Nhà chức trách Thành phố Sài Gòn cũng như nhiều địa phương khác vào những tháng cuối năm 2025, lại “năng nổ” đề xuất xây dựng Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19, khiến dư luận phản ứng nhiều chiều từ ủng hộ, đồng cảm, cho đến hoài nghi, đặt dấu hỏi về động cơ, hiệu quả, và tính chính danh của dự án…

Trước hết cần nhìn nhận rằng việc lập đài tưởng niệm cho nạn nhân của một đại dịch, đặc biệt là đại dịch COVID-19 với hậu quả nặng nề không hẳn là điều xấu. Đó có thể là cách để xã hội ghi nhận mất mát, để tưởng nhớ, và khắc ghi bài học. Nhiều người, bao gồm cựu lãnh đạo, nghệ sĩ, người dân bình thường  thể hiện rằng họ mong muốn có một nơi để viếng, để nhớ như một phần của quá trình lành lại sau khủng hoảng.

Tuy nhiên, khi nhà cầm quyền tham gia mạnh vào việc định hình “ký ức tập thể”, thì nguy cơ biến công trình tưởng niệm thành một biểu tượng chính trị là rất cao. Trong bối cảnh Việt Nam, nơi quyền lực chính trị được tập trung, nơi các quyết định về biểu tượng, lịch sử, tuyên truyền thường có ý đồ rõ ràng, việc xây Đài tưởng niệm COVID-19 cần được soi với lăng kính chính trị: liệu đây là tri ân thực tâm, hay là một công cụ củng cố hình ảnh, kiểm soát ký ức? Có hay không việc “định khung” lại câu chuyện COVID từ thảm họa, tang thương, thành bài học chiến thắng của hệ thống chính quyền?.

Một trong những điểm gây tranh cãi gay gắt là địa điểm dự kiến: khu đất rộng hơn 4,3 ha tại số 1 đường Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài từng là khu “đất vàng”, nơi từng tồn tại biệt thự, nhà khách, nay bỏ hoang nhiều năm. Dùng “đất vàng” để xây tượng đài, xét từ góc độ quản lý đô thị, quy hoạch, sử dụng tài nguyên công là một quyết định cần cân nhắc nghiêm túc. Bởi vì một khu đất như vậy, trong bối cảnh đô thị hóa, nhu cầu nhà ở, công trình công cộng, dịch vụ công, hạ tầng có thể đáp ứng nhiều hơn nếu được khai thác hiệu quả. Khi quyết định biến nó thành công viên và tượng đài, cần hỏi: có thực sự ưu tiên cho lợi ích cộng đồng dài hạn? Hay chỉ là biến đất công thành biểu tượng mang ý nghĩa chính trị để dễ tuyên bố thành tích?

Nếu mục tiêu là “gìn giữ ký ức”, “tri ân nạn nhân”, có lẽ các hình thức nhẹ nhàng, dân sự như lập quỹ hỗ trợ gia đình có người mất, tổ chức tưởng niệm thường niên, bảo trợ y tế/tâm lý cho người chịu ảnh hưởng, hoặc sử dụng không gian công cộng nhỏ hơn, thân thiện hơn, và vẫn có thể đạt được mà không cần một đài tưởng niệm cỡ lớn, chiếm đất vàng.

Đằng này, từ thực tế đề xuất xây đài là cả một kế hoạch chỉnh trang đô thị, khai thác quỹ đất, định hình không gian công cộng theo cách có lợi cho chính quyền — cả về mặt hình ảnh lẫn quy hoạch. Và các quyết định đó hiếm khi được bàn thảo rộng rãi trong công luận mà chủ yếu là nội bộ, do các sở ngành soạn thảo, đề xuất, rồi xin cấp phép.

