Tổng thống Donald Trump hôm thứ Hai đã kêu gọi Đảng Dân chủ mở cửa lại chính phủ, khẳng định ông chỉ sẵn sàng bàn về thỏa thuận gia hạn tín dụng thuế y tế sau khi họ chấp thuận đề xuất ngân sách của Đảng Cộng hòa.

Trong một tuyên bố trên mạng Truth Social, ông Trump dường như đã thay đổi so với bình luận trước đó cùng ngày, khi ông tỏ ý sẵn sàng thương lượng với Đảng Dân chủ về chính sách y tế — vấn đề cốt lõi trong cuộc bế tắc ngân sách dẫn đến tình trạng chính phủ đóng cửa.

“Đảng Dân chủ đã ĐÓNG CỬA CHÍNH PHỦ HOA KỲ ngay giữa lúc nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ, bao gồm cả thị trường chứng khoán đạt kỷ lục. Điều này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều chương trình, dịch vụ và những nhu cầu thiết yếu mà người dân Mỹ đang phụ thuộc — Và điều đó không nên xảy ra,” ông Trump viết trên Truth Social tối thứ Hai.

Ông tiếp tục:

“Tôi sẵn sàng hợp tác với Đảng Dân chủ về chính sách y tế thất bại của họ, hoặc bất cứ điều gì khác, nhưng trước hết họ phải mở lại chính phủ. Thực ra, họ nên mở lại ngay đêm nay!”

Trước đó cùng ngày, ông Trump nói với phóng viên tại Tòa Bạch Ốc rằng ông đang mở ra một hướng thương lượng mới với Đảng Dân chủ có thể mang lại “kết quả rất tốt” về lĩnh vực y tế, song từ chối xác nhận liệu ông có gặp các lãnh đạo Dân chủ hay không.

Khi được hỏi về khả năng đạt thỏa thuận liên quan đến trợ cấp của Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA) – điều mà Đảng Dân chủ muốn gia hạn trước khi phí bảo hiểm tăng – ông Trump đáp:

“Nếu đó là một thỏa thuận đúng đắn, tôi sẵn sàng. Chắc chắn rồi.”

Ông cũng chỉ trích chương trình Obamacare:

“Vấn đề của Obamacare là các khoản trợ cấp quá lớn, lãng phí hàng tỷ đôla. Chúng ta hoàn toàn có thể có một hệ thống y tế tốt hơn rất nhiều,” ông nói thêm. “Chúng tôi đang nói chuyện với họ, nhưng tôi không nói rằng điều đó sẽ xảy ra.”

PHẢN ỨNG CỦA ĐẢNG DÂN CHỦ

Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries (D-N.Y.) bác bỏ tuyên bố rằng có bất kỳ cuộc đàm phán nào đang diễn ra với chính quyền Trump:

“Tôi không biết bất kỳ thành viên Đảng Dân chủ nào đã nói chuyện với Tổng thống Trump hoặc các quan chức của ông ấy về việc mở cửa lại chính phủ, đạt thỏa thuận ngân sách lưỡng đảng hay giải quyết khủng hoảng y tế của Đảng Cộng hòa,” ông Jeffries nói tại Quốc hội, nơi các lãnh đạo GOP đã hủy bỏ toàn bộ các cuộc bỏ phiếu trong tuần.

Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer (D-N.Y.) cũng ra tuyên bố tương tự:

“Lời nói của Trump không đúng sự thật — nhưng nếu ông ấy thật sự sẵn sàng hợp tác với Đảng Dân chủ, chúng tôi sẵn sàng ngồi vào bàn.”

NGUYÊN NHÂN VÀ TÁC ĐỘNG

Chính phủ Mỹ bị đóng cửa từ thứ Tư tuần trước, sau khi hai đảng tại Thượng viện không đạt được thỏa thuận ngân sách. Đảng Dân chủ yêu cầu gia hạn trợ cấp thuế y tế ACA sẽ hết hạn cuối năm nay, trong khi Đảng Cộng hòa muốn tách riêng vấn đề này khỏi ngân sách ngắn hạn.

Nếu các khoản tín dụng này không được gia hạn, phí bảo hiểm trung bình cho người tham gia chương trình ACA có thể tăng hơn 75%, theo nghiên cứu của tổ chức chính sách y tế KFF.

Trong khi Đảng Dân chủ cho rằng cần phải gia hạn ngay để bảo vệ người dân khỏi gánh nặng chi phí, lãnh đạo Cộng hòa lập luận rằng vấn đề này có thể chờ bàn vào cuối năm — sau khi chính phủ hoạt động trở lại.

