Đảng Cộng hòa hôm thứ Sáu đã trình làng 14 dự luật nhằm hạn chế quyền tự trị của chính quyền địa phương và tăng hình phạt đối với thanh thiếu niên cùng các tội phạm bạo lực tại thủ đô Washington, D.C., trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump phát động chiến dịch trấn áp tội phạm ở trung tâm quyền lực quốc gia.

“Tổng thống Trump và Hạ viện Cộng hòa cam kết khôi phục trật tự và pháp quyền tại thủ đô của chúng ta. Dưới sự lãnh đạo dứt khoát của Tổng thống, tỷ lệ tội phạm tại D.C. đang sụt giảm với tốc độ chưa từng có,” Chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện James Comer (R-Ky.) tuyên bố khi công bố gói dự luật.

Nội dung chính của các dự luật

• Kiểm soát lập pháp của D.C.: Tất cả dự luật do Hội đồng thành phố D.C. ban hành sẽ phải trải qua thời gian rà soát 60 ngày tại Quốc hội trước khi được thông qua; đồng thời, cấm hội đồng ban hành các luật tương tự những biện pháp đã bị Quốc hội bác bỏ.

• Siết luật đối với vị thành niên: Hạ độ tuổi truy tố như người trưởng thành từ 16 xuống 14 tuổi đối với một số tội danh bạo lực; lập trang web công khai thống kê tội phạm vị thành niên; trao quyền duy nhất cho Quốc hội trong việc điều chỉnh luật định khung hình phạt.

• Bãi bỏ Đạo luật Giảm án Tù giam (Incarceration Reduction Act): hiện cho phép người phạm tội nghiêm trọng trước 18 tuổi được yêu cầu giảm án sau khi thụ án ít nhất 15 năm.

• Mỹ quan đô thị: Mã hóa nội dung trong sắc lệnh của Trump hồi tháng Ba về việc phối hợp liên bang để xóa graffiti, khôi phục các tượng đài công cộng tại D.C.

Ủy ban sẽ họp thẩm tra gói dự luật vào ngày 10/9 tới. Comer nhấn mạnh: “Đây là nghĩa vụ hiến định của Quốc hội trong việc giám sát thủ đô và mang lại an toàn cho người dân D.C.”

Sự phản đối từ chính quyền địa phương

Nhiều lãnh đạo D.C. kiên quyết bác bỏ sự can thiệp liên bang.

• Ủy viên Janeese Lewis George (D) tuyên bố: “Tỷ lệ tội phạm ở D.C. đã giảm hơn 50% trong hai năm qua. Dù an toàn công cộng luôn là ưu tiên hàng đầu, nhưng tuyên bố khẩn cấp của Tổng thống Trump hoàn toàn không có cơ sở.”

• Ủy viên Brianne Nadeau (D) nói thêm: “Chúng tôi không cần cảnh sát liên bang tuần tra trên đường phố, hăm dọa cư dân, giám sát lực lượng của chúng tôi. Và chúng tôi cũng không cần ICE nhắm mục tiêu vào cộng đồng, bắt bớ người dân chỉ vì màu da. Đây chưa bao giờ là vấn đề an ninh công cộng, mà là vấn đề quyền lực, kiểm soát và sự thị uy.”

Trong khi đó, Dân biểu Eleanor Holmes Norton (D-D.C.) và Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen (D-MD) đã giới thiệu các dự luật trao toàn quyền kiểm soát Vệ binh Quốc gia D.C. và Sở Cảnh sát Thủ đô cho chính quyền địa phương. Norton khẳng định: “Người dân D.C. là công dân Mỹ, hoàn toàn có khả năng tự quản, kể cả việc kiểm soát lực lượng cảnh sát và Vệ binh Quốc gia của họ.”

Xung đột pháp lý và sự phối hợp mới

• Tư pháp D.C. kiện chính quyền Trump: Tổng Chưởng lý Brian Schwalb đã đệ đơn kiện việc triển khai Vệ binh Quốc gia trên khắp thành phố.

• Thị trưởng Muriel Bowser ký lệnh phối hợp: Hôm thứ Ba, bà Bowser ký sắc lệnh cho phép duy trì hợp tác giữa cảnh sát địa phương và lực lượng liên bang, vượt ra ngoài phạm vi “tình trạng khẩn cấp” do Trump ban bố.

