Ngày 25 tháng 6 (Reuters) – Lệnh ngừng bắn do Tổng thống Donald Trump làm trung gian giữa Iran và Israel dường như vẫn được duy trì vào thứ Tư, một ngày sau khi cả hai bên phát tín hiệu kết thúc chiến dịch không kích – ít nhất là tạm thời.
Cả hai phía đều tuyên bố chiến thắng hôm thứ Ba, sau 12 ngày giao tranh mà Mỹ đã tham gia bằng loạt không kích nhằm hỗ trợ Israel phá hủy các cơ sở làm giàu uranium của Iran.
Đặc phái viên Trung Đông của ông Trump, ông Steve Witkoff, cho biết vào tối thứ Ba rằng các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Iran đang diễn ra “đầy hứa hẹn”, và Washington kỳ vọng đạt được một thỏa thuận hòa bình lâu dài.
“Chúng tôi đang đàm phán với nhau – không chỉ trực tiếp mà còn qua các kênh trung gian. Tôi nghĩ các cuộc đối thoại đang rất triển vọng. Chúng tôi hy vọng có thể đạt được một thỏa thuận hòa bình toàn diện để đưa Iran tái hòa nhập,” Witkoff nói trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình “The Ingraham Angle” của Fox News.
“Giờ là lúc chúng ta ngồi lại với người Iran và tiến đến một thỏa thuận hòa bình toàn diện – và tôi rất tin tưởng rằng chúng ta sẽ đạt được điều đó,” ông nói thêm.
Tổng thống Trump cuối tuần qua tuyên bố các oanh tạc cơ tàng hình của Mỹ đã “xóa sổ” chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, Iran khẳng định hoạt động làm giàu uranium của họ chỉ phục vụ mục đích dân sự.
Nhưng tuyên bố của Trump dường như bị mâu thuẫn bởi một báo cáo ban đầu từ một cơ quan tình báo trong chính quyền của ông, theo ba nguồn tin am hiểu sự việc.
Một trong các nguồn cho biết kho dự trữ uranium làm giàu của Iran vẫn chưa bị phá hủy, và chương trình hạt nhân – phần lớn nằm sâu dưới lòng đất – có thể chỉ bị trì hoãn trong vòng một đến hai tháng.
Tòa Bạch Ốc bác bỏ báo cáo này, gọi đánh giá tình báo đó là “hoàn toàn sai”.
Theo báo cáo của Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA), các cuộc không kích đã bịt kín lối vào hai cơ sở nhưng không làm sập các cấu trúc ngầm bên trong, một nguồn tin cho biết. Một số máy ly tâm vẫn còn nguyên vẹn, theo Washington Post dẫn lời một người nắm được nội dung báo cáo.
Chính quyền Trump hôm thứ Ba thông báo với Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc rằng các cuộc không kích cuối tuần qua đã “làm suy yếu” chương trình hạt nhân Iran – chứ không “xóa sổ” như lời ông Trump tuyên bố.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm thứ Ba nói rằng cuộc tấn công đã loại bỏ mối đe dọa hạt nhân đối với Israel, và ông quyết tâm ngăn chặn bất kỳ nỗ lực nào của Iran nhằm khôi phục chương trình vũ khí.
“Chúng tôi đã loại bỏ hai mối đe dọa hiện hữu: nguy cơ bị hủy diệt hạt nhân và nguy cơ bị tiêu diệt bởi 20.000 tên lửa đạn đạo,” ông nói.
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian tuyên bố nước này đã kết thúc cuộc chiến thành công trong một “chiến thắng vĩ đại,” theo truyền thông Iran.
Ông Pezeshkian cũng nói với Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman rằng Tehran sẵn sàng giải quyết bất đồng với Hoa Kỳ, theo hãng tin nhà nước IRNA.
Israel khởi động cuộc chiến không kích vào ngày 13/6, tấn công các cơ sở hạt nhân Iran và giết nhiều chỉ huy quân sự cấp cao – đòn tấn công tồi tệ nhất nhắm vào nước Cộng hòa Hồi giáo kể từ cuộc chiến Iran-Iraq thập niên 1980.
Iran, nước phủ nhận việc phát triển vũ khí hạt nhân, đã đáp trả bằng loạt tên lửa tấn công các căn cứ quân sự và thành phố của Israel.
Iran đã bắt giữ 700 người bị cáo buộc có liên hệ với Israel trong cuộc xung đột 12 ngày, theo hãng tin bán chính thức Nournews hôm thứ Tư. Ngoài ra, Tư pháp Iran cho biết họ đã xử tử ba người đàn ông bị kết tội cộng tác với cơ quan tình báo Mossad của Israel và buôn lậu thiết bị liên quan đến một vụ ám sát không được nêu tên.
NỚI LỎNG HẠN CHẾ
Quân đội Israel đã dỡ bỏ các hạn chế hoạt động trên toàn quốc vào lúc 20h giờ địa phương (17h GMT) hôm thứ Ba. Giới chức cũng xác nhận Sân bay Ben Gurion – sân bay chính gần Tel Aviv – đã mở cửa trở lại. Không phận Iran cũng sẽ được mở lại, theo Nournews.
Giá dầu tăng nhẹ vào thứ Tư sau hai phiên giảm sâu, do nhà đầu tư đánh giá tính bền vững của lệnh ngừng bắn và khả năng giảm rủi ro Iran phong tỏa eo biển Hormuz.
Tuy nhiên, lệnh ngừng bắn vẫn còn mong manh: cả Israel và Iran đều mất vài giờ để thừa nhận đã chấp nhận ngừng bắn và đồng thời cáo buộc nhau vi phạm.
Tổng thống Trump đã khiển trách cả hai bên, đặc biệt chỉ trích Israel, yêu cầu đồng minh thân cận “bình tĩnh lại.” Sau đó ông nói rằng chính ông đã yêu cầu Israel ngừng các cuộc tấn công tiếp theo.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, nói với người đồng cấp Mỹ Pete Hegseth rằng Israel sẽ tuân thủ lệnh ngừng bắn trừ khi Iran vi phạm. Ông Pezeshkian cũng tuyên bố Iran sẽ tôn trọng thỏa thuận nếu Israel làm điều tương tự.
Tham mưu trưởng quân đội Israel, Eyal Zamir, cho biết một “chương quan trọng” của cuộc xung đột đã khép lại, nhưng chiến dịch chống Iran chưa kết thúc. Ông nói quân đội sẽ chuyển trọng tâm sang cuộc chiến với Hamas tại Gaza – lực lượng được Iran hậu thuẫn.
Phía Iran thông báo 610 người thiệt mạng và 4.746 người bị thương do các đợt không kích của Israel. Trong khi đó, các đòn phản công của Iran đã khiến 28 người chết tại Israel – lần đầu tiên hệ thống phòng không Israel bị xuyên thủng bởi số lượng lớn tên lửa Iran.