Nguồn The Hill

(AP) — Năm 2023, Cục Điều tra Liên bang (FBI) đã phân tích hồ sơ điện thoại của hơn nửa tá nghị sĩ Cộng hòa như một phần của cuộc điều tra liên bang về nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm lật ngược kết quả bầu cử năm 2020, theo thông tin được các thượng nghị sĩ Cộng hòa công bố hôm thứ Hai.

Theo các nghị sĩ này, những dữ liệu đó chỉ cho phép các điều tra viên xem thông tin cơ bản về ngày và thời điểm các cuộc gọi, chứ không tiết lộ nội dung liên lạc. Phạm vi dữ liệu bao gồm vài ngày trong tuần diễn ra vụ bạo loạn ngày 6 tháng 1 năm 2021, khi những người ủng hộ Trump tràn vào Tòa Quốc hội nhằm ngăn chặn việc chứng nhận kết quả bầu cử.

Tiết lộ này bổ sung thêm chi tiết cho cuộc điều tra — nay đã kết thúc — do FBI và Cựu Công tố viên Đặc biệt Jack Smith tiến hành, nhằm làm rõ các bước mà Trump cùng các đồng minh đã thực hiện trong giai đoạn dẫn đến vụ bạo loạn để đảo ngược thất bại trước ứng viên Dân chủ Joe Biden.

Trump bị truy tố vào tháng 8 năm 2023 với cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử, song vụ án bị hủy bỏ sau khi ông tái đắc cử năm sau, căn cứ vào ý kiến pháp lý của Bộ Tư pháp cho rằng tổng thống đương nhiệm không thể bị truy tố hình sự liên bang.

Thượng viện tiết lộ lệnh triệu tập hồ sơ điện thoại

Lệnh triệu tập hồ sơ được công bố bởi một số thượng nghị sĩ Cộng hòa, trong đó có Chuck Grassley (Iowa), Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện — cơ quan giám sát hoạt động của FBI.

Grassley cho biết tài liệu lưu lại “phân tích cuộc gọi sơ bộ (preliminary toll analysis)” này được FBI cung cấp theo yêu cầu của ông, và rằng bước điều tra này đã được một đại bồi thẩm đoàn cho phép.

Ông gọi hành động của FBI là “vi phạm quyền sở hữu cá nhân, quyền con người, luật pháp và quyền hiến định”.

Danh sách các nghị sĩ bị xem xét hồ sơ

Tài liệu đề ngày 27 tháng 9 năm 2023, liệt kê các nghị sĩ Cộng hòa có hồ sơ bị phân tích gồm:

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (South Carolina)

Bill Hagerty (Tennessee)

Josh Hawley (Missouri)

Dan Sullivan (Alaska)

Tommy Tuberville (Alabama)

Ron Johnson (Wisconsin)

Cynthia Lummis (Wyoming)

Marsha Blackburn (Tennessee)

Dân biểu Mike Kelly (Pennsylvania)

Tài liệu cho biết phân tích này do một đặc vụ FBI (tên bị bôi đen) thực hiện, được các giám sát viên phê chuẩn. Tuy nhiên, không rõ vì sao các nghị sĩ này bị nhắm tới, cũng như liệu có manh mối điều tra quan trọng nào được phát hiện hay không.

Phản ứng của các nghị sĩ và lãnh đạo Thượng viện

Phần lớn các nghị sĩ trong danh sách từng thuộc nhóm Cộng hòa phản đối chứng nhận kết quả bầu cử 2020. Sau khi vụ bạo loạn xảy ra, một số thay đổi lập trường và bỏ phiếu xác nhận kết quả, trong khi những người khác vẫn kiên quyết phản đối.

Các thượng nghị sĩ cho biết họ sẽ không mở cuộc điều tra riêng, vì tin rằng Giám đốc FBI Kash Patel và Phó Giám đốc Dan Bongino — cả hai đều là người trung thành với Trump — sẽ tự xem xét vụ việc.

Grassley nói thêm: “Nếu ở thành phố này mà không có ai bị mất chức, thì chẳng có gì thay đổi cả.”

Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune cũng lên tiếng trên mạng xã hội rằng ông “vô cùng quan ngại” về sự việc này, và khẳng định:

“Tôi hoàn toàn ủng hộ các ủy ban Thượng viện điều tra đến cùng vụ lạm dụng quyền lực và chính trị hóa chính phủ nghiêm trọng này.”

