Ngày 8 tháng 8 (Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 15 tháng 8 tại Alaska để đàm phán chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Trump đưa ra thông báo trên mạng xã hội sau khi cho biết các bên, bao gồm cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, đang tiến rất gần đến một thỏa thuận ngừng bắn có thể chấm dứt cuộc xung đột kéo dài ba năm rưỡi – một thỏa thuận có thể buộc Ukraine phải nhượng lại một phần lãnh thổ đáng kể.
Phát biểu trước báo giới tại Tòa Bạch Ốc sáng cùng ngày, Trump gợi ý rằng thỏa thuận có thể bao gồm việc trao đổi một số vùng đất.
“Chúng ta sẽ có một số trao đổi lãnh thổ theo hướng có lợi cho cả hai bên,” Tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa nói.
Trong bài diễn văn tối thứ Sáu, Zelenskiy cho biết có thể đạt được lệnh ngừng bắn nếu tạo đủ sức ép lên Nga. Ông nói đã có hơn một chục cuộc trao đổi với lãnh đạo các nước và nhóm của ông luôn duy trì liên lạc với Hoa Kỳ.
Putin tuyên bố chủ quyền với bốn vùng của Ukraine – Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson – cùng bán đảo Crimea trên Biển Đen mà Nga đã sáp nhập năm 2014. Tuy nhiên, quân Nga hiện chưa kiểm soát hoàn toàn bốn vùng này.
Trước đó, Bloomberg đưa tin quan chức Mỹ và Nga đang tiến tới một thỏa thuận có thể hợp thức hóa quyền kiểm soát của Nga đối với các vùng lãnh thổ chiếm được trong cuộc xâm lược. Một quan chức Tòa Bạch Ốc nói đây chỉ là suy đoán; Điện Kremlin không phản hồi yêu cầu bình luận.
Ukraine từng bày tỏ sẵn sàng linh hoạt để tìm cách kết thúc chiến tranh, nhưng việc mất khoảng 1/5 lãnh thổ sẽ là đòn giáng nặng nề và là thử thách chính trị với Zelenskiy.
Tyson Barker – cựu Phó đại diện đặc biệt của Bộ Ngoại giao Mỹ về tái thiết kinh tế Ukraine – nhận định: “Tốt nhất là Ukraine phải kiên định với lập trường và điều kiện của mình cho một giải pháp đàm phán, đồng thời thể hiện lòng biết ơn trước sự hỗ trợ của Hoa Kỳ.”
Theo Bloomberg, trong thỏa thuận dự kiến này, Nga sẽ dừng tấn công ở Kherson và Zaporizhzhia tại các tuyến hiện nay.
Lần gần nhất Alaska tổ chức một cuộc gặp ngoại giao cấp cao là tháng 3 năm 2021, khi quan chức cấp cao của chính quyền Tổng thống Dân chủ Joe Biden gặp các lãnh đạo Trung Quốc tại Anchorage. Cuộc gặp nhanh chóng biến thành màn đấu khẩu gay gắt ngay trước ống kính, phản ánh căng thẳng trong quan hệ song phương.
Từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc hồi tháng 1, Trump đã tìm cách cải thiện quan hệ với Nga và thúc đẩy chấm dứt chiến tranh. Trong các phát biểu công khai, ông xen lẫn cả lời ca ngợi lẫn chỉ trích Putin.
Do thất vọng trước việc Putin không chịu chấm dứt chiến dịch quân sự, Trump đã đe dọa áp lệnh trừng phạt và tăng thuế quan đối với Nga và các nước mua hàng xuất khẩu của Nga, trừ khi Putin đồng ý kết thúc xung đột – cuộc chiến đẫm máu nhất châu Âu kể từ Thế chiến II.
Chưa rõ đến tối thứ Sáu, các biện pháp trừng phạt này có được thực thi hay bị hoãn hoặc hủy bỏ. Hôm thứ Tư, chính quyền Trump đã áp thêm 25% thuế đối với hàng hóa từ Ấn Độ vì nước này nhập khẩu dầu của Nga – bước trừng phạt tài chính đầu tiên nhằm vào Nga trong nhiệm kỳ hai của Trump.
Đặc phái viên của Trump, Steve Witkoff, đã có ba giờ đàm phán với Putin tại Moscow hôm thứ Tư; cả hai bên đều gọi đây là cuộc trao đổi “mang tính xây dựng.”
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk – đồng minh thân cận của Ukraine – nói hôm thứ Sáu rằng khả năng đình chiến đang đến gần, dù chưa thể khẳng định đó là kết thúc chiến tranh. Ông cho biết Zelenskiy “rất thận trọng nhưng lạc quan” và Ukraine muốn Ba Lan cùng các nước châu Âu khác đóng vai trò trong kế hoạch ngừng bắn và tiến tới hòa bình lâu dài.