Sắc lệnh này lập ra Trung tâm Điều hành Khẩn cấp “An toàn và Mỹ lệ” (SBEOC), có nhiệm vụ xử lý các đề nghị phối hợp từ các cơ quan liên bang như Cảnh sát Tư pháp Hoa Kỳ, FBI, Cảnh sát Công viên, DEA, ATF, Cảnh sát Quốc hội và Mật vụ.

Trump ca ngợi bước đi này: “Tôi rất tự hào về Washington. Đây có thể trở thành một mô hình mẫu mực.”

Nguồn The Hill

Một thẩm phán liên bang đã ra phán quyết ngăn chặn chính quyền Trump thu hồi quy chế pháp lý tạm thời của hàng trăm ngàn người nhập cư đến từ Venezuela và Haiti, gọi nỗ lực trục xuất họ là “bất hợp pháp” và dựa trên những lập luận sai lệch.

Thẩm phán Edward Chen (Tòa án Địa hạt Liên bang tại San Francisco) cho rằng quyết định của Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem nhằm chấm dứt Quy chế Bảo vệ Tạm thời (TPS) – vốn được ban hành dưới thời Tổng thống Joe Biden – là một hành động “định sẵn từ trước, không hề có phân tích và xem xét thực chất.”

Diễn biến pháp lý phức tạp

Phán quyết mới nhất này là một chương tiếp theo trong cuộc chiến pháp lý kéo dài qua nhiều cấp tòa. Trước đó, Tối cao Pháp viện từng cho phép một trong các quyết định của bà Noem được giữ nguyên trong khi vụ kiện vẫn đang tiến hành. Quyết định khẩn cấp này đã vô hiệu hóa lệnh ngăn chặn trước đó của thẩm phán Chen.

Trong phán quyết hôm thứ Sáu, Chen khẳng định quyết định hiện tại không mâu thuẫn với lệnh trước đó của Tối cao Pháp viện, bởi khi đó vụ việc mới chỉ ở giai đoạn sơ khởi. Ông nhấn mạnh Tối cao Pháp viện không hề ngăn cản tòa án cấp dưới xem xét đầy đủ căn cứ pháp lý và đưa ra phán quyết cuối cùng.

Nhận thấy khả năng kháng cáo chắc chắn từ phía chính quyền Trump, Chen quyết định cho phán lệnh có hiệu lực ngay lập tức, viện dẫn “quyền lợi quan trọng của những người giữ TPS Venezuela và Haiti, những người đã hoặc sẽ mất quy chế nếu không có sự bảo vệ kịp thời.”

Ý nghĩa của TPS và phản ứng từ chính quyền Trump

TPS là một dạng quy chế pháp lý trong luật nhập cư Mỹ, cho phép người đến từ các quốc gia gặp khủng hoảng nhân đạo được ở lại và làm việc hợp pháp tại Hoa Kỳ.

Người phát ngôn Bộ An ninh Nội địa cho rằng phán quyết này sẽ bị lật ngược:

“Trong nhiều thập kỷ, chương trình TPS đã bị lạm dụng và biến thành một hình thức ân xá trá hình. Dù phán quyết này trì hoãn công lý, Bộ trưởng Noem sẽ sử dụng mọi biện pháp pháp lý để chấm dứt sự hỗn loạn này và bảo đảm an toàn cho người dân Mỹ… Những thẩm phán hoạt động như ‘nhà hoạt động chính trị’ không thể cản trở ý chí của người dân Mỹ về một quê hương an toàn và vững chắc.”

Một nghịch lý được nhắc đến: chính dưới nhiệm kỳ đầu của Donald Trump, một số người Venezuela và Haiti đã được cấp quy chế TPS ngay trước khi ông rời Tòa Bạch Ốc.

Tranh luận trong giới pháp lý

Phán quyết của Chen xuất hiện trong bối cảnh có nhiều tranh luận về việc liệu một số thẩm phán cấp dưới có cố tình phớt lờ hoặc đi ngược lại phán quyết của Tối cao Pháp viện.

Tháng trước, Thẩm phán Neil Gorsuch và Brett Kavanaugh đã ký vào ý kiến phản đối tình trạng “chống đối” này. Tuy nhiên, nhiều thẩm phán cấp dưới lập luận rằng các quyết định khẩn cấp ngắn gọn của Tối cao Pháp viện thường để lại nhiều khoảng trống, gây khó khăn trong việc áp dụng.

