, và Tu chính án Thứ nhất đòi hỏi phải công bố.”
Vào Ngày Nhậm chức, sau khi ông Trump tuyên thệ, thẩm phán Cannon đã ban hành lệnh ngăn Bộ Tư pháp chia sẻ báo cáo với lãnh đạo Ủy ban Tư pháp Hạ viện và Thượng viện — những bên dự kiến sẽ nhận báo cáo khi cựu Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland còn lãnh đạo bộ. Khi đó, bà Cannon chỉ trích kế hoạch này là hệ quả của “quỹ thời gian hạn chế” còn lại của ông Garland.
Ông Garland khi ấy không cho phép công bố báo cáo ra công chúng, viện dẫn việc vụ án đối với hai bị cáo đồng phạm của ông Trump vẫn đang diễn ra, lo ngại ảnh hưởng đến quyền được xét xử công bằng của họ.
Tuy nhiên, các cáo buộc đối với Walt Nauta và Carlos de Oliveira đã bị rút lại không lâu sau khi ông Trump nhậm chức, làm dấy lên trở lại các lời kêu gọi công bố báo cáo.
Áp lực buộc thẩm phán Cannon công bố phần báo cáo về Mar-a-Lago ngày càng gia tăng, khi các nhà lập pháp Dân chủ tiếp tục thúc giục việc công bố trước phiên điều trần của ông Smith tại Ủy ban Tư pháp Hạ viện. Phe Dân chủ của ủy ban đã đề nghị can thiệp vào vụ án cùng phía ông Trump, nhưng thẩm phán Cannon chưa phản hồi.
Trong thư gửi Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi, Dân biểu Jamie Raskin, thành viên Dân chủ cao cấp nhất của Ủy ban Tư pháp, yêu cầu bà công bố báo cáo theo thông lệ áp dụng cho các công tố viên đặc biệt sau khi hoàn tất nhiệm vụ, đồng thời gọi lập trường giữ kín là “phi lý.”
“Bộ Tư pháp dưới thời ông Trump đã nhanh chóng hủy bỏ các thủ tục đối với ông Nauta và ông de Oliveira từ tháng Hai, tức mười tháng trước. Trong mười tháng qua, không có cơ sở pháp lý nào để giữ kín báo cáo,” ông Raskin viết. “Giờ đây, bà cho phép ông Smith điều trần kín trước Quốc hội về cuộc điều tra mà báo cáo này ghi lại — trong khi vẫn từ chối cung cấp chính báo cáo đó.”
Ông Raskin nói thêm: “Chính quyền này nhiều lần tự nhận Tổng thống Trump là ‘vị tổng thống minh bạch và dễ tiếp cận nhất trong lịch sử Mỹ.’ Việc chôn vùi báo cáo của ông Smith đã biến tuyên bố ấy thành trò cười.”
American Oversight và Viện Knight đã nộp đơn xin can thiệp hồi tháng Hai, yêu cầu hủy bỏ lệnh của thẩm phán Cannon chặn việc công bố báo cáo. Tuy nhiên, nhiều tháng trôi qua mà không có phán quyết, dù hai tổ chức cho biết các kiến nghị của họ đã được trình bày đầy đủ hơn 90 ngày.
Tháng Chín, họ đề nghị U.S. Court of Appeals for the 11th Circuit can thiệp buộc thẩm phán hành động; tháng trước, một hội đồng ba thẩm phán đã đồng ý thúc giục thẩm phán xử lý. Hội đồng — gồm các thẩm phán do ông Trump và các cựu tổng thống Obama, Biden bổ nhiệm — nhấn mạnh rằng thời gian chậm trễ là quá mức.
“Do đó, các bên kiến nghị đã chứng minh được sự trì hoãn không hợp lý trong việc giải quyết các đơn xin can thiệp,” các thẩm phán viết, đồng thời tạm đình chỉ các kiến nghị trong 60 ngày để thẩm phán Cannon “giải quyết dứt điểm” các yêu cầu.
Vụ tài liệu mật là một trong hai vụ án liên bang mà ông Smith theo đuổi nhằm vào ông Trump, bên cạnh cuộc điều tra liên bang về nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử năm 2020.
Khi giới chức khám xét tư dinh Florida của ông Trump, họ phát hiện 300 tài liệu có dấu mật. Hai bị cáo đồng phạm cũng bị truy tố vì giúp che giấu các tài liệu bằng cách di chuyển chúng trong khuôn viên. Ngoài ra, ông Trump từng đối mặt với cáo buộc cấp bang tại Georgia (đã bị bác bỏ) và tại New York, nơi ông bị kết án 34 tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh và bị tuyên án phóng thích vô điều kiện.
Nguồn The Hill