 Đại dịch COVID-19 ảnh hưởng đến tất cả mọi tầng lớp, từ người nghèo, lao động phổ thông, người già, trẻ em, đến người giàu, cán bộ, công chức… Tuy nhiên, trong quá trình tưởng niệm, rất dễ xảy ra việc chọn lọc: chỉ những trường hợp nhất định được “vinh danh”, còn phần lớn người dân  đặc biệt là người mất trong hoàn cảnh khó khăn, người không có “giấy tờ tử vong rõ ràng”, người dân tộc, người nghèo bị quên lãng.

Nếu Đài tưởng niệm được thiết kế như một biểu tượng hào nhoáng, lung linh, có bia tưởng niệm, tên tuổi, thước đo “được nhớ” chỉ dành cho một nhóm thì nó vô tình trở thành công cụ phân biệt giá trị nhân mạng: mạng người nào đáng nhớ, mạng người nào bị bỏ qua. Điều này mâu thuẫn với tinh thần nhân đạo mà tưởng niệm ban đầu hướng tới.

Hơn nữa, xây dựng tượng đài với thiết kế, nội dung do nhà nước quyết định — đồng nghĩa với việc “hậu kiểm soát” ký ức: người dân không được tự do đóng góp câu chuyện, ký ức cá nhân, bi kịch cá nhân…có thể đã được sàng lọc, điều chỉnh, thậm chí tô vẽ để phù hợp với “chủ trương chung”.

Trong một xã hội mà quyền tự do ngôn luận, tự do lưu giữ ký ức cá nhân đã bị siết chặt có thể dẫn tới hậu quả: lịch sử một chiều, thiếu đa dạng, dễ bị thao túng, dễ trở thành công cụ chính trị.

Đại dịch COVID-19 ở Việt Nam từng được ghi nhận với số lượng ca nhiễm, tử vong không ít, cùng với hậu quả kinh tế — xã hội, y tế nặng nề. Có gia đình mất mát, có người sống sót nhưng chịu di chứng, có người mất việc, người chịu áp lực tâm lý kéo dài. Nếu tưởng niệm chỉ đứng ở góc độ “sắc màu tưởng niệm”, ánh sáng, tượng đài, mà không kèm theo chính sách hỗ trợ, bồi thường, chăm lo hệ quả thì cái gọi là “tri ân” chỉ là hình thức, dễ trở nên trống rỗng.

Không thể phủ nhận, với nhà cầm quyền  một công trình tưởng niệm lớn là công cụ chính trị hữu hiệu: Nó giúp tái định hình “ký ức tập thể” theo hướng có lợi cho nhà nước: từ “khủng hoảng, hỗn loạn, chết chóc” sang “đồng lòng vượt khó, đoàn kết, hồi sinh”,đến tính tái thiết, phục hồi, đoàn kết  phù hợp với thông điệp chính quyền muốn gửi đến người dân; Nó giúp che mờ, khép lại các tranh cãi, các điểm tối trong giai đoạn dịch như thiếu hụt y tế, bất cập trong quản lý, phản ứng muộn, phân biệt đối xử, trách nhiệm suốt thời kỳ cao điểm dịch, bằng cách nhấn mạnh “nỗi đau chung” và “tri ân chung”. Khi mọi người nhìn về tượng đài, họ dễ quên đi hoặc bỏ qua các câu hỏi về trách nhiệm, công khai thông tin, minh bạch dịch tễ.

Tuy nhiên, khi nỗi đau, ký ức bị chính trị hóa phần mất mát thật dễ trở thành “hàng hóa biểu tượng”  bị rao bán dưới dạng tuyên truyền, hình ảnh, lễ lạt để phục vụ mục đích kiểm soát dư luận, định hướng xã hội, che giấu sai phạm.

Một vấn đề lớn: trong việc dựng đài tưởng niệm, quyền dân sự — quyền lên tiếng, quyền ghi nhớ, quyền tham gia vào quá trình định nghĩa lịch sử phải được đảm bảo. Nếu không, nhà nghĩa tưởng niệm dễ biến thành công cụ của quyền lực, nơi người dân không tự quyền cất lên tiếng nói, mà chỉ được “tham gia” theo kịch bản đã định.