Lệnh tháng Năm của Tối cao Pháp viện cho phép chính quyền Trump tiến hành thu hẹp TPS đối với người Venezuela không kèm theo giải thích, ngoại trừ việc gợi ý rằng những ai có giấy phép lao động hợp lệ kéo dài sang tháng tới có thể có cơ hội khiếu kiện tốt hơn. Thẩm phán Ketanji Brown Jackson là người duy nhất ghi chú phản đối.

Tác động chính trị

Phán quyết của Chen đánh dấu một trở ngại lớn khác cho chương trình trục xuất quy mô lớn của Trump, sau hàng loạt phán quyết từ các tòa cấp dưới vốn đã ngăn chặn nỗ lực đẩy nhanh trục xuất những nhóm từng được chính quyền Biden bảo vệ.

Tuy Tối cao Pháp viện trong một số trường hợp đã cho phép chính sách của Trump tiếp tục có hiệu lực, nhưng các vụ kiện rộng lớn hơn về tính hợp pháp của toàn bộ chương trình này vẫn đang diễn ra.

Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu thông báo ông sẽ sớm điều động Vệ binh Quốc gia tới New Orleans, sau khi trước đó từng ám chỉ thành phố này sẽ là mục tiêu tiếp theo trong chiến dịch trấn áp tội phạm liên bang.

“Chúng tôi sẽ đến New Orleans, và chúng tôi sẽ biến nơi đó thành một chỗ thật an toàn,” ông Trump phát biểu tại sự kiện tối thứ Sáu ở Vườn Hồng vừa được cải tạo của Tòa Bạch Ốc. “Hiện giờ nơi đó có một vài vấn đề, vài cơn đau đầu, như các vụ giết người – rất nhiều vụ giết người lặt vặt – và chúng tôi sẽ không để yên chuyện đó. Chúng tôi sẽ đến, chúng tôi sẽ dọn dẹp sạch sẽ.”

Lời xác nhận này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi ông nêu khả năng liên bang hóa công tác thực thi pháp luật tại New Orleans. Hôm thứ Tư, Trump cho biết ông đang cân nhắc giữa việc điều Vệ binh tới New Orleans – một thành phố thuộc bang do đảng Cộng hòa kiểm soát – hoặc tới Chicago.

“Chúng tôi đang quyết định – nên đến Chicago, hay đến một nơi như New Orleans, nơi chúng tôi có một vị thống đốc tuyệt vời, Jeff Landry, người muốn chúng tôi đến để chỉnh đốn một khu vực rất đẹp của đất nước này nhưng đã trở nên khá khó khăn, khá tệ hại,” Trump nói hôm thứ Tư.

Tại Illinois, các lãnh đạo Dân chủ kịch liệt phản đối ý tưởng trấn áp tội phạm liên bang ở Chicago. Thống đốc bang Illinois, JB Pritzker (Dân chủ), cảnh báo tổng thống không được làm vậy và gọi kế hoạch này là “một sự xúc phạm.” Thị trưởng Chicago Brandon Johnson (Dân chủ) cũng lên tiếng phản đối, đồng thời triển khai sáng kiến “Bảo vệ Chicago” nhằm bảo vệ quyền hiến định của cư dân thành phố.

New Orleans hiện có một thị trưởng Dân chủ, nhưng bang Louisiana lại do Thống đốc Cộng hòa Jeff Landry lãnh đạo. Ông Landry trước đây từng quy trách nhiệm tình trạng tội phạm của bang cho các chính sách cấp tiến.

Trong thông báo hôm thứ Sáu, Trump cam kết New Orleans sẽ “an toàn” trong vòng hai tuần, đồng thời viện dẫn việc tỷ lệ tội phạm ở Washington, D.C. đã giảm kể từ khi chiến dịch trấn áp liên bang bắt đầu từ đầu tháng trước.

“Đó sẽ trở thành nơi an toàn nhất, cũng như nơi này đang là an toàn nhất,” ông Trump nói. “Và sau đó chúng tôi sẽ tiếp tục đến những nơi khác trên khắp đất nước, chúng tôi sẽ kéo giảm tội phạm, vì chúng ta không thể để các thành phố rơi vào tình trạng mất an toàn.”

