Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang triển khai các bước đi nhằm giải thể Bộ Giáo dục Hoa Kỳ, Tòa Bạch Ốc cho biết hôm thứ Ba, trong nỗ lực thu hẹp vai trò của chính phủ liên bang đối với giáo dục và trao nhiều quyền kiểm soát hơn cho các bang.
Theo kế hoạch này, Bộ Giáo dục công bố các thỏa thuận hợp tác mới với bốn cơ quan liên bang khác – Lao động, Ngoại giao, Nội vụ và Y tế & Dịch vụ Nhân sinh – để chia sẻ hoặc chuyển giao một số chức năng mà bộ hiện đang đảm nhiệm.
Trong thông cáo báo chí hôm thứ Ba, bộ cho biết cách tiếp cận mới sẽ “tinh gọn các hoạt động giáo dục liên bang theo đúng yêu cầu pháp lý, giảm gánh nặng hành chính, và tái định hướng chương trình nhằm phục vụ tốt hơn học sinh và các đơn vị thụ hưởng.”
Động thái được chờ đợi từ lâu đã làm bùng lên phản ứng mạnh mẽ, trong đó đảng Dân chủ cáo buộc chính quyền Trump tìm cách né Quốc hội, còn đảng Cộng hòa ca ngợi đây là bước tiến cụ thể trong mục tiêu thu nhỏ chính phủ liên bang.
Hồi tháng Ba, Trump từng tuyên bố sẽ thực hiện lời hứa với giới bảo thủ bằng cách thúc đẩy việc đóng cửa Bộ Giáo dục.
“Kế hoạch rất đơn giản: chúng ta trao quyền giáo dục trở lại cho các bang – nơi quyền đó thuộc về,” Trump nói trước khi ký sắc lệnh yêu cầu đóng cửa bộ trong phạm vi tối đa cho phép của pháp luật.
Tinh gọn các chương trình giáo dục cơ bản
Theo thông cáo, thỏa thuận mới giữa Bộ Giáo dục và Bộ Lao động nhằm hợp lý hóa việc quản lý các chương trình giáo dục tiểu học và trung học, đồng thời gắn kết tốt hơn với các chương trình đào tạo lực lượng lao động.
Trong nhóm chương trình được chuyển giao có các chương trình dành cho trẻ em khó khăn, trẻ em có nguy cơ bỏ học, trẻ vô gia cư, trẻ di cư; cùng với các chương trình tiếng Anh, trường bán công (charter), nghệ thuật, xóa mù chữ và các chương trình giáo dục cơ bản khác do địa phương điều hành.
“Việc đồng quản lý các chương trình K-12 với Bộ Lao động sẽ tạo ra một chiến lược thống nhất trong phát triển nhân lực cho Thời đại Hoàng kim của nước Mỹ,” thông cáo nêu.
Theo cơ chế mới, các bang vẫn nhận đủ các khoản tài trợ theo quy định, nhưng nguồn tiền sẽ được chuyển qua Bộ Lao động thay vì Bộ Giáo dục.
Một thỏa thuận song song sẽ chuyển quyền quản lý các chương trình giáo dục dành cho cộng đồng bản địa sang Bộ Nội vụ – nơi có Cục Các vấn đề Người da đỏ (BIA).
Chính quyền Trump cũng chuyển các chương trình giáo dục và ngôn ngữ dành cho sinh viên quốc tế sang Bộ Ngoại giao – cơ quan được cho là có điều kiện tốt hơn để quản lý tài trợ, cải thiện dữ liệu và “thúc đẩy lợi ích an ninh quốc gia”.
Từ đầu nhiệm kỳ hai của Trump, Bộ Ngoại giao đã áp dụng một loạt hạn chế đối với sinh viên nước ngoài, bao gồm kiểm tra mạng xã hội của người xin visa để tìm “thái độ thù địch” đối với văn hóa và thể chế Mỹ. Các chính sách này được cho là đã góp phần làm giảm 17% số sinh viên quốc tế mới nhập học tại các trường đại học Mỹ trong năm học hiện tại.
“Trừng phạt các nhóm học sinh yếu thế”
Thượng nghị sĩ Dân chủ Elizabeth Warren cho rằng thông báo này là một phần cuộc “tấn công vào nền giáo dục công lập”.
“Thay vì tìm cách giảm chi phí cho người dân, chính quyền Trump lại say sưa trừng phạt những học sinh yếu thế,” bà nói. “Chỉ Quốc hội mới có quyền giải thể Bộ Giáo dục, và tôi sẽ không để điều đó xảy ra khi tôi còn tại nhiệm.”
Các biện pháp được công bố hôm thứ Ba không cần sự phê chuẩn của Quốc hội.
Dù việc giải thể hoàn toàn bộ này đòi hỏi một đạo luật, Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon hồi tháng Ba đã công bố kế hoạch sa thải hơn 1.300 nhân viên như một phần của “nhiệm vụ cuối cùng” của bộ.
Được thành lập năm 1979, Bộ Giáo dục có các chức năng chính như quản lý chương trình vay sinh viên, theo dõi thành tích học tập, bảo đảm quyền dân sự trong trường học, và phân bổ ngân sách hỗ trợ các học khu có đông học sinh khó khăn hoặc học sinh khuyết tật.
Chủ tịch Liên đoàn Giáo viên Mỹ (AFT) Randi Weingarten cảnh báo: “Phân tán các dịch vụ ra nhiều bộ khác nhau chỉ tạo thêm nhầm lẫn, sai sót và rào cản cho những người đang cố gắng tiếp cận hỗ trợ.”
Giới chỉ trích Cộng hòa từ lâu xem Bộ Giáo dục là biểu tượng của sự cồng kềnh quan liêu, lập luận rằng chính phủ liên bang cần nhỏ gọn hơn và trao quyền nhiều hơn cho các bang.
“Hành động của chính quyền Trump đang thực hiện đúng lời hứa sửa chữa hệ thống giáo dục lỗi thời bằng cách tinh giản Bộ Giáo dục để cải thiện kết quả học tập cho học sinh,” Hạ nghị sĩ Cộng hòa Tim Walberg nói.
Tuy nhiên, một số nghị sĩ Cộng hòa khác lại phản đối. Hạ nghị sĩ Brian Fitzpatrick – đại diện khu vực ngoại ô Philadelphia – bảo vệ các chức năng của bộ là “nền tảng”, cảnh báo việc thay đổi không có giám sát của Quốc hội sẽ “gây rủi ro thực sự” cho học sinh.
Nguồn reuters
