-Hai hôm trước ngày Tổng thống Mỹ tiếp đón đồng nhiệm Phi Luật Tân tại Tòa Bạch Ốc, Hoa Kỳ vào hôm 29/4/2023 đã tố cáo Trung Quốc về một vụ “sách nhiễu và hù dọa” tàu Phi Luật Tân tại Biển Đông, kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các hành động “khiêu khích và thiếu an toàn” đồng thời khẳng định rằng mọi hành vi tấn công vào tàu thuyền hay máy bay công vụ của Phi Luật Tân tại vùng Thái Bình Dương sẽ bi đáp trả đúng theo Hiệp định phòng thủ hỗ tương đã được ký kết giữa Hoa Thịnh Ðốn và Manila.
Trong một thông cáo báo chí với lời lẽ cứng rắn, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller xác định rằng Hoa Kỳ sát cánh với Phi Luật Tân trước các vụ Hải Cảnh Trung Quốc tiếp tục vi phạm quyền tự do hàng hải ở Biển Đông.
Thông cáo ghi nhận rằng: “Hình ảnh và video được các phương tiện truyền thông công bố gần đây là lời nhắc nhở rõ ràng về hành vi sách nhiễu và hù dọa của Trung Quốc nhắm vào tàu thuyền của Phi Luật Tân khi các chiếc tàu này thực hiện các cuộc tuần tra định kỳ trong vùng đặc quyền kinh tế của mình”, Trên cơ sở đó, Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi Bắc Kinh “chấm dứt các hành vi khiêu khích, thiếu an toàn”.
Thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ không ngần ngại nhắc nhở Trung Quốc rằng “một cuộc tấn công vũ trang ở Thái Bình Dương, trong đó có Biển Đông, nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu công vụ hoặc máy bay của Phi Luật Tân, bao gồm cả các phương tiện của lực lượng Tuần Duyên Phi Luật Tân, sẽ kích hoạt các cam kết phòng thủ chung của Hoa Kỳ ghi trong Điều IV của Hiệp ước Phòng Thủ Chung Mỹ-Phi Luật Tân năm 1951”.
Sự việc giữa tàu Trung Quốc và Phi Luật Tân xảy ra hôm Chủ Nhật 23/4 gần Bãi Cỏ Mây, vùng quần đảo Trường Sa (Biển Đông) khi một chiếc tàu Hải Cảnh Trung Quốc đột ngột cắt ngang đường di chuyển của một chiếc tàu Tuần Duyên Phi Luật Tân, buộc phía Phi Luật Tân phải bẻ lái để tránh va chạm.
Bắc Kinh tố cáo tàu Phi Luật Tân khiêu khích khi xâm phạm lãnh hải của Trung Quốc, trong lúc Phi Luật Tân tái khẳng định quyền tuần tra trong vùng biển thuộc chủ quyền của mình.
Tuyên bố cứng rắn của Mỹ về Biển Đông được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Phi Luật Tân Ferdinand Marcos Jr chuẩn bị công du nước Mỹ trong 4 ngày và sẽ được đồng nhiệm Mỹ Joe Biden tiếp đón tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 1/5.
Theo hãng tin Anh Reuters, một viên chức Mỹ cấp cao tiết lộ rằng nhân chuyến công du của Tổng thống Phi Luật Tân, ngoài các thỏa thuận kinh doanh, hai bên sẽ thảo luận về việc đẩy mạnh thêm hợp tác quốc phòng, như khả năng tổ chức các cuộc tuần tra chung với Mỹ-Phi Luật Tân trên Biển Đông và các vùng biển khác, hay kế hoạch tăng cường đối thoại ba bên Mỹ-Nhật-Phi Luật Tân về an ninh khu vực.
Nhật Báo Calitoday