Nguồn The Hill

Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu đã tuyên bố ủng hộ Dân biểu Cộng hòa Ashley Hinson (Iowa) cho chiếc ghế Thượng viện mà Thượng nghị sĩ Joni Ernst (Iowa) sắp nghỉ hưu để lại.

“Tôi biết Ashley rất rõ, và cô ấy là một NGƯỜI CHIẾN THẮNG! Một người vợ đầy tình thương và người mẹ tự hào của hai cậu con trai, Ashley là một con người tuyệt vời, LUÔN mang lại thành quả cho Iowa và sẽ tiếp tục làm như vậy tại Thượng viện Hoa Kỳ,” ông Trump viết trên Truth Social tối cùng ngày.

Ông tiếp tục ca ngợi: “Cô ấy đang nỗ lực tạo việc làm, cắt giảm thuế, quảng bá sản phẩm và dịch vụ ‘SẢN XUẤT TẠI MỸ’ bởi những công nhân Iowa tuyệt vời của chúng ta, hỗ trợ nông dân và nền nông nghiệp Mỹ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tiếp tục góp phần bảo vệ biên giới phía Nam giờ đã rất an toàn, ngăn chặn tội phạm di cư, kẻ sát nhân và tội phạm khác xâm nhập trái phép, củng cố quân đội và cựu chiến binh của chúng ta, đồng thời bảo vệ Tu chính án thứ Hai luôn bị tấn công.”

Sự ủng hộ của ông Trump được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Lãnh đạo khối đa số Thượng viện John Thune (Cộng hòa – Nam Dakota) tuyên bố đứng về phía nữ dân biểu ba nhiệm kỳ, người vừa công bố tranh cử trong ngày Ernst khẳng định sẽ không tái tranh cử.

“Chúng ta cần những chiến binh bảo thủ tại Thượng viện — và đó chính xác là điều chúng ta sẽ có được với Ashley Hinson,” ông Thune nói trong thông cáo. “Ashley đã là một người ủng hộ mạnh mẽ cho chương trình Nước Mỹ Trước tiên của Tổng thống Trump và đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại nhiều thắng lợi lớn tại Hạ viện cho người dân Iowa và người dân Mỹ. Tôi biết cô ấy sẽ mang cùng một năng lượng kiên định đó đến Thượng viện. Ashley có được sự ủng hộ và hậu thuẫn toàn diện của tôi.”

Chiến dịch tranh cử của Hinson hiện đã gây quỹ được 2,8 triệu USD khi cô chuẩn bị đối đầu với cựu Thượng nghị sĩ bang Jim Carlin (Cộng hòa) — người từng thách thức Thượng nghị sĩ Chuck Grassley trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng năm 2022 — để giành đề cử Cộng hòa cho cuộc đua năm 2026.

Trong khi đó, các lãnh đạo đảng Dân chủ hy vọng giành lấy chiếc ghế do Ernst để lại, cho rằng đa số Thượng viện của đảng Cộng hòa đang bị đe dọa.

“Chương trình nghị sự tàn khốc của Donald Trump và các Thượng nghị sĩ Cộng hòa đã khiến đa số của họ rơi vào tình thế nguy hiểm,” Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer (Dân chủ – New York) và Chủ tịch Ủy ban Vận động Thượng viện Dân chủ Kirsten Gillibrand (Dân chủ – New York) cho biết trong tuyên bố chung.

“Họ có thể thấy trước viễn cảnh: giá cả leo thang và việc tước bỏ quyền chăm sóc y tế gây ra quá nhiều tổn hại cho tiểu bang của họ đến mức họ thà rời Thượng viện còn hơn phải đối diện với cử tri. Đảng Dân chủ đang ở vị thế mạnh mẽ để giành thêm ghế và tiếp tục đấu tranh cho các gia đình lao động.”

Nguồn The Hill

Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu đã ký một sắc lệnh hành pháp đổi thương hiệu của Ngũ Giác Đài, từ “Bộ Quốc phòng” thành “Bộ Chiến tranh”, khẳng định đây là tên gọi “phù hợp hơn” trong bối cảnh tình hình thế giới hiện nay.

“Tôi nghĩ đây là một cái tên phù hợp hơn nhiều, đặc biệt khi xét đến tình trạng của thế giới lúc này. Chúng ta có quân đội mạnh nhất thế giới,” ông Trump nói trước khi đặt bút ký sắc lệnh tại Phòng Bầu dục.