Điều này đặc biệt nguy hiểm trong một xã hội vốn đã có xu hướng kiểm soát ngặt nghèo những tiếng nói khác biệt, những tranh luận xã hội sâu, những chỉ trích. Cuối cùng: công tác minh bạch — về chi phí, mục tiêu, quản lý — phải đặt lên hàng đầu: ai xây, ai chịu trách nhiệm, ai bảo trì, ai quản lý — để tránh lợi dụng tưởng niệm cho mục đích thương mại, chính trị hoặc biến thành gánh nặng tài chính cho dân.

Nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam nói chung cần đặt xã hội và người dân bàn nghị luận nghiêm túc; tưởng niệm hay tưởng nhớ là vấn đề thiêng liêng, không được lấy nỗi đau người dân trở thành công cụ phục vụ cho quyền lực./.

NGƯỜI QUAN SÁT

Tài liệu 88 trang: Hồ sơ rùng rợn, gây “bão” cộng đồng mạng

Mạng xã hội tại Việt Nam vào những ngày cuối tháng 11 –đầu tháng 12 năm 2025, lan truyền thông tin về “Tài liệu 88 trang” và đôi khi thấy nhắc là 110 trang liên quan đến hai nhân vật chính là:Nguyễn Xuân Đạt-một thanh niên đồng tính (sinh 1989, quê xã Tiên Hưng, tỉnh Hưng Yên) và Đoàn Văn Sáng (cán bộ Quản lý thị trường số 3, xã Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn).

 Đây là trang thông tin thuật lại một vụ án chấn động, nạn nhân Đạt sau nhiều năm đau khổ, sống tách biệt gia đình do vấn đề về giới tính đã tìm đến Sáng mong được chết theo ý nguyện. Và Sáng đã đáp ứng bằng cách giết nạn nhân rồi mổ nội tạng để nấu ăn khá rùng rợn và bệnh hoạn.

Vụ việc được cho là đã diễn ra vào hồi tháng 1 năm 2025 nhưng bất ngờ làm “nóng” trở lại vào dịp cuối năm.  

Ngày 29 tháng 11 năm 2025, Công an xã Tiên Hưng (tỉnh Hưng Yên) phát đi cảnh báo khẩn cấp trước việc “Tài liệu 88 trang” được cho là chứa nội dung cực đoan, kích động bạo lực, thậm chí hướng dẫn hành vi phạm tội đang lan truyền rộng rãi trên mạng. Cùng ngày, cơ quan này xác nhận đang phối hợp xác minh nhân thân một cá nhân tên Nguyễn Xuân Đạt, người được nhắc tới trong các bản tin lan truyền kèm theo “Tài liệu 88 trang”.

Theo chính quyền địa phương, ông Đạt đã bỏ nhà đi nhiều năm, không liên lạc với gia đình, do vậy việc xác minh nhân thân gặp nhiều khó khăn. Cùng thời gian, tại tỉnh Lạng Sơn, một diễn biến mới gây chú ý: chiếu tối ngày 29 tháng 11, hàng chục cảnh sát cùng nhiều xe biển xanh xuất hiện và phong tỏa khu vực trụ sở cũ của Đội Quản lý thị trường số 4 ở xã Hữu Lũng. Các lực lượng chức năng dựng rào chắn, căng dây cấm người lạ ra vào. Theo một số báo cáo, việc này có liên quan tới thông tin lan truyền về cá nhân tên Đoàn Văn Sáng.

Sáng ngày 30 tháng 11, mặc dù trụ sở bị niêm phong, nhiều người dân, thanh niên hiếu kỳ vẫn tụ tập bên ngoài quay phim, chụp ảnh, thậm chí livestream gây nên cảnh đông đúc, mất trật tự. Theo ghi nhận, đến thời điểm hiện tại cơ quan công an Việt Nam vẫn  chưa công bố ý do cụ thể cho việc phong tỏa, cũng chưa xác nhận công khai đây có liên quan thật sự đến nội dung của “Tài liệu 88 trang”.

