Tối thứ Tư, Tổng thống Donald Trump đã có bài phát biểu trước toàn dân, nhằm đánh dấu tròn một năm kể từ khi ông trở lại nắm quyền.

Ông xuất hiện trước ống kính tại Phòng Tiếp tân Ngoại giao của Tòa Bạch Ốc trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ đang ở mức trung bình thấp, đặc biệt khi vấn đề chi phí sinh hoạt tiếp tục là gánh nặng đối với vị thế chính trị của ông.

Tuy nhiên, những người ủng hộ ông Trump nhấn mạnh việc dòng người di cư qua biên giới phía nam giảm mạnh là một thành tựu then chốt, đồng thời cho rằng việc ông sẵn sàng lao thẳng vào các cuộc “chiến tranh văn hóa” của nước Mỹ vẫn giúp kích thích mạnh mẽ cử tri cốt lõi.

Bài phát biểu tương đối ngắn, kéo dài khoảng 17 phút — dường như nhằm đáp ứng yêu cầu thời lượng của các đài truyền hình quốc gia phát sóng trực tiếp. Theo các phóng viên có mặt tại hiện trường, sau bài phát biểu, ông Trump đã trao đổi ngắn với Chánh văn phòng Susie Wiles, người khen ngợi tổng thống vì giữ bài nói đúng thời lượng yêu cầu.

Dưới đây là những điểm nổi bật nhất:

1. Một bài diễn văn kiểu vận động tranh cử, nói nhanh và lớn tiếng

Ngay từ đầu, có thể thấy ông Trump không định mang đến điều gì khác biệt so với những thông điệp quen thuộc vốn làm hài lòng người ủng hộ — và khiến phe chỉ trích khó chịu — tại các buổi мит-tinh và sự kiện công cộng.

Ông mở đầu bằng tuyên bố rằng mình đã “tiếp quản một mớ hỗn độn”, một luận điệu quen thuộc nhưng ngày càng cho thấy dấu hiệu mất hiệu quả khi cử tri tỏ ra mệt mỏi với việc ông đổ lỗi mọi vấn đề cho người tiền nhiệm Joe Biden.

Khoảng 15 phút tiếp theo là giọng điệu công kích quen thuộc của Trump, nhắm vào các đối thủ và thường xuyên trượt sang cường điệu. Ông tự khắc họa mình như biểu tượng của sức mạnh nước Mỹ, khoe thành tích về nhập cư, tự nhận công lao trong cuộc chiến chống tội phạm, và đòi ghi nhận cho những khái niệm mơ hồ hơn, như việc ông tuyên bố đã “phá vỡ sự kìm kẹp của các phần tử ‘woke’ cấp tiến trong trường học”.

Tuy nhiên, ông Trump — người rất tự hào về khả năng trình diễn trước đám đông — lại nói với tốc độ bất thường, gần như quát lên trong nhiều đoạn, khiến bài phát biểu trở nên rời rạc và kém hiệu quả.

2. Điểm bất ngờ duy nhất: thưởng tiền cho binh sĩ

Bài phát biểu chỉ có một thông tin mới đáng chú ý.

Ông Trump cho biết hơn 1,4 triệu quân nhân đang tại ngũ sẽ nhận được một khoản tiền thưởng mang tính lễ hội.

Ông gọi khoản chi trả 1.776 USD là “cổ tức chiến binh”, đồng thời nói rằng “các chi phiếu đã được gửi đi” tới “mọi binh sĩ”.

Khoản tiền này chắc chắn được đón nhận tích cực bởi người thụ hưởng và các cộng đồng có đông quân nhân, nhưng khó có khả năng làm thay đổi cục diện chính trị toàn quốc.

Một cuộc thăm dò mới công bố trong tuần của The Economist/YouGov cho thấy mức tín nhiệm của ông Trump vẫn ở vùng âm, với 54% người Mỹ không hài lòng và chỉ 42% ủng hộ cách ông điều hành đất nước.

3. Không có tin lớn nào về Venezuela

Ngay từ khi bài phát biểu được thông báo, đã xuất hiện nhiều đồn đoán rằng ông Trump có thể đưa ra một tuyên bố chấn động liên quan đến Venezuela.

Gần đây, tổng thống liên tục gia tăng sức ép đối với Caracas, bao gồm cả bài đăng trên mạng xã hội tối thứ Ba kêu gọi “phong tỏa hoàn toàn” các tàu chở dầu bị trừng phạt ra vào Venezuela.

Những suy đoán về khả năng Mỹ tiến hành hành động quân sự nhằm lật đổ Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro đã khiến một bộ phận cử tri MAGA — vốn dè dặt với các cuộc chiến ở nước ngoài — tỏ ra lo ngại. Bình luận viên bảo thủ Tucker Carlson thậm chí còn gợi ý rằng ông Trump có thể tuyên chiến với Venezuela trong bài phát biểu.

Cuối cùng, điều đó đã không xảy ra. Bài nói gần như không mang lại bất kỳ thông tin mới nào về Venezuela.

4. Một loạt tuyên bố gây hiểu lầm

Mỗi lần ông Trump phát biểu, các tổ chức kiểm chứng thông tin lại phải hoạt động hết công suất, và tối thứ Tư cũng không ngoại lệ.

Ông một lần nữa lặp lại tuyên bố bất khả thi về mặt toán học rằng giá thuốc đã được giảm tới 600%, trong khi thực tế một mặt hàng chỉ có thể trở nên miễn phí khi giá giảm 100%.

Ông cũng khẳng định đã thu hút 18.000 tỷ USD đầu tư mới vào Mỹ. Trước đó, factcheck.org cho biết ông Trump đã “phóng đại” con số này, lưu ý rằng trang web của Tòa Bạch Ốc chỉ ghi nhận 9.600 tỷ USD tính đến ngày 10/12, và nhiều khoản trong số đó chỉ là cam kết chưa thể tính ngay.