Theo bản tóm lược mà CNN có được, sắc lệnh cho phép Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ Quốc phòng và các quan chức trực thuộc sử dụng các danh xưng thay thế như “Bộ trưởng Chiến tranh”, “Bộ Chiến tranh” và “Thứ trưởng Chiến tranh” trong thư từ chính thức, các tuyên bố công khai, nghi lễ và tài liệu phi luật định trong nội bộ hành pháp. Ngay lập tức, việc thực thi đã bắt đầu.

Biển tên bên ngoài văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã được thay đổi, trong khi trang web của bộ cũng được chỉnh sửa. Địa chỉ cũ defense.gov nay chuyển hướng sang war.gov với dòng chữ “U.S. Department of War” nổi bật. Từ viết tắt DOD (Department of Defense) cũng được thay thế bằng DOW (Department of War) trên nhiều tiêu đề.

Ông Hegseth, có mặt cùng tổng thống trong buổi ký sắc lệnh, cho biết việc đổi tên “không chỉ là đổi nhãn gọi, mà là khôi phục lại tinh thần.” Ông nhấn mạnh quân đội Mỹ sẽ “chủ động tấn công, không chỉ phòng thủ” và tên gọi mới phản ánh việc quốc gia sẽ “tạo dựng những chiến binh, không chỉ là người bảo vệ.”

Sắc lệnh cũng chỉ đạo tất cả các bộ ngành liên bang phải công nhận và áp dụng các danh xưng thay thế này trong thông tin nội bộ và đối ngoại, đồng thời giao Hegseth đệ trình các đề xuất, cả lập pháp lẫn hành pháp, nhằm chính thức đổi tên Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh.

Dù văn bản thừa nhận việc đổi tên vĩnh viễn cần có sự phê chuẩn của Quốc hội, ông Trump lại tỏ ra không chắc chắn: “Tôi không biết, nhưng chúng ta sẽ tìm hiểu. Tôi không chắc là họ phải làm vậy,” ông nói. Tin tức về sắc lệnh này trước tiên được Fox News đưa tin.

Lần gần nhất tên gọi của cơ quan này thay đổi là do một đạo luật của Quốc hội. Bộ Chiến tranh, tên gọi nguyên thủy, được Tổng thống George Washington thành lập cùng với Quân đội Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vào năm 1949, tên gọi này được đổi thành Bộ Quốc phòng sau khi Tổng thống Harry Truman ký Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947, hợp nhất Bộ Hải quân, Bộ Không quân mới thành lập và Bộ Lục quân (trước đây là Bộ Chiến tranh) vào một tổ chức duy nhất – Cơ cấu Quân sự Quốc gia – dưới quyền một Bộ trưởng Quốc phòng dân sự. Đến tháng 8/1949, cơ cấu này chính thức được đổi tên thành Bộ Quốc phòng.

Nỗ lực đổi tên lần này diễn ra trong bối cảnh Bộ trưởng Hegseth đã nhiều lần thay đổi tên gọi căn cứ quân sự và tàu chiến. Ông đảo ngược quyết định thời Biden về việc xóa bỏ tên gọi thời Liên minh miền Nam khỏi các căn cứ như Fort Bragg và Fort Hood, khôi phục các tên này nhưng đặt theo danh nhân khác cùng tên.

Hồi tháng Sáu, ông Hegseth cũng ra lệnh đổi tên một tàu chở dầu từng mang tên Harvey Milk – nhà hoạt động vì quyền của người đồng tính và cựu binh Hải quân.

Nguồn CNN

Ngày 5/9 (Reuters) – Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu cho biết ông sẽ đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm G20 vào năm 2026 tại sân golf Doral của mình gần Miami, sau khi vắng mặt tại sự kiện năm nay ở Nam Phi.

“Tôi nghĩ Doral sẽ là địa điểm tốt nhất,” ông Trump nói với các phóng viên khi công bố quyết định tại một sự kiện ở Phòng Bầu dục.

G20 bao gồm 19 quốc gia thành viên, Liên minh châu Âu và Liên minh châu Phi, luân phiên đăng cai sự kiện tập trung vào chính sách kinh tế toàn cầu. Ngày cụ thể cho hội nghị năm 2026 vẫn chưa được xác định.