(AP) — Cơ quan lập pháp Utah do đảng Cộng hòa kiểm soát hôm thứ Hai đã thông qua bản đồ bầu cử Hạ viện liên bang mới, có thể giúp đảng Dân chủ tăng nhẹ cơ hội giành một ghế trong nỗ lực lật đổ thế đa số mong manh của GOP tại Hạ viện Hoa Kỳ. Tuy nhiên, trong một tiểu bang vốn do Cộng hòa thống trị, khả năng đảng Dân chủ chiến thắng vẫn rất mong manh.

Hiện tại, đảng Cộng hòa nắm cả 4 ghế Hạ viện của Utah.

Theo phán lệnh tòa yêu cầu vẽ lại, hai khu vực bầu cử mới sẽ cạnh tranh hơn một chút cho phe Dân chủ — dù cả bốn khu vẫn nghiêng về Cộng hòa. Bản đồ mới gộp toàn bộ thành phố Salt Lake – khu vực có đông cử tri Dân chủ – vào một quận duy nhất kéo dài ra các vùng nông thôn, thay vì chia nhỏ thành nhiều quận như trước.

Các chuyên gia nhận định đây là phương án ít cạnh tranh nhất trong số các đề xuất được thảo luận – và cũng là cách tốt nhất để đảng Cộng hòa bảo toàn quyền kiểm soát.

Bản đồ vẫn phải được tòa án phê duyệt, dự kiến trước tháng 11.

Phán quyết về “vẽ lại ranh giới” và lời kêu gọi từ Trump

Tháng 8 vừa qua, Thẩm phán Dianna Gibson đã bác bỏ bản đồ bầu cử năm 2021 vì cơ quan lập pháp bang vượt quyền quy định của cử tri, vốn yêu cầu việc phân chia khu vực không được thiên vị chính trị – hành vi thường được gọi là “gerrymandering” (vẽ ranh giới gian lận).

Việc vẽ lại bản đồ diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump kêu gọi các tiểu bang Cộng hòa khác cũng vẽ lại bản đồ giữa kỳ nhằm tăng số ghế có thể thắng cho đảng trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Bản đồ mới khiến cuộc đua trở nên bất định

Bản đồ mới khiến Utah – vốn là “sân nhà” tuyệt đối của Cộng hòa – trở nên ít chắc chắn hơn.
Trên toàn quốc, đảng Dân chủ cần giành thêm 3 ghế Hạ viện vào năm tới để lấy lại quyền kiểm soát cơ quan này, trong khi Cộng hòa đang nỗ lực phá vỡ quy luật lịch sử rằng đảng của tổng thống thường mất ghế trong kỳ giữa nhiệm kỳ.

Thượng nghị sĩ bang Scott Sandall, đồng chủ tịch ủy ban phân chia khu vực, cho biết thời gian gấp gáp khiến họ không thể chỉnh sửa thêm, nhưng tin rằng tòa án sẽ không có lý do để bác bỏ.

Sau khi lấy ý kiến công chúng, các nghị sĩ Cộng hòa chọn phương án ít cạnh tranh nhất. Trước đó, nhiều ý kiến ủng hộ bản đồ do đảng Dân chủ đề xuất, cho đến khi Đảng Cộng hòa Utah gửi email kêu gọi đảng viên ủng hộ phương án hiện nay.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Nate Blouin bị các lãnh đạo Cộng hòa chỉ trích khi cho rằng “không phải ngẫu nhiên” mà bản đồ có lợi nhất cho GOP được chọn. Sandall phản bác rằng ủy ban “không sử dụng dữ liệu chính trị.”

Một số nghị sĩ Cộng hòa ôn hòa cũng bỏ phiếu phản đối bản đồ này.

Sửa đổi luật cũ và tranh cãi mới

Trong phiên họp đặc biệt cùng ngày, các nhà lập pháp Cộng hòa cũng sửa đổi Đề xuất số 4 (Proposition 4) – sáng kiến do cử tri thông qua năm 2018, vốn là nguồn gốc của vụ kiện hiện nay.

Sửa đổi mới yêu cầu mỗi khu vực bầu cử phải có tỷ lệ ủng hộ đảng phái tương tự kết quả bầu cử toàn bang gần nhất.
Thống đốc Cộng hòa Spencer Cox đã ký thành luật ngay trong ngày, khiến các nhóm bảo vệ quyền bầu cử phản ứng dữ dội, cáo buộc các nhà lập pháp “thay đổi luật chơi giữa chừng.”

