Một tòa án liên bang hôm thứ Ba đã ra lệnh ngăn bang Texas sử dụng bản đồ bầu cử quốc hội mới – bản đồ mà giới lãnh đạo Cộng hòa kỳ vọng sẽ chuyển nhiều ghế Hạ viện hiện do đảng Dân chủ nắm giữ về tay đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ 2026. Tòa kết luận Thống đốc Greg Abbott đã chỉ đạo cơ quan lập pháp vẽ lại bản đồ dựa trên yếu tố chủng tộc.
Phán quyết 2–1 của hội đồng ba thẩm phán giáng đòn mạnh vào đảng Cộng hòa Texas, những người được cựu Tổng thống Donald Trump thúc giục điều chỉnh lại ranh giới các khu vực bầu cử nhằm tối đa hóa số ghế Cộng hòa và bảo vệ thế đa số sít sao của đảng tại Hạ viện.
Thống đốc Abbott gọi phán quyết là “nực cười” và lập tức nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao.
Việc Texas thúc đẩy bản đồ mới – có thể chuyển tới 5 ghế từ Dân chủ sang Cộng hòa – đã thổi bùng một cuộc chiến tái phân chia khu vực bầu cử trên toàn quốc, diễn ra tại cả những bang do Cộng hòa lãnh đạo lẫn các bang do Dân chủ kiểm soát.
Tuy nhiên, hội đồng thẩm phán của Tòa án Liên bang Khu vực phía Tây Texas đã đứng về phía các nhóm dân quyền thách thức tính hợp pháp của bản đồ, chặn việc thi hành và yêu cầu bang sử dụng bản đồ cũ từ năm 2021 cho cuộc bầu cử năm tới. Hiện tại, với bản đồ 2021, đảng Cộng hòa kiểm soát 25/38 ghế Hạ viện của Texas.
Trong ý kiến phán quyết, Thẩm phán Jeffrey Brown – người được Trump bổ nhiệm năm 2019 – viết rằng có “bằng chứng đáng kể cho thấy Texas đã thực hiện hành vi phân chia khu vực bầu cử dựa trên chủng tộc”, vi phạm luật liên bang. Thẩm phán David Guaderrama, được bổ nhiệm bởi cựu Tổng thống Obama, đồng ý với ý kiến này. Thẩm phán Jerry Smith, được bổ nhiệm dưới thời Ronald Reagan, bất đồng.
Vẽ bản đồ dựa trên chủng tộc
Tòa kết luận Abbott “đã chỉ đạo rõ ràng cơ quan lập pháp tái phân chia khu vực dựa trên chủng tộc” sau khi nhận thư đe dọa hành động pháp lý từ Bộ Tư pháp thời Trump nếu bang không đưa ra bản đồ mới. Các thẩm phán cho rằng chính bức thư này cũng dựa trên một “khẳng định sai về mặt pháp lý”.
Kết quả là bản đồ được đánh giá là vi phạm nguyên tắc bảo vệ bình đẳng và chống kỳ thị chủng tộc trong luật bầu cử của Hiến pháp Hoa Kỳ.
Phán quyết là chiến thắng quan trọng đối với đảng Dân chủ và các nhóm dân quyền tại Texas, những người cho rằng bản đồ mới làm suy yếu hơn nữa sức mạnh lá phiếu của các cộng đồng thiểu số. Tổ chức NAACP nhấn mạnh Texas chỉ có 40% dân số là người da trắng, nhưng nhóm cử tri da trắng lại nắm tới 73% số ghế quốc hội của bang.
Luật sư Gloria Leal, đại diện Liên đoàn Công dân Mỹ gốc Latin (LULAC) – nguyên đơn trong vụ kiện – cho biết bản đồ mới gom dồn cử tri thiểu số vào một số khu vực nhất định và tách họ khỏi các khu vực khác, làm giảm số khu vực mà người gốc Hispanic và người da đen chiếm đa số.
Bà nói rằng, dù động cơ có thể mang tính chính trị, đảng Cộng hòa Texas “đã vẽ lại ranh giới theo hướng phân biệt chủng tộc và làm loãng quyền lực bầu cử của cộng đồng thiểu số, đặc biệt là cử tri gốc Hispanic và người Mỹ gốc Phi”.
Abbott bác bỏ cáo buộc phân biệt đối xử và nộp đơn kháng cáo ngay trong ngày. Bộ trưởng Tư pháp Texas Pamela Bondi cho rằng “bản đồ được vẽ đúng và vì những lý do chính đáng”.
Đây là trở ngại mới nhất đối với nỗ lực của Trump nhằm điều chỉnh lại các bản đồ chính trị thuận lợi cho phe Cộng hòa. Tại Indiana, đảng Cộng hòa tuần trước đã từ bỏ kế hoạch họp đặc biệt để thông qua bản đồ mới.
Chỉ một vài cuộc đua có thể quyết định đảng nào kiểm soát Hạ viện, nơi đảng Cộng hòa hiện nắm thế đa số 219–214.
California – do đảng Dân chủ lãnh đạo – đã phản ứng bằng cách thúc đẩy kế hoạch nhắm vào 5 ghế Hạ viện do Cộng hòa nắm giữ. Cử tri California mới đây đã thông qua một bản đồ có lợi cho đảng Dân chủ với tỷ lệ áp đảo. Tuần trước, chính quyền Trump đã kiện California nhằm ngăn bản đồ đó có hiệu lực.
Virginia cũng đang tiến hành kế hoạch vẽ lại bản đồ bầu cử, tạo cơ hội để đảng Dân chủ giành lợi thế nếu phán quyết tại Texas được giữ nguyên.
Nguồn reuters