Quyết định lựa chọn Trump National Doral Miami – một cơ sở kinh doanh tư nhân của chính tổng thống – để tổ chức một sự kiện được tài trợ bằng ngân sách liên bang và dự kiến sẽ mang lại hàng triệu đô la doanh thu từ dịch vụ khách sạn, ẩm thực, có thể sẽ làm dấy lên lo ngại rằng ông Trump đang trục lợi từ chức vụ.

Một quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết các đoàn tham dự sẽ được Doral tính chi phí “theo giá gốc” cho các dịch vụ cung cấp. Tòa Bạch Ốc bác bỏ mọi cáo buộc xung đột lợi ích, đồng thời khẳng định tài sản của tổng thống được quản lý bởi một bên thứ ba.

Ông Trump cũng thông báo rằng Phó Tổng thống JD Vance sẽ đại diện Hoa Kỳ tham dự hội nghị G20 năm nay tại Nam Phi.

Đây không phải là lần đầu tiên Trump nêu ý định sử dụng cơ sở kinh doanh của mình cho sự kiện quốc tế. Trong nhiệm kỳ đầu, ông từng lên kế hoạch đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh G7 năm 2020 tại Doral, nhưng sau đó phải rút lui trước làn sóng phản đối từ cả đảng Dân chủ, Cộng hòa và các chuyên gia đạo đức, cho rằng động thái này vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ.

Từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc hồi tháng Giêng, tỷ phú địa ốc Trump thường xuyên gạt bỏ các lo ngại về xung đột lợi ích trong việc pha trộn giữa kinh doanh và chính sách, cũng như ảnh hưởng từ giới tài phiệt, nhà đầu tư và chính phủ nước ngoài.

Danh mục kinh doanh của ông trải dài từ tiền điện tử, các hợp đồng nhượng quyền thương hiệu cho đến kinh doanh Kinh Thánh, đồng hồ và giày thể thao mang thương hiệu Trump – những hoạt động được cho là đã giúp ông thu về hàng trăm triệu đô la chỉ trong vài tháng. Ông cũng thường xuyên tiếp đón lãnh đạo nước ngoài và các giám đốc tập đoàn tại những bất động sản của mình, từ Mar-a-Lago ở Florida đến các sân golf ở Washington, New Jersey và Scotland.

Khu phức hợp Doral ngoài sân golf còn bao gồm nhà câu lạc bộ, hồ bơi, nhà hàng, spa và khoảng 9.300 m² không gian hội nghị, trong đó có Phòng đại tiệc Donald J. Trump Grand Ballroom, theo trang web chính thức.

Trước khi Trump nhậm chức, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hồi tháng Giêng đã kêu gọi các thành phố trong nước nộp hồ sơ đăng cai G20, với dự kiến hội nghị diễn ra vào đầu hoặc giữa tháng 10/2026. Hiện chưa rõ Doral hay thành phố Miami lân cận có nằm trong danh sách ứng cử ban đầu hay không.

Trump từng gợi ý hồi tháng Bảy rằng ông có thể không tham dự G20 năm nay ở Nam Phi vì bất đồng với Pretoria về chính sách đất đai và vấn đề Israel.

Chưa rõ hội nghị G20 2026 tại Doral sẽ có những nguyên thủ nào tham dự, bởi nhóm này bao gồm cả Trung Quốc và Nga – nơi Tổng thống Vladimir Putin đang đối mặt với lệnh bắt giữ vì tội ác chiến tranh từ Tòa án Hình sự Quốc tế.

Ngày 5/9 (Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Sáu đã ký một sắc lệnh hành pháp, mở đường cho Washington có thể chỉ định các quốc gia trên thế giới là “nhà nước bảo trợ giam giữ sai trái” và áp đặt các biện pháp trừng phạt, bao gồm cấm vận, đối với những quốc gia mà Mỹ cho là đang giam giữ công dân Mỹ một cách bất công.

Các quan chức cấp cao trong chính quyền cho biết Hoa Kỳ sẽ nhắm đến những quốc gia hiện đang giam giữ công dân Mỹ sai trái cũng như những nước tham gia vào cái gọi là “ngoại giao con tin,” trong đó có Trung Quốc, Iran và Afghanistan – những nước sẽ được xem xét để đưa vào danh sách.