Chuyên gia: Bản đồ vẫn không công bằng

Chuyên gia phân tích bầu cử Jonathan Cervas (Đại học Carnegie Mellon) cho biết khi chạy dữ liệu bầu cử quá khứ qua bản đồ mới, đảng Dân chủ vẫn thua trong mọi kịch bản.

“Dù không cạnh tranh như phía nguyên đơn mong muốn, bản đồ này vẫn tốt hơn đáng kể so với bản đồ cũ – một cải thiện rõ rệt,” Cervas nói.

Bản đồ bị bác bỏ trước đó chia tách quận Salt Lake – trung tâm dân cư và thành trì của Dân chủ – thành nhiều phần nhỏ, khiến tất cả các khu bầu cử sau đó đều do Cộng hòa thắng áp đảo.

Tòa sẽ xem xét – và có thể bùng nổ kiện tụng mới

Thẩm phán Gibson sẽ xem xét bản đồ mới của cơ quan lập pháp, đồng thời cân nhắc đề xuất thay thế từ các nhóm quyền bầu cử.
Nếu bà bác bỏ, một cuộc chiến pháp lý mới có thể nổ ra xoay quanh việc tòa án có quyền tự vẽ bản đồ hay không.

Nhà phân tích Jason Fierman cho rằng bản đồ mới “không phải là không thể vượt qua” đối với đảng Dân chủ:

“Nếu có ứng viên thật sự mạnh trong một năm bầu cử thuận lợi cho phe Dân chủ, họ hoàn toàn có thể phá vỡ chu kỳ thất bại này,” Fierman nhận định, đồng thời cho rằng cựu Dân biểu Ben McAdams có thể là ứng viên đủ sức làm điều đó.
“Đây có thể là khoảnh khắc mở màn cho Dân chủ – dù đầy thách thức.”

(AP) — Nỗ lực mới nhất của Tổng thống Donald Trump nhằm triển khai quân đội trên đất Mỹ, bất chấp sự phản đối của các tiểu bang, đang châm ngòi cho một cuộc xung đột pháp lý với các thống đốc đảng Dân chủ — trong bối cảnh ông hình dung một nước Mỹ nơi binh lính có vũ trang tuần tra trên các đường phố.

Trump đã vượt qua những giới hạn truyền thống khi sử dụng Vệ binh Quốc gia trong lãnh thổ, mở rộng vai trò của quân đội Mỹ trong việc trấn áp di dân và tội phạm tại các thành phố lớn.

Nỗ lực của ông nhằm điều Vệ binh California sang Oregon và điều quân Texas tới Illinois được xem là một sự mở rộng quyền lực tổng thống chưa từng có. Các vụ kiện do các bang Dân chủ khởi xướng có thể sớm dẫn đến một cuộc đối đầu pháp lý lớn về hiến pháp, liên bang và nguyên tắc phân quyền – thử thách ranh giới quyền lực của Tổng thống Trump.

Trump muốn biến các thành phố Mỹ thành “bãi tập quân sự”

Tại một cuộc họp với các tướng lĩnh cấp cao tuần trước, Trump kêu gọi biến các thành phố Mỹ thành nơi huấn luyện cho quân đội, cảnh báo về “một cuộc xâm lăng từ bên trong.”

Tuy nhiên, theo các nhà phê bình, việc ông sử dụng Vệ binh Quốc gia như vậy đang biến quân đội thành công cụ đàn áp người dân Mỹ.

Giáo sư Alex Reinert (Trường Luật Cardozo, New York) đặt câu hỏi:

“Điều gì sẽ xảy ra nếu tổng thống thua kiện? Liệu ông ta có lấy đó làm cớ để hành xử độc tài hơn không?”

Vai trò mở rộng chưa từng thấy của Vệ binh Quốc gia

Hình ảnh binh sĩ mang súng tuần tra trên đường phố là biểu tượng rõ nét nhất cho tham vọng mở rộng quyền lực tổng thống của Trump, với quân đã được triển khai tại Los Angeles và Washington D.C.

Thông thường, quyền kiểm soát Vệ binh thuộc về thống đốc tiểu bang, trừ khi lực lượng này được “liên bang hóa.” Nhưng trong trường hợp California, Trump đã làm vậy dù Thống đốc Gavin Newsom phản đối.

Riêng tại D.C., Tổng thống nắm quyền chỉ huy trực tiếp.

Trump cho rằng các chính quyền địa phương đã thất bại trong việc bảo vệ an ninh cộng đồng, gọi Portland là “vùng chiến sự,” “địa ngục đang cháy,” và cáo buộc các thị trưởng Dân chủ bất lực.