Tính đến hiện tại, “Tài liệu 88 trang” vẫn chưa được bất kỳ báo chí chính thống hoặc cơ quan điều tra nào xác nhận là thật; không có hồ sơ vụ án, bản khởi tố, hay thông báo chính thức về vụ việc.

Còn theo nhiều bài đăng, video xuất hiện trên mạng xã hội, “ tài liệu 88 trang” được mô tả như một “hồ sơ mật” ghi lại chi tiết một vụ án kinh hoàng bao gồm clip, hình ảnh, lời kể, thông tin cá nhân. Nội dung được đánh giá bạo lực nghiêm trọng. Người ta nhắc đến tên “Nguyễn Xuân Đạt” như nạn nhân, và một người đàn ông được cho là “hung thủ” Đoàn Văn Sáng.  Một trong những lập luận mà cộng đồng mạng dùng để nghi ngờ “hung thủ” chính là so sánh ngoại hình: “ánh mắt, đường chân tóc, vầng trán, hình xăm” cho rằng giống “Đoàn Văn Sáng” đến 99%.

Tất cả những thông tin đang lan truyền, rõ ràng “ Tài liệu 88 trang” hoạt động như một hiện tượng mạng: nó gây tò mò, kích thích ám ảnh nhờ sự bí ẩn, lời kể rùng rợn, hình ảnh/ video (dù chưa được xác minh). Điều này khiến nhiều người chia sẻ, bàn luận và lan truyền rất nhanh./.

Dẫn độ Y Quynh Bdap phản ánh CSVN đàn áp xuyên biên giới

Mới đây, một thanh niên người Ê Đê- Việt Nam có tên Y Quynh Bdap, cũng là một trong những người sáng lập Montagnards Stand for Justice — nhóm vận động cho quyền của dân tộc thiểu số Montagnard/Ede — sau khoảng thời gian tị nạn cộng sản Việt Nam tại Thái Lan đã bị chính phủ nước này bắt giữ, giao nộp cho phía Việt Nam vào ngày 28 tháng 11 năm 2025, chỉ hai ngày sau khi tòa án Thái Lan giữ nguyên phán quyết dẫn độ.

Trước đó, ông Bdap bị bắt giữ tại Bangkok vào tháng 6 năm 2024 sau khi Cơ quan xuất nhập cảnh Thái Lan nhận yêu cầu dẫn độ từ Chính Phủ cộng sản Việt Nam, với cáo buộc liên quan đến vụ bạo động tại tỉnh Đắk Lắk năm 2023. Các cáo buộc này, ông Bdap luôn phủ nhận, khẳng định ông chỉ hoạt động nhân quyền, bảo vệ tự do tôn giáo và văn hóa cho cộng đồng dân tộc thiểu số.

Mặc dù ông được UNHCR công nhận là người tị nạn, và theo luật quốc tế, việc trục xuất người tị nạn về nơi mà họ có nguy cơ bị bức hại là điều bị cấm. Tuy nhiên, phiên tòa ở Thái Lan vẫn chấp thuận dẫn độ. Toà phúc thẩm Thái Lan ngày 26 tháng 11 năm 2025 tuyên bố rằng yêu cầu dẫn độ “hợp lệ” vì tội phạm mà Việt Nam truy tố được xem là phù hợp theo pháp luật Thái Lan, và cho rằng Việt Nam đã “bảo đảm” việc xử lý công bằng, không tra tấn.

Ngay sau khi bị dẫn độ, địa vị pháp lý và an toàn cá nhân của ông Bdap trở thành mối lo ngại của nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế. Amnesty International và Human Rights Watch đã kêu gọi Thái Lan không thực hiện dẫn độ, vì họ cho rằng ông có thể bị tra tấn, đối xử tệ, hoặc mất tích — vi phạm nguyên tắc không trục xuất người đến nơi nguy cơ bị ngược đãi (non‑refoulement).

Amnesty International đặc biệt cảnh báo rằng nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam có lịch sử xét xử chính trị viên — đặc biệt là người dân tộc thiểu số Montagnard/Ede bằng các phiên tòa vắng mặt, vi phạm quyền xét xử công bằng. Họ nhấn mạnh việc trục xuất ông Bdap là một thất bại nghiêm trọng của hệ thống bảo vệ người tị nạn và quyền con người toàn cầu.

Phía luật sư của ông Bdap cho biết hiện “không biết ông đang ở đâu” sau khi bị bàn giao cho cảnh sát Việt Nam, ông “mất tích khỏi sự quản lý của cảnh sát Thái”, khiến cộng đồng quốc tế lo ngại về nguy cơ biến mất có hệ thống.

Về bản án mà Việt Nam áp cho ông: vào đầu năm 2024, Tòa án Việt Nam tại tỉnh Đắk Lắk đã kết án vắng mặt ông 10 năm tù vì cáo buộc “khủng bố” liên quan vụ bạo động ở Đắk Lắk 2023. Việt Nam mô tả vụ việc như một hành động khủng bố, với nhiều người chết, trong đó có lực lượng an ninh. Tuy nhiên, cộng đồng nhân quyền quốc tế nghi ngờ tính minh bạch, công bằng cũng như mức độ chứng cứ của bản án này.

Sau quyết định dẫn độ, một số nhóm, tổ chức ở Thái Lan và quốc tế đã lên tiếng, coi đây là phần của “chính sách đàn áp xuyên biên giới” đối với các nhà hoạt động, đặc biệt là người dân tộc thiểu số nhằm trấn áp tiếng nói phi chính thức. Họ kêu gọi chính quyền Thái Lan và cộng đồng quốc tế giám sát chặt chẽ và buộc Hà Nội đảm bảo tính mạng và quyền con người của ông Bdap.

Vụ dẫn độ ông Y Quynh Bdap cho thấy một bước ngoặt đáng lo ngại: một cá nhân được công nhận tị nạn quốc tế, đang sống tại nước láng giềng, vẫn có thể bị trục xuất, bất chấp cảnh báo từ các tổ chức nhân quyền và luật quốc tế. Đó là lời cảnh tỉnh với cộng đồng quốc tế về việc bảo vệ người tị nạn, quyền con người, và cam kết không để các quyền này bị xói mòn vì lợi ích chính trị hay hợp tác an ninh giữa các quốc gia./.

Nghị định 282/2025: Phạt phụ huynh ép con học quá sức đến 10 triệu đồng

Chính Phủ cộng sản Việt Nam vừa ban hành Nghị định 282/2025/NĐ-CP – quy định mới về xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực gia đình, có hiệu lực từ ngày 15 tháng 12 năm 2025. Trong số những nội dung đáng chú ý nhất, điều 40 của nghị định lần đầu tiên liệt kê “cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức” và “lăng mạ người thân” vào nhóm hành vi có thể bị phạt.

Theo quy định này, hành vi cưỡng ép con học quá sức, tức bố mẹ hoặc người giám hộ gây áp lực học tập quá mức, vượt khả năng chịu đựng của trẻ có thể bị phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng. Trường hợp lăng mạ, chì chiết người thân, xúc phạm danh dự, nhân phẩm nếu bị phát hiện cũng sẽ bị xử phạt trong khung tương tự. Ngoài phạt tiền, người vi phạm có thể bị buộc “xin lỗi công khai” nếu nạn nhân có yêu cầu.

Đây là lần đầu tiên pháp luật đặt ra chế tài rõ ràng đối với hành vi ép học quá sức, một thực tế xã hội lâu nay thường bị bỏ ngỏ. Các chuyên gia đánh giá đây là bước tiến quan trọng, nhằm bảo vệ quyền lợi trẻ em và ngăn chặn áp lực học tập quá mức, vốn gây ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe của học sinh.

Tuy nhiên, quy định mới cũng vấp phải nhiều ý kiến tranh luận. Một số phụ huynh cho rằng khái niệm “học quá sức” rất mơ hồ bởi áp lực học tập ở Việt Nam rất phức tạp, phụ thuộc vào nhà trường, gia đình, học thêm, thi cử… Họ lo ngại rằng mức phạt có thể khiến phụ huynh “tái mặt” trong bối cảnh giáo dục hiện nay. Nhiều người băn khoăn: ai sẽ xác định thế nào là “quá sức”? Việc phạt có thực tế và hiệu quả hay chỉ gây căng thẳng hơn?

Một số ý kiến lại hoan nghênh quy định, cho rằng đây là tín hiệu cho thấy quyền trẻ em được bảo vệ hơn; áp lực học tập không còn là chuyện của riêng gia đình nữa mà đã bước vào khuôn khổ pháp luật. Họ hy vọng nhà nước sẽ kèm theo hướng dẫn rõ ràng để thực thi, và giáo dục cộng đồng thay đổi tư duy: học thành tích không nên đặt lên trên sức khỏe, tâm lý của trẻ.

Bên cạnh đó, nghị định 282/2025 còn quy định nhiều nội dung khác liên quan đến bạo lực gia đình: phân biệt đối xử, cô lập, cản trở quyền của thành viên, ngăn cản giao tiếp xã hội, kỳ thị thành viên gia đình, tất cả đều có thể bị xử phạt ở các mức khác nhau tùy mức độ, từ 5 triệu đồng đến 30 triệu đồng.

Việc đưa hành vi ép con học quá sức vào diện xử phạt được nhiều người xem là đáp ứng kỳ vọng của xã hội, nơi người dân mong muốn giảm áp lực học hành, nâng cao phúc lợi tâm lý cho trẻ em. Nhưng để điều luật thực sự có hiệu lực, cần có hướng dẫn rõ ràng, cơ chế giám sát không chỉ phụ thuộc vào khai báo hay đơn tố cáo, mà còn nhằm tránh việc lạm dụng, hiểu sai hoặc công kích vô căn cứ.

Cali Today nhìn nhận, Nghị định 282/2025 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công tác bảo vệ trẻ em và người thân trong gia đình, biến áp lực học tập, mối quan hệ gia đình thành vấn đề pháp luật có thể xử lý. Quy định tạo ra khung xử lý rõ ràng đối với những hành vi cưỡng ép học tập và xúc phạm danh dự người thân, nhưng thành công hay không tùy thuộc vào cách thực thi, giám sát và nhận thức xã hội về giáo dục- học tập- kỷ luật gia đình./.

Cần Thơ điểm tên các vụ tham nhũng, tiêu cực nổi cộm

Theo trang truyền thông Việt Nam Net của cộng sản Việt Nam vào ngày 30 tháng 11 năm 2025, nhà chức trách thành phố Cần Thơ vừa công bố báo cáo tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực năm 2025, kèm theo danh sách các vụ việc tham nhũng, vi phạm được phát hiện trong thời gian gần đây. Theo đó, thành phố đã triển khai 17 cuộc thanh tra, tất cả đã kết luận đầy đủ tình hình vi phạm được rà soát kỹ lưỡng.

Song song với thanh tra, Cần Thơ thực hiện 38 cuộc kiểm tra việc thực hiện quy tắc ứng xử đối với người có chức vụ, quyền hạn; kết quả cho thấy cán bộ, công chức, viên chức cơ bản chấp hành nghiêm túc quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp — không phát hiện vi phạm rõ ràng từ kiểm tra này. Ngoài ra, thành phố này đã chuyển đổi vị trí công tác đối với 20 trường hợp nhằm tăng cường phòng ngừa nguy cơ tham nhũng.