Ngay phần mở đầu, ông Trump còn nói rằng mình tiếp quản mức lạm phát mà “một số người cho rằng” là tồi tệ nhất “trong lịch sử đất nước”. Thực tế, tỷ lệ lạm phát khi ông nhậm chức vào tháng Giêng là 3,0% — không hề gần với mức cao nhất trong lịch sử — và con số này cũng tương tự vào tháng Chín, thời điểm có dữ liệu mới nhất.

5. Đổ lỗi cho Dân chủ về chi phí sinh hoạt và y tế

Gần đây, ông Trump tỏ ra đặc biệt bức xúc trước tỷ lệ ủng hộ thấp liên quan đến chi phí sinh hoạt và những lo ngại về phí bảo hiểm y tế tăng cao.

Đảng Dân chủ đã phản đối việc đóng cửa chính phủ vừa qua, với mục tiêu kéo dài các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế tăng cường cho người mua bảo hiểm theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng. Ông Trump gọi đạo luật này là “Đạo luật Chăm sóc Không Thể Chi Trả”.

Nhắm vào phe Dân chủ, ông nói mức phí bảo hiểm tăng là “lỗi của họ, không phải của Cộng hòa”, và cáo buộc đảng đối lập bị các công ty bảo hiểm y tế “kiểm soát”.

Ông cũng lặp lại lập luận tương tự về giá cả nói chung, gọi đó là “thảm họa lạm phát của đảng Dân chủ”, mà theo ông đã “cướp đi cơ hội sở hữu nhà và thậm chí cả giấc mơ Mỹ của hàng triệu người dân.”

Nguồn The Hill

Quân đội Mỹ hôm thứ Tư đã tiêu diệt bốn đối tượng bị cáo buộc là “khủng bố ma túy” trong một cuộc tấn công nhằm vào một chiếc tàu trên Thái Bình Dương. Vụ việc là đợt tấn công mới nhất trong chuỗi các chiến dịch quân sự được tiến hành trong năm nay, nâng tổng số người thiệt mạng lên 99.

“Ngày 17 tháng 12, theo chỉ đạo của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, Lực lượng Đặc nhiệm Liên quân Southern Spear đã tiến hành một đòn tấn công quân sự mang tính sát thương nhằm vào một con tàu do một Tổ chức Khủng bố bị Chỉ định điều hành, khi tàu này đang hoạt động trên vùng biển quốc tế,” Bộ Tư lệnh miền Nam Mỹ (Southern Command) cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội X.

“Thông tin tình báo xác nhận con tàu đang di chuyển trên một tuyến buôn bán ma túy đã được biết rõ ở phía đông Thái Bình Dương và tham gia vào các hoạt động buôn lậu ma túy. Tổng cộng bốn đối tượng nam giới được xác định là khủng bố ma túy đã bị tiêu diệt, và không có binh sĩ Mỹ nào bị thương,” thông báo nêu rõ.

Các cuộc tấn công nhằm vào tàu thuyền này đã vấp phải sự phản đối từ phía đảng Dân chủ và một số chuyên gia về luật chiến tranh, những người cho rằng các đòn đánh đó vi phạm luật pháp quốc tế.

Quốc hội Mỹ cũng đã xem xét kỹ lưỡng vụ tấn công hôm 2/9 nhằm vào một chiếc tàu bị nghi buôn lậu ma túy ở vùng biển Caribbean, trong đó quân đội Mỹ đã tiêu diệt hai người sống sót bằng một đòn tấn công tiếp diễn, thường được gọi là “double-tap”. Hai đợt tấn công đầu tiên khiến 11 người trên tàu thiệt mạng, trong khi đợt tấn công thứ ba và thứ tư đã đánh chìm con tàu.

Tuy nhiên, hôm thứ Tư, các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện đã bác bỏ hai nghị quyết do phe Dân chủ dẫn đầu, vốn nhằm hạn chế các cuộc tấn công của Tổng thống Donald Trump nhắm vào các tàu buôn ma túy bị nghi ngờ ở vùng Caribbean, cũng như các hành động quân sự của chính quyền ông “trong hoặc nhằm vào Venezuela”.

“Đây là hành động vô đạo đức — không chỉ thất bại về chiến lược mà còn về đạo lý — khi tổng thống khuấy động chiến tranh mà không hề có một cuộc bỏ phiếu nào tại Hạ viện,” Dân biểu Jim McGovern (Dân chủ–Massachusetts) phát biểu trước Hạ viện.

“Đây không phải là khẩu hiệu ‘Nước Mỹ Trên Hết’.”

Nguồn The Hill

Chính phủ Mỹ ngày thứ Tư thừa nhận rằng hành động của một kiểm soát viên không lưu và phi công trực thăng của Lục quân đã góp phần gây ra vụ va chạm hồi tháng Giêng năm ngoái giữa một máy bay chở khách và trực thăng Black Hawk gần thủ đô Washington, khiến 67 người thiệt mạng.

Đây là vụ tai nạn hàng không chết chóc nhất trên lãnh thổ Mỹ trong hơn hai thập niên qua.

Trong phản hồi chính thức đối với đơn kiện đầu tiên do gia đình một nạn nhân đệ trình, chính phủ cho biết họ phải chịu trách nhiệm một phần vì kiểm soát viên không lưu đã vi phạm quy trình “tách biệt bằng quan sát” trong đêm xảy ra tai nạn. Hồ sơ cũng nêu rõ việc các phi công trực thăng Lục quân “không duy trì cảnh giác đầy đủ để phát hiện và tránh” máy bay chở khách đã khiến chính phủ phải gánh trách nhiệm pháp lý.

Tuy nhiên, bản đệ trình cũng cho rằng những bên khác — bao gồm phi công của máy bay phản lực và các hãng hàng không — có thể cũng góp phần dẫn đến thảm họa. Đơn kiện quy trách nhiệm cho American Airlines và đối tác khai thác khu vực PSA Airlines, song hai hãng này đã nộp đơn đề nghị tòa án bác bỏ vụ kiện.