Tuy nhiên, Đạo luật Posse Comitatus – có hiệu lực gần 150 năm – hạn chế quân đội tham gia thi hành luật trong nước, phản ánh niềm tin lâu đời rằng an ninh nội địa phải do lực lượng dân sự đảm nhiệm.

Trump ám chỉ có thể kích hoạt Đạo luật Khởi Nghĩa (Insurrection Act)

Khi được hỏi về khả năng áp dụng Đạo luật Khởi Nghĩa, Trump nói ông “sẵn sàng dùng nếu cần thiết.”

“Nếu người dân bị giết mà tòa án, thống đốc hay thị trưởng ngăn cản chúng tôi, thì tôi sẽ làm. Chúng ta phải đảm bảo các thành phố được an toàn,” Trump tuyên bố.

Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho rằng Tổng thống chỉ muốn “giúp các lãnh đạo địa phương vốn bất lực trong việc bảo vệ thành phố của họ.”

Quyết định điều quân được thực hiện ngoài quy trình của Lầu Năm Góc

Các quan chức liên bang xác nhận rằng việc điều động binh sĩ từ Texas và California được ra lệnh trực tiếp từ Tòa Bạch Ốc, bỏ qua các quy trình phê duyệt thông thường của Bộ Quốc phòng.

Một quan chức tiết lộ, điều này chỉ nên xảy ra trong các tình huống khẩn cấp như thiên tai, nhưng nay lại được áp dụng trong các chiến dịch chính trị.

Trong khi đó, các thống đốc Dân chủ như Gavin Newsom (California) và JB Pritzker (Illinois) đã công khai phản đối, còn Bộ Quốc phòng lại tránh công bố thông tin cụ thể về số quân và hoạt động, viện lý do “được chỉ đạo từ Tòa Bạch Ốc.”

Khác biệt với tiền lệ lịch sử

Giáo sư William Banks (Đại học Syracuse) cho rằng tình huống này không giống với việc Tổng thống John F. Kennedy từng liên bang hóa Vệ binh Alabama năm 1963 để buộc Thống đốc George Wallace chấp hành luật dân quyền.

“Trump không nhằm thực thi luật liên bang, mà là dùng quân để bảo vệ tài sản và nhân viên liên bang – một mục tiêu rất khác,” Banks nói.

Ông nhấn mạnh:

“Vệ binh Quốc gia không thể bắt người, chặn đường hay làm nhiệm vụ cảnh sát. Vai trò này mang tính biểu tượng hơn là thực tế.”

Cuộc chiến pháp lý định đoạt quyền tổng thống

Các thống đốc Illinois, Oregon và California đã nộp đơn kiện chính quyền Trump, trong khi Tòa Bạch Ốc chỉ trích gay gắt thẩm phán do Trump bổ nhiệm – người đã chặn việc triển khai quân tới Portland.

Cố vấn cấp cao Stephen Miller phản pháo rằng:

“Một thẩm phán quận hoàn toàn không có thẩm quyền hạn chế tổng tư lệnh trong việc triển khai quân đội để bảo vệ sinh mạng và tài sản liên bang.”

Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý nhận định tòa án sẽ tập trung vào tính hợp hiến của lệnh triển khai và các giới hạn pháp lý về việc sử dụng Vệ binh Quốc gia.

Giáo sư Banks cảnh báo:

“Nếu chính quyền Trump phớt lờ phán quyết của tòa án, đó sẽ là mối đe dọa nghiêm trọng cho nền dân chủ. Tòa án là chốt chặn cuối cùng của chúng ta.”

Giới chuyên gia cảnh báo về “một tiền lệ nguy hiểm”

Bà Elizabeth Goitein, Giám đốc Chương trình Tự do và An ninh Quốc gia tại Trung tâm Brennan (Đại học New York), cho rằng việc Trump tìm cách điều quân từ bang này sang bang khác là “hành động vi phạm pháp luật trắng trợn.”

“Quân đội được huấn luyện để chiến đấu và tiêu diệt kẻ thù của Hoa Kỳ. Thế nhưng Tổng thống lại muốn họ luyện tập chiến đấu ngay trên đường phố nước Mỹ,” bà cảnh báo.

Goitein nói thêm rằng việc Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth xem việc triển khai trong nước như “bài tập quân sự” cho các xung đột tương lai ở nước ngoài là “một dấu hiệu đáng lo ngại.”