Về kê khai tài sản, thu nhập; Một trong các biện pháp phòng, chống tham nhũng thiết yếu, toàn bộ các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan đã hoàn thành kê khai đối với 7.388 người. Trong số đó, cơ quan thanh tra thành phố đã xác minh tài sản, thu nhập của 157 trường hợp, ban hành 153 kết luận. Nhờ đó, công tác giám sát biến động tài sản, thu nhập cá nhân có bước tiến rõ rệt.

Bên cạnh các biện pháp kiểm soát, báo cáo cũng ghi nhận một số vụ việc vi phạm nội bộ, sai phạm tài chính, tham nhũng được phát hiện. Trong kỳ báo cáo, các cơ quan, đơn vị, tổ chức thuộc thành phố đã phát hiện và khởi tố một vụ án “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”. Bên cạnh đó, có bốn vụ việc khác được chuyển sang cơ quan điều tra để xem xét khởi tố hình sự.

Không chỉ có khởi tố, thành phố còn gửi danh sách 27 vụ việc vừa được phát hiện kể từ ngày 15 tháng 12 năm 2024 tới nay bao gồm các hành vi “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ”, “đưa và nhận hối lộ”, “lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”, “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, hoặc sai phạm liên quan quản lý tài chính, ngân sách, xây dựng cơ bản, quy hoạch, cấp phép, quản lý khai thác vật liệu xây dựng… Những vụ việc này liên quan nhiều lĩnh vực: từ chính quyền địa phương (phường, xã), giáo dục, y tế, doanh nghiệp, thuế, quản lý đất đai cho thấy tham nhũng, tiêu cực không chỉ bó hẹp ở một ngành nghề, mà có thể xuất hiện đan xen khắp bộ máy công quyền.

Về xử lý, báo cáo nêu rõ, trong năm thành phố có nhiều vụ bị phát hiện, điều tra và khởi tố. Cơ quan Cảnh sát điều tra đã thụ lý 23 vụ với 40 bị can; Viện Kiểm sát truy tố 23 vụ, và tòa án các cấp đã xét xử 24 vụ với 49 bị cáo liên quan tham nhũng. Những con số này phản ánh quyết tâm xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng, lãng phí, chức vụ trong hệ thống công quyền.

Tuy nhiên, báo cáo cũng đặt ra nhiều thách thức: mặc dù khối lượng kê khai, thanh tra, kiểm tra lớn, số vụ phát hiện vi phạm và xử lý so với quy mô toàn thành phố vẫn còn hạn chế. Việc chuyển đổi vị trí công tác, kê khai tài sản, kiểm tra quy tắc ứng xử có thể là biện pháp phòng ngừa, nhưng không phải lúc nào cũng đủ để phát hiện mọi hành vi tinh vi. Sự phức tạp của tham nhũng, tiêu cực với nhiều hình thức, từ chiếm đoạt tài sản, hối lộ, đến lợi dụng quy hoạch, xây dựng, cấp phép  đòi hỏi hệ thống giám sát liên ngành, minh bạch và giám sát độc lập; nếu không, nguy cơ “lọt lưới” vẫn rất cao.

Bản báo cáo và việc “điểm tên” các vụ tham nhũng được thành phố Cần Thơ công khai là dấu hiệu tích cực: thể hiện quyết tâm của chính quyền địa phương trong việc minh bạch hóa bộ máy, chống tiêu cực. Đồng thời, đây cũng là lời nhắc nhở với cộng đồng: tham nhũng không chỉ là vi phạm cá nhân mà ảnh hưởng đến niềm tin của người dân đối với bộ máy công quyền, đến hiệu lực quản lý xã hội, đến phát triển bền vững./.

NGƯỜI QUAN SÁT