“Điều cốt lõi là: bất kỳ ai sử dụng một công dân Mỹ như một con bài mặc cả sẽ phải trả giá. Chính quyền này không chỉ đặt nước Mỹ lên trên hết mà còn đặt người dân Mỹ lên trên hết,” Ngoại trưởng Marco Rubio tuyên bố.

Một quan chức cấp cao khác cho biết các hình phạt áp đặt đối với các quốc gia sẽ tương tự như cách Hoa Kỳ triển khai các biện pháp dành cho “tổ chức khủng bố nước ngoài”, bao gồm trừng phạt, kiểm soát xuất khẩu và cấm nhập cảnh đối với những cá nhân có liên quan đến các vụ giam giữ sai trái.

“Hôm nay, mọi thứ đã thay đổi đối với các chế độ bất hảo nghĩ rằng họ có thể coi người Mỹ như những con tốt trên bàn cờ,” vị quan chức này, yêu cầu giấu tên, phát biểu với báo giới.

Kể từ khi nhậm chức hồi tháng Giêng, ông Trump đã ưu tiên việc đưa công dân Mỹ bị giam giữ ở nước ngoài trở về. Theo quan chức chính quyền, chỉ riêng trong năm nay, chính quyền đã bảo đảm được sự trở về của 72 người Mỹ, trong đó có từ Nga và Afghanistan.

“Chúng tôi đã đưa về rất nhiều con tin,” ông Trump nói tại lễ ký sắc lệnh.

Theo chính sách mới, Hoa Kỳ sẽ thông báo cho một quốc gia sau khi xác định có trường hợp giam giữ sai trái, cho họ một khoảng thời gian nhất định để hành động trước khi Washington bắt đầu áp đặt biện pháp trừng phạt. Ông Trump cũng có thể dỡ bỏ trừng phạt nếu có tiến triển, một quan chức cho biết, đồng thời nhấn mạnh mục tiêu là tạo “động lực cực kỳ mạnh” để các nước cân nhắc trước khi bắt giữ một công dân Mỹ và buộc phải trả tự do cho những người đang bị giam giữ.

“Trong những trường hợp như Iran… hay Nga, tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy sự thay đổi,” quan chức này nhận định. Nga hiện được cho là đang giam giữ chín công dân Mỹ, còn Iran là khoảng tám người.

Iran vốn đã bị Mỹ liệt vào danh sách “Nhà nước bảo trợ khủng bố” và phải chịu các lệnh trừng phạt nặng nề. Nga cũng đang bị áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc vì cuộc xâm lược Ukraine.

Hồi tháng Năm, một nguồn tin thân cận Điện Kremlin tiết lộ Washington đã cung cấp cho Moscow danh sách chín công dân Mỹ bị giam giữ mà Mỹ yêu cầu được trả tự do. Đầu năm nay, chính quyền Trump đã thành công trong việc đưa về nước Marc Fogel, một giáo viên Mỹ từng làm việc tại Đại sứ quán Mỹ ở Moscow, cùng vũ công ba lê gốc Nga-Mỹ Ksenia Karelina.

Quan hệ Mỹ – Trung cũng chứng kiến căng thẳng liên quan đến lệnh cấm xuất cảnh, vốn được Bắc Kinh sử dụng đối với cả công dân Trung Quốc lẫn người nước ngoài, thường liên quan đến các vụ tranh chấp dân sự, điều tra quản lý hoặc điều tra hình sự. Tháng Bảy vừa qua, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết chính quyền Trung Quốc đã chặn một nhân viên Văn phòng Sáng chế và Thương hiệu Mỹ, đang thăm Trung Quốc với tư cách cá nhân, không cho rời khỏi nước này.

Mỹ cũng bày tỏ lo ngại về việc công dân của mình bị giam giữ ở Venezuela.

Tổ chức phi lợi nhuận Global Reach, vốn hoạt động nhằm đưa công dân Mỹ bị bắt giữ sai trái ở nước ngoài trở về, đã hoan nghênh hành động hôm thứ Sáu.

“Động thái chỉ định này sẽ tạo ra sức nặng thực sự cho nỗ lực của chính phủ Mỹ trong việc đưa công dân bị giam giữ trở về và ngăn chặn các quốc gia vi phạm tiếp tục tham gia vào ‘ngoại giao con tin,’” Giám đốc điều hành Mickey Bergman tuyên bố.