Chính phủ đồng thời phủ nhận việc bất kỳ kiểm soát viên không lưu hay quan chức nào của Cục Hàng không Liên bang (FAA) hoặc Lục quân đã hành xử cẩu thả.

Theo giới chức, ít nhất 28 thi thể đã được trục vớt từ làn nước lạnh giá của sông Potomac sau khi trực thăng va chạm với chiếc máy bay khu vực của American Airlines trong lúc đang hạ cánh xuống sân bay quốc gia Ronald Reagan ở bắc Virginia, ngay bên kia sông so với Washington, D.C. Trên máy bay có 60 hành khách và bốn thành viên phi hành đoàn, trong khi trực thăng chở ba binh sĩ.

“Luật sư: Thảm kịch là không đáng xảy ra.”

Luật sư Robert Clifford, đại diện cho gia đình nạn nhân Casey Crafton, cho biết chính phủ đã thừa nhận “trách nhiệm của Lục quân đối với sự mất mát sinh mạng không cần thiết”, cũng như việc FAA không tuân thủ đúng các quy trình kiểm soát không lưu, đồng thời “đúng mực” khi thừa nhận vai trò của American Airlines và PSA Airlines trong thảm kịch.

“Các gia đình nạn nhân vẫn chìm trong nỗi đau sâu sắc và sự tang thương do thảm họa bi thảm này gây ra,” ông nói.

Các luật sư của chính phủ viết trong hồ sơ rằng “Hoa Kỳ thừa nhận mình có nghĩa vụ chăm sóc đối với các nguyên đơn, đã vi phạm nghĩa vụ đó và qua đó trực tiếp dẫn đến tai nạn bi thảm.”

Người phát ngôn của American Airlines từ chối bình luận về hồ sơ này, nhưng trong đơn đề nghị bác bỏ vụ kiện, hãng cho rằng “con đường pháp lý phù hợp của các nguyên đơn không phải là chống lại American, mà là chống lại chính phủ Hoa Kỳ”, và kêu gọi tòa án loại hãng khỏi vụ kiện. American cho biết kể từ sau tai nạn, họ tập trung hỗ trợ các gia đình nạn nhân.

Đơn kiện cáo buộc các hãng hàng không đã không làm đủ để giảm thiểu rủi ro khi bay gần trực thăng quanh khu vực Washington, D.C., cũng như không huấn luyện đầy đủ cho phi công để xử lý tình huống này.

Những yếu tố góp phần được điều tra làm rõ

Hội đồng An toàn Giao thông Quốc gia (NTSB) dự kiến công bố báo cáo nguyên nhân tai nạn vào đầu năm tới, song các điều tra viên đã sớm nêu ra nhiều yếu tố góp phần, trong đó có việc trực thăng bay cao hơn 78 feet (24 mét) so với giới hạn 200 feet (61 mét) trên một tuyến bay vốn chỉ cho phép khoảng cách tách biệt rất hạn chế giữa máy bay đang hạ cánh xuống đường băng phụ của sân bay Reagan và trực thăng bay bên dưới. NTSB cũng cho biết FAA đã không nhận diện đầy đủ mối nguy quanh sân bay đông đúc này, dù đã có 85 vụ suýt va chạm trong ba năm trước tai nạn.

Trong hồ sơ pháp lý, chính phủ thừa nhận Hoa Kỳ “đã được cảnh báo về một số sự kiện suýt va chạm giữa các trực thăng Black Hawk do Lục quân vận hành và các máy bay hoạt động trên hoặc xung quanh các tuyến trực thăng số 1 và 4” ở khu vực Washington.

Trước khi xảy ra va chạm, kiểm soát viên không lưu hai lần hỏi các phi công trực thăng liệu họ có nhìn thấy máy bay hay không. Các phi công trả lời là có và đề nghị được áp dụng phương thức tách biệt bằng quan sát để tự duy trì khoảng cách. Quan chức FAA thừa nhận tại các phiên điều trần của NTSB rằng các kiểm soát viên tại sân bay Reagan đã quá phụ thuộc vào phương thức này — một thực hành mà FAA sau đó đã chấm dứt.

Các nhân chứng nói với NTSB rằng họ đặt nghi vấn nghiêm trọng về khả năng tổ lái trực thăng có thể phát hiện máy bay khi đeo kính nhìn đêm, cũng như việc liệu họ có quan sát đúng hướng hay không.

Các điều tra viên cho biết phi công trực thăng có thể không nhận ra mình đang bay ở độ cao bao nhiêu, do máy đo cao khí áp mà họ dựa vào hiển thị thấp hơn từ 80 đến 100 feet (24–30 mét) so với độ cao được ghi nhận bởi thiết bị ghi dữ liệu chuyến bay.

Các nạn nhân của vụ tai nạn bao gồm một nhóm vận động viên trượt băng nghệ thuật trẻ xuất sắc, cha mẹ và huấn luyện viên của họ vừa dự một giải đấu tại Wichita, Kansas, cùng bốn công nhân lắp đặt hệ thống hơi nước thuộc công đoàn ở khu vực Washington.

Ông Richard J. Levy, một phi công đã nghỉ hưu và là chuyên gia làm chứng trong các vụ kiện hàng không, nhận định việc chính phủ thừa nhận một phần trách nhiệm chưa đầy một năm sau tai nạn là điều bất thường, đặc biệt xét đến số tiền bồi thường có thể rất lớn.

“Họ sẽ không làm điều đó nếu còn bất kỳ nghi ngờ nào trong đầu về những gì kiểm soát viên không lưu hay Lục quân đã làm,” ông Levy nói.

Nguồn AP

Trong bài phát biểu trước toàn dân tối thứ Tư, Tổng thống Donald Trump thông báo rằng các quân nhân Mỹ sẽ nhận được chi phiếu tiền mặt trong những ngày tới.

“Hơn 1,45 triệu quân nhân sẽ nhận được khoản Cổ tức Chiến binh đặc biệt trước Lễ Giáng Sinh,” Tòa Bạch Ốc cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội.

Mỗi chi phiếu có trị giá 1.776 USD — con số mang tính biểu tượng, gợi nhắc năm lập quốc của Hoa Kỳ.

“Các chi phiếu đã được gửi đi,” ông Trump nói. “Không ai hiểu ý nghĩa con số đó cho đến khoảng 30 phút trước.”

Hiện vẫn chưa rõ nguồn ngân sách nào sẽ được sử dụng để chi trả khoản tiền này.

Thông báo về khoản thưởng dành cho binh sĩ được đưa ra trong bối cảnh hàng triệu người Mỹ đang lo lắng trước chi phí sinh hoạt leo thang — từ thực phẩm, nhà ở, tiện ích cho đến quà tặng dịp lễ — khi lạm phát vẫn ở mức cao và thị trường lao động đã suy yếu rõ rệt trong những tháng gần đây.

Phát biểu tại Phòng Tiếp tân Ngoại giao của Tòa Bạch Ốc, với hai cây thông Giáng Sinh hai bên và chân dung Tổng thống George Washington phía sau, ông Trump tìm cách quy trách nhiệm cho người tiền nhiệm Joe Biden về tình trạng lạm phát cao.

“Mười một tháng trước, tôi tiếp quản một mớ hỗn độn, và tôi đang sửa chữa nó,” ông Trump nói.

Những phát biểu này được đưa ra vào thời điểm then chốt, khi ông Trump đang nỗ lực đảo ngược xu hướng sụt giảm dần về mức độ ủng hộ trong công chúng. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy phần lớn người trưởng thành tại Mỹ không hài lòng với cách ông điều hành nền kinh tế, trong bối cảnh lạm phát tăng trở lại sau khi các biện pháp thuế quan của ông đẩy giá cả đi lên và tốc độ tuyển dụng chậm lại.

Nguồn The Hill

Bộ Quốc phòng Mỹ hôm thứ Tư cho biết sẽ mở một cuộc điều tra hành chính đối với Thượng nghị sĩ Mark Kelly, đảng Dân chủ bang Arizona, liên quan đến việc ông tham gia một đoạn video cùng các nhà lập pháp khác nhằm nhắc nhở quân nhân về nghĩa vụ theo luật pháp phải từ chối thi hành các mệnh lệnh phi pháp.

Trong một tuyên bố, Ngũ Giác Đài cho biết họ đang “nâng cấp việc rà soát sơ bộ” đối với ông Kelly — người được nhắc tới với quân hàm đã nghỉ hưu là Đại tá Hải quân — lên thành một “cuộc điều tra theo thẩm quyền chỉ huy chính thức”, trước những gì họ mô tả là “các cáo buộc sai phạm nghiêm trọng”.

“Điều tra theo thẩm quyền chỉ huy” là một quy trình hành chính trong quân đội, được sử dụng để xem xét các hành vi sai trái tiềm tàng trong một đơn vị hoặc bộ chỉ huy, hay các vi phạm quy định.

“Việc ra lệnh mở một cuộc điều tra là vấn đề rất nghiêm trọng, đặc biệt khi mệnh lệnh đó xuất phát từ cấp cao hơn — như Bộ trưởng Quốc phòng — yêu cầu một cấp thấp hơn, chẳng hạn Bộ trưởng Hải quân, tiến hành,” Trung tá Thủy quân Lục chiến đã nghỉ hưu James Weirick, người từng phục vụ với tư cách công tố viên quân sự, nhận định.

Cuộc điều tra theo thẩm quyền chỉ huy này đánh dấu một bước leo thang bất thường nữa trong quá trình xem xét đối với ông Kelly, diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trump có hàng loạt động thái nhằm trả đũa những đối thủ chính trị mà Tổng thống Donald Trump coi là kẻ thù.

Dù ông Kelly có thể đối mặt với một thư khiển trách hoặc bị xem xét đưa ra tòa án quân sự, Trung tá Weirick cho rằng bản thân những phát biểu của thượng nghị sĩ trong đoạn video không đủ căn cứ để truy tố ông trước tòa án binh. “Những gì tôi thấy trong đoạn video đó chẳng qua là lặp lại điều tôi được dạy ngay từ ngày đầu huấn luyện cơ bản: quân nhân có nghĩa vụ không tuân theo những mệnh lệnh rõ ràng là phi pháp,” ông nói.

Bộ Quốc phòng bắt đầu cuộc điều tra sau khi ông Kelly và năm nghị sĩ Dân chủ khác — tất cả đều từng phục vụ trong quân đội hoặc cộng đồng tình báo — đăng tải một đoạn video hôm 18/11, nhấn mạnh nghĩa vụ của quân nhân trong việc từ chối thi hành mệnh lệnh trái luật. Tổng thống Trump sau đó cáo buộc các nhà lập pháp này có hành vi phản loạn.

Trong một tuyên bố đưa ra đầu tuần này, luật sư của ông Kelly gọi cuộc điều tra đối với thân chủ mình là “vi hiến và là một sự lạm dụng quyền lực nghiêm trọng chưa từng có”.

“Nếu nhánh hành pháp tiếp tục tiến hành ở bất kỳ diễn đàn nào — hình sự, kỷ luật hay hành chính — chúng tôi sẽ thực hiện mọi biện pháp pháp lý cần thiết để bảo vệ Thượng nghị sĩ Kelly, nhằm chặn đứng sự vượt quyền nguy hiểm và chưa từng có tiền lệ này,” luật sư Paul J. Fishman nói.

Thông qua người phát ngôn, văn phòng của ông Kelly từ chối bình luận thêm hôm thứ Tư về cuộc điều tra của Ngũ Giác Đài.

Ông Kelly nghỉ hưu năm 2011 sau 24 năm phục vụ với tư cách phi công hải quân và phi hành gia, trước khi bước vào chính trường và hiện là thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện.

Vấn đề cốt lõi liên quan đến một điều khoản của luật liên bang cho phép gọi sĩ quan đã nghỉ hưu trở lại phục vụ tại ngũ để đối mặt với các biện pháp kỷ luật trước tòa án quân sự trong trường hợp sai phạm nghiêm trọng hoặc hành vi phạm tội. Tuy nhiên, trên thực tế, những thủ tục như vậy rất hiếm khi được áp dụng.

Tiêu chuẩn chứng minh trong các cuộc điều tra theo thẩm quyền chỉ huy là “ưu thế chứng cứ” — tức chỉ cần xác định rằng ít nhất 51% chứng cứ nghiêng về khả năng có sai phạm.

Theo quy định của Hải quân, sĩ quan tiến hành điều tra không có quyền trát đòi hầu tòa và “phải có cấp bậc cao hơn bất kỳ cá nhân nào là đối tượng điều tra”. Điều này cho thấy Hải quân nhiều khả năng đã chỉ định một đô đốc đứng đầu cuộc điều tra.

Không có điều khoản nào trong hướng dẫn của Hải quân cho thấy ông Kelly có nghĩa vụ pháp lý phải trả lời yêu cầu phỏng vấn từ một sĩ quan đang tại ngũ trong khuôn khổ cuộc điều tra này.

Nếu cuộc điều tra kết luận có sai phạm nhưng không đến mức hình sự, ông Kelly có thể bị gửi một thư khiển trách và văn bản này sẽ được lưu vào hồ sơ phục vụ chính thức của Hải quân — dù đã 14 năm kể từ khi ông nghỉ hưu.

Diễn biến tiếp theo phần lớn sẽ phụ thuộc vào Bộ trưởng Hải quân John Phelan — một nhà tài chính và nhà tài trợ lớn cho ông Trump, không có nền tảng quân sự được biết đến, nhưng được tổng thống bổ nhiệm vào vị trí này trong năm nay.

Theo Sổ tay của Chánh thẩm phán quân sự Hải quân, Bộ trưởng Hải quân có thẩm quyền khiển trách hành chính bằng văn bản đối với các quân nhân, bao gồm cả người đã nghỉ hưu và lực lượng dự bị, mà không cần đưa ra tòa án quân sự, nếu “xét thấy điều đó vì lợi ích của quân chủng”. Một thư khiển trách như vậy có thể được đưa vào hồ sơ phục vụ chính thức của thượng nghị sĩ, và người nhận chỉ có quyền nộp văn bản phản hồi, chứ không có cơ chế kháng nghị để xóa bỏ thư khỏi hồ sơ.

Theo quy định hiện hành, chỉ riêng Bộ trưởng Hải quân mới có thẩm quyền đề nghị đưa một sĩ quan đã nghỉ hưu ra xét xử trước tòa án binh.

Nguồn NYTimes

Giữa bối cảnh chia rẽ gay gắt, Hạ viện Mỹ hôm thứ Tư đã thông qua dự luật hình sự hóa các biện pháp điều trị chuyển đổi giới tính cho trẻ vị thành niên, bao gồm phẫu thuật và cung cấp hormone, với mức án có thể lên tới 10 năm tù liên bang đối với các cơ sở và bác sĩ thực hiện.

Dự luật — mà các tổ chức dân quyền mô tả là một trong những văn bản chống người chuyển giới cực đoan nhất từng được Quốc hội xem xét — được thông qua gần như hoàn toàn theo ranh giới đảng phái, với tỷ lệ phiếu 216–211.

Văn bản này hầu như không có cơ hội được Thượng viện xem xét, nơi nó sẽ cần sự ủng hộ lưỡng đảng để có thể tiến xa. Tuy vậy, quá trình tranh luận và thông qua tại Hạ viện phản ánh rõ các ưu tiên của phe Cộng hòa siêu bảo thủ đang nắm đa số, cũng như của Tổng thống Donald Trump — người trong nhiệm kỳ của mình đã nhiều lần công kích và nhắm vào cộng đồng L.G.B.T.Q.

Dự luật do Dân biểu Marjorie Taylor Greene, thành viên Cộng hòa theo đường lối cứng rắn của bang Georgia, thúc đẩy. Đầu tháng này, bà Greene đã gây sức ép buộc Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đưa dự luật ra sàn, đổi lại sự ủng hộ của bà đối với một dự luật chính sách quốc phòng mà bà từng đe dọa sẽ làm đổ vỡ.

Bà Greene cho rằng đạo luật này thực hiện một trong những cam kết then chốt trong chiến dịch tranh cử của ông Trump, đồng thời khẳng định Quốc hội cần hành động để luật hóa sắc lệnh hành pháp của ông chấm dứt các biện pháp điều trị y tế khẳng định giới tính.

“Phần lớn người Mỹ đều đồng ý rằng trẻ em cần lớn lên trước khi làm những điều cực đoan, như cắt bỏ tuyến vú của một bé gái 15 tuổi,” bà Greene nói trên sàn Hạ viện, đồng thời chỉ vào một tấm bảng có hình một trẻ vị thành niên từng trải qua ca phẫu thuật như vậy.

Bà Greene — người tháng trước bất ngờ tuyên bố sẽ rời Quốc hội sớm một năm trước khi kết thúc nhiệm kỳ — gần đây giành được sự tôn trọng nhất định từ một số nghị sĩ Dân chủ khi bất đồng với tổng thống ở nhiều vấn đề khác nhau. Tuy nhiên, lập trường cứng rắn chống quyền của người chuyển giới trong những ngày cuối tại Quốc hội đánh dấu sự trở lại với hình ảnh chính trị quen thuộc trước đây của bà.

“Nếu một đứa trẻ tin rằng mình là kỳ lân, người lớn cũng sẽ tin lời chúng sao?” bà Greene nói thêm, cho rằng việc cử tri bầu ông Trump năm 2024 đồng nghĩa với lựa chọn chấm dứt các biện pháp điều trị chuyển đổi giới tính.

Dân biểu Barry Moore, Cộng hòa bang Alabama, cáo buộc phe Dân chủ đã trình bày sai lệch các thủ thuật y tế khẳng định giới tính như thể đó là điều cần thiết, trong khi thực chất là “nhồi sọ trẻ em”.

“Đây không phải là chăm sóc cứu mạng,” ông Moore nói. “Đó là lạm dụng trẻ em.”

Ở chiều ngược lại, các nghị sĩ Dân chủ cho rằng những người ủng hộ dự luật đang nhắm vào một nhóm nhỏ và dễ tổn thương là thanh thiếu niên chuyển giới, đồng thời thay thế y học bằng ý thức hệ. Họ nói dự luật xâm phạm quyền làm cha mẹ khi đe dọa bỏ tù phụ huynh và trao cho chính trị gia quyền quyết định những vấn đề vô cùng riêng tư của gia đình.

“Có ai tin rằng Freedom Caucus và Tổng thống Trump yêu trẻ em Mỹ hơn chính cha mẹ của chúng không?” Dân biểu Jamie Raskin, Dân chủ bang Maryland, đặt câu hỏi.

Dân biểu Mark Takano, Dân chủ bang California, cho biết những ca phẫu thuật đối với trẻ vị thành niên mà bà Greene mô tả là cực kỳ hiếm. Theo ông, điều mà dự luật thực sự làm là cấm “những loại thuốc an toàn và hiệu quả đối với cả một nhóm người”. Ông Takano nói dự luật sẽ không khiến trẻ em an toàn hơn, mà còn “can thiệp vào quyền lựa chọn của cha mẹ và mở dữ liệu y tế riêng tư cho các cuộc điều tra”.

Hạ viện cũng đã lên lịch bỏ phiếu trong tuần này đối với một dự luật chống người chuyển giới thứ hai, cũng do bà Greene hậu thuẫn, nhằm cấm Medicaid chi trả cho chăm sóc y tế khẳng định giới tính đối với thanh thiếu niên chuyển giới.

Trước cuộc bỏ phiếu, Dân biểu Sarah McBride, Dân chủ bang Delaware — nghị sĩ công khai chuyển giới đầu tiên phục vụ trong Quốc hội — nói rằng phe Cộng hòa đang “ám ảnh” với người chuyển giới, tập trung vào “1% dân số dễ bị hiểu lầm và tổn thương” thay vì bảo vệ hệ thống chăm sóc sức khỏe của người Mỹ.

“Họ nghĩ về người chuyển giới còn nhiều hơn chính người chuyển giới nghĩ về bản thân họ,” bà nói với báo chí trên các bậc thềm Điện Capitol. “Họ bị cuốn vào chuyện này và họ cực đoan.”

Trong bài phát biểu cá nhân nhất kể từ khi đắc cử, bà McBride nói bà hiểu rằng nhiều người khó cảm thông với trải nghiệm của người chuyển giới và với các biện pháp chăm sóc y tế liên quan. Nhưng, theo bà, dự luật sẽ đặt phụ huynh và bác sĩ trước nguy cơ bị bỏ tù chỉ vì họ ủng hộ con mình và làm theo những chuẩn mực y khoa tốt nhất.

“Tôi phải đến 21 tuổi mới đủ can đảm công khai, nhưng đó là điều tôi đã biết về bản thân suốt cả cuộc đời,” bà nói. “Điều đó đồng nghĩa với 21 năm đau đớn, 21 năm khao khát được là chính mình. Tôi chưa bao giờ có một tuổi thơ không đau khổ.”

Bà McBride xuất hiện cùng các Dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez của New York và Julie Johnson của Texas, nhằm thể hiện sự đoàn kết giữa phe trung dung và cấp tiến trong Đảng Dân chủ.

Hiệp hội Y khoa Mỹ, Hiệp hội Tâm lý Mỹ và Viện Hàn lâm Nhi khoa Mỹ đều ủng hộ chăm sóc y tế khẳng định giới tính. Các tổ chức dân quyền bên ngoài Quốc hội đã lên án dự luật và kêu gọi các nghị sĩ bỏ phiếu chống.

“Dự luật cực đoan này đặt nguy cơ bị truy tố hình sự giữa hàng trăm nghìn gia đình và bác sĩ của họ, và có thể đẩy các bác sĩ vào tù chỉ vì đưa ra phán đoán y khoa tốt nhất,” ông Mike Zamore, Giám đốc chính sách và đối ngoại quốc gia của Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), nói.

Ba nghị sĩ Dân chủ và bốn nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu trái với lập trường đảng. Các Dân biểu Dân chủ Henry Cuellar và Vicente Gonzalez (Texas) cùng Don Davis (North Carolina) bỏ phiếu thuận. Các Dân biểu Cộng hòa Gabe Evans (Colorado), Brian Fitzpatrick (Pennsylvania), Mike Lawler (New York) và Mike Kennedy (Utah) bỏ phiếu chống.

Trong vài năm qua, các đạo luật cấp bang cấm hoặc hạn chế trẻ vị thành niên tiếp cận chăm sóc y tế khẳng định giới tính đã lan rộng. Năm 2021, Arkansas trở thành bang đầu tiên thông qua luật cấm điều trị chuyển đổi giới tính cho trẻ vị thành niên. Kể từ đó, số bang do Cộng hòa kiểm soát ban hành các hạn chế tương tự ngày càng tăng.

Trong 28 bang nơi Cộng hòa kiểm soát cơ quan lập pháp, hiện có 24 bang hạn chế bác sĩ cung cấp thuốc chặn dậy thì, liệu pháp hormone hoặc phẫu thuật cho trẻ vị thành niên chuyển giới; hai bang khác — New Hampshire và Arizona — cấm phẫu thuật.

Tháng Sáu vừa qua, Tối cao Pháp viện Mỹ bỏ phiếu với tỷ lệ 6–3 để duy trì luật của bang Tennessee cấm thanh thiếu niên sử dụng hormone và thuốc chặn dậy thì cho mục đích chuyển đổi giới tính. Luật này quy định các hình phạt dân sự, như phạt tiền bác sĩ vi phạm, kèm theo tội nhẹ hình sự; tại sáu bang và Puerto Rico, các hành vi tương tự còn bị coi là trọng tội.

Đây không phải lần đầu trong năm nay Hạ viện đẩy các vấn đề liên quan đến người chuyển giới lên hàng đầu — một chủ đề mà phe Cộng hòa tin là đã giúp ông Trump giành chiến thắng vào Tòa Bạch Ốc năm 2024. Tháng Giêng, Hạ viện đã thông qua dự luật nhằm cấm phụ nữ và trẻ em gái chuyển giới tham gia các chương trình thể thao học đường dành cho nữ sinh.

Trong phiên họp hôm thứ Tư, các nghị sĩ Cộng hòa sử dụng thời gian phát biểu để cáo buộc phe Dân chủ lạm dụng trẻ em.

“Không có cái gọi là trẻ em chuyển giới,” Dân biểu Nancy Mace, Cộng hòa bang South Carolina, nói, gọi đây là một “loại virus tư tưởng do cánh tả cực đoan gieo rắc để ‘dẫn dụ’ trẻ em”.

Ông Trump cũng coi việc tấn công quyền của người chuyển giới là một trụ cột quan trọng trong chương trình nghị sự của mình. Sắc lệnh hành pháp chấm dứt điều trị y tế khẳng định giới tính cho trẻ em và thanh thiếu niên là một trong những văn bản đầu tiên ông ký sau khi nhậm chức vào tháng Giêng, xác lập chính sách rằng chính phủ liên bang sẽ không “tài trợ, bảo trợ, thúc đẩy, hỗ trợ hay ủng hộ cái gọi là việc chuyển đổi giới tính của trẻ em từ giới này sang giới khác.”

Nguồn NYTimes

Các tổ chức phi lợi nhuận chính trị gắn với các ứng viên tổng thống năm 2024 đã huy động gần 900 triệu USD trong năm qua từ những nhà tài trợ không lộ danh tính, cho thấy quy mô đặc biệt lớn của một hệ thống tài chính vận động tranh cử “trong bóng tối” trong các cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc hiện đại.

Theo hồ sơ thuế mà The New York Times thu thập được, Future Forward USA Action — tổ chức “tiền đen” chủ chốt đứng sau siêu ủy ban vận động (super PAC) ủng hộ Tổng thống Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris — đã gây quỹ tới 613 triệu USD trong năm qua. Trong số này, khoảng 252 triệu USD được chuyển sang siêu PAC chính của các ứng viên, mang tên FF PAC.

Đáng chú ý, trong tổng số 613 triệu USD nói trên, có tới 515 triệu USD đến từ chỉ 10 khoản đóng góp lớn nhất. Khoản lớn nhất trị giá 97,5 triệu USD, đến từ một cá nhân hoặc tổ chức không được tiết lộ danh tính.

Ở phía đối diện, tổ chức phi lợi nhuận chính gắn với ông Donald Trump, mang tên Securing American Greatness, đã huy động khoảng 275 triệu USD trong năm 2024, theo một hồ sơ khác mà The Times có được. Gần 68 triệu USD trong số này đã được chuyển sang các siêu PAC liên kết với ông Trump.

Khoản đóng góp lớn nhất cho Securing American Greatness là 35 triệu USD từ một nhà tài trợ ẩn danh. Mười khoản đóng góp lớn nhất của tổ chức này chiếm 163 triệu USD trong tổng số 275 triệu USD huy động được.

Các hồ sơ cho thấy mức độ phụ thuộc rất lớn của siêu PAC Dân chủ vào nhóm “tiền đen” đồng minh, phản ánh một xu hướng trong đó phe cánh tả đã vượt lên trước phe bảo thủ về quy mô và cách thức tài trợ tranh cử. Tương xứng với sự khác biệt về quy mô, bản khai thuế năm 2024 của tổ chức phi lợi nhuận phía Dân chủ có số trang gấp đôi so với tổ chức phía Cộng hòa.

Bất chấp những con số khổng lồ, danh tính các nhà tài trợ cho những tổ chức phi lợi nhuận này gần như chắc chắn sẽ không bao giờ được công bố. Không giống các chiến dịch tranh cử hay siêu PAC — vốn buộc phải thường xuyên công khai danh sách nhà tài trợ với Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC) — các tổ chức phi lợi nhuận có quyền giữ kín nguồn tiền.

Vai trò của các tổ chức phi lợi nhuận chính trị, được xếp theo điều khoản 501(c)(4) của luật thuế và thường được gọi là các nhóm “tiền đen”, từ lâu ít được chú ý, nhưng ngày càng trở nên quan trọng.

Bà Tiffany Muller, người đứng đầu tổ chức vận động End Citizens United — phản đối vai trò của tiền bạc lớn trong chính trị — ước tính rằng hiện chỉ khoảng 25% số tiền do các nhóm bên ngoài chi cho bầu cử có thể lần ra được nguồn gốc thực sự. “Đây là vấn đề của cả hai đảng,” bà nói. “Tất cả những cơ chế này đều lách mục tiêu ban đầu của luật tài chính tranh cử, cả về giới hạn lẫn minh bạch.”

Nhược điểm truyền thống của việc ủng hộ ứng viên thông qua các tổ chức phi lợi nhuận là họ bị giới hạn về mức độ vận động trực tiếp. Tuy nhiên, ngày càng phổ biến việc các nhóm này chuyển gần một nửa số tiền họ nhận được sang các siêu PAC “anh em”, vốn không chịu những hạn chế tương tự. Khi đó, các siêu PAC chỉ công bố khoản tiền nhận từ tổ chức phi lợi nhuận, chứ không phải từ các nhà tài trợ đứng sau — dòng tiền này đôi khi được gọi là “tiền xám”.

Các luật sư bầu cử cho biết có thể phát sinh vấn đề pháp lý nếu một siêu PAC cố tình né tránh quy định minh bạch bằng cách dùng tổ chức phi lợi nhuận làm “trạm trung chuyển” cho khoản đóng góp của một nhà tài trợ. Tuy vậy, trên thực tế, cùng một ê-kíp thường điều hành cả tổ chức phi lợi nhuận lẫn siêu PAC, và tiền bạc giữa hai bên có thể hoán đổi linh hoạt.

Tổ chức phi lợi nhuận của Future Forward trên thực tế đã gây quỹ nhiều hơn siêu PAC của mình khoảng 112 triệu USD trong giai đoạn 2023–2024. Dù hồ sơ thuế không nêu tên nhà tài trợ, một số người đã tự nguyện công khai. Chẳng hạn, tổ chức từ thiện của George và Alex Soros cho biết đã đóng góp 3 triệu USD cho nhóm này trong năm ngoái. The Times trước đó cũng đưa tin Bill Gates và Michael Bloomberg mỗi người cam kết 50 triệu USD cho Future Forward.

“Future Forward trân trọng niềm tin của các nhà tài trợ và đã đầu tư hiệu quả vào những chương trình có tác động,” ông Chauncey McLean, lãnh đạo Future Forward, nói.

Phía ông Trump cũng tận dụng xu hướng này, dù ở mức độ thấp hơn, trong chiến dịch tranh cử thành công năm 2024. Không giống Future Forward — hoạt động từ chu kỳ bầu cử 2018 — Securing American Greatness chỉ được thành lập vào giữa năm 2024.

Trong gần 68 triệu USD mà Securing American Greatness chuyển cho các siêu PAC của ông Trump, khoảng 53 triệu USD được gửi cho MAGA Inc., siêu PAC chủ lực của ông, và 15 triệu USD cho một siêu PAC “ăn theo” nhằm tấn công ông Robert F. Kennedy Jr. khi ông này còn tranh cử với tư cách độc lập.

Theo hồ sơ, Securing American Greatness kết thúc năm 2024 với 83,6 triệu USD tài sản. Tổ chức này từ chối bình luận.

Nhìn chung, các siêu PAC chính của ông Trump ít phụ thuộc vào tổ chức phi lợi nhuận đồng minh hơn so với phía Dân chủ. Trong giai đoạn 2023–2024, các siêu PAC của ông Trump huy động khoảng 392 triệu USD, trong đó chỉ khoảng 17% đến từ tổ chức phi lợi nhuận của riêng họ.

Ông Trump cũng nhận được sự ủng hộ từ nhiều siêu PAC khác, được tài trợ trực tiếp bởi các cá nhân như Miriam Adelson hay Elon Musk, và dường như không phụ thuộc nhiều vào “tiền xám”.

Hồ sơ thuế của Securing American Greatness còn cho thấy tổ chức này đã chuyển 30 triệu USD cho các nhóm “tiền đen” khác, trong đó có 15 triệu USD cho Lawfare Defense Fund Inc. — một tổ chức thành lập tháng 4/2024, gần như không có hồ sơ công khai, nhưng có ban giám đốc gồm hai nhà tài trợ Cộng hòa nổi tiếng là John Paulson và Pepe Fanjul.

Ngoài ra, Securing American Greatness còn chi 10,4 triệu USD cho Send the Vote Inc., một tổ chức tập trung thúc đẩy cử tri nam trẻ tuổi đi bầu, được quảng bá bởi các nhân vật trực tuyến như Theo Von và nhóm Nelk Boys — những người được chiến dịch Trump tích cực tiếp cận.

Theo hồ sơ, Securing American Greatness cũng chi 92,6 triệu USD cho các chiến dịch quảng cáo trả tiền nhằm ủng hộ cương lĩnh của ông Trump.

Tính chung, hai siêu PAC MAGA Inc. và tổ chức phi lợi nhuận liên kết đã huy động gần 600 triệu USD trong chu kỳ bầu cử 2024, theo phân tích của The Times dựa trên dữ liệu FEC và hồ sơ thuế. Trong khi đó, Future Forward và các thực thể liên quan đã gây quỹ khoảng 973 triệu USD — con số lý giải vì sao nhóm này trở thành tâm điểm chỉ trích trong nội bộ Dân chủ sau thất bại năm 2024.

Một số cựu nhân sự trong chiến dịch của bà Harris cho rằng Future Forward, với niềm tin gần như “tôn giáo” vào dữ liệu và phân tích, đã nắm giữ quá nhiều quyền lực trong giới tài trợ Dân chủ và chưa hỗ trợ đủ cho các nhóm tiến bộ nhỏ hơn. Future Forward cho biết họ đã chuyển khoảng 217 triệu USD cho các tổ chức phi lợi nhuận tự do khác trong năm 2024, trong đó có khoảng 53 triệu USD cho hai tổ chức liên kết với America Votes.

Hồ sơ cũng cho thấy tổ chức phi lợi nhuận của Future Forward kết thúc năm 2024 với 26,7 triệu USD còn lại, song một trợ lý cho biết số tiền này không đủ điều kiện sử dụng cho mục đích bầu cử.

Tổng số tiền mà toàn bộ hệ sinh thái Future Forward huy động được không thể xác định chính xác, do nhóm này còn duy trì một nhánh 501(c)(3) phi chính trị mang tên Future Forward Education Fund — thực thể không bắt buộc nộp hồ sơ thuế riêng. Theo một tài liệu mà The Times từng xem, quỹ giáo dục này dự kiến chi từ 85 đến 150 triệu USD trong năm 2024, nhưng Future Forward từ chối tiết lộ số tiền thực tế đã gây quỹ.

Nguồn nytimes