Thủ tướng Úc đã cáo buộc hải quân Trung Quốc có hành vi “nguy hiểm, không an toàn và thiếu chuyên nghiệp” sau một sự cố ở vùng biển quốc tế gần Nhật Bản, đánh dấu một điểm xung đột tiềm ẩn với Bắc Kinh vài tuần sau khi ông đến thăm thủ đô Trung Quốc để ổn định quan hệ.
Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Bảy rằng các thợ lