Ngày 3 tháng 9 – Một tòa phúc thẩm liên bang chia rẽ hôm thứ Ba đã phán quyết việc Tổng thống Donald Trump viện dẫn Đạo luật Alien Enemies (Alien Enemies Act – AEA) để nhanh chóng trục xuất những người Venezuela bị cáo buộc là thành viên băng đảng là bất hợp pháp, đồng thời ngăn chặn việc áp dụng luật này tại một số bang miền Nam. Đây là một đòn giáng nữa vào nỗ lực gây tranh cãi của Trump khi dựa vào một đạo luật có từ thế kỷ 18.
Trong phán quyết 2-1, Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 5 khẳng định Trump không thể tiếp tục sử dụng quyền hạn khẩn cấp trong thời chiến để tiến hành trục xuất tại Texas, Louisiana và Mississippi. Ông Trump đã ngừng viện dẫn đạo luật từ giữa tháng 3 sau khi vấp phải loạt đơn kiện.
Phán quyết lần này có ý nghĩa đặc biệt, bởi nhiều khả năng sẽ trở thành tiền đề đưa vấn đề lên Tối cao Pháp viện để xem xét toàn diện việc Trump sử dụng AEA.
Lập luận của tòa án
Trong ý kiến đa số, Thẩm phán Leslie Southwick, được Thẩm phán Irma Carrillo Ramirez đồng thuận, kết luận rằng cái gọi là “cuộc xâm nhập mang tính săn mồi” của băng đảng Tren de Aragua – lý do mà Trump viện dẫn – đã không hề xảy ra.
“Chúng tôi kết luận rằng các chứng cứ không chứng minh có cuộc xâm lược hay xâm nhập săn mồi nào. Vì vậy, các nguyên đơn có khả năng chứng minh rằng AEA đã bị viện dẫn sai mục đích,” Southwick viết.
Luật sư Lee Gelernt thuộc Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), đại diện cho những người Venezuela bị giam giữ ở Bắc Texas, hoan nghênh: “Tòa đã khẳng định đúng rằng việc chính quyền sử dụng AEA là chưa từng có tiền lệ và trái với ý chí của Quốc hội. Đây là một phán quyết quan trọng, bảo vệ thượng tôn pháp luật và ngăn chặn nỗ lực quân sự hóa vấn đề nhập cư.”
Bối cảnh pháp lý
Vụ kiện bắt nguồn từ Tòa liên bang khu vực Bắc Texas, từng được Tối cao Pháp viện xử lý theo diện khẩn cấp vào tháng 5. Khi đó, tòa tối cao đã tạm thời chặn việc Trump sử dụng AEA ở khu vực này và yêu cầu Tòa Khu vực 5 xem xét thêm các khiếu nại rằng người nhập cư không được thông báo đầy đủ trước khi bị trục xuất.
Trong phán quyết mới, Tòa Khu vực 5 cho rằng việc chính quyền cho người nhập cư 7 ngày thông báo trước khi trục xuất “có vẻ phù hợp” với chỉ đạo trước đó của Tối cao Pháp viện. Tuy nhiên, quan điểm này chỉ được Southwick (người do Tổng thống George W. Bush bổ nhiệm) và Thẩm phán Andrew Oldham (do Trump bổ nhiệm) ủng hộ.
Thẩm phán Ramirez, do Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm, đưa ra ý kiến phản đối một phần: “Thông báo bảy ngày không đủ để đảm bảo quyền được xét xử công bằng, đặc biệt đối với những người không có luật sư. Cần ít nhất 21 ngày thông báo.”
Tính chất chưa từng có tiền lệ
Dù nhiều tòa án cấp dưới đã bác bỏ việc Trump viện dẫn AEA để đẩy nhanh trục xuất, phán quyết lần này đánh dấu lần đầu tiên một tòa phúc thẩm phân tích chi tiết vấn đề.
Đa số thẩm phán không chỉ bác bỏ cáo buộc “xâm nhập săn mồi” của băng đảng, mà còn nhấn mạnh rằng Trump sai lầm khi tuyên bố có một cuộc “xâm lược” để biện minh cho việc viện dẫn thẩm quyền thời chiến.
“Những người nhập cư có khả năng chứng minh rằng tuyên bố tổng thống không thể được dựa trên một cuộc chiến tranh được tuyên bố hay một cuộc xâm lược nào,” Southwick nhấn mạnh.
Nguồn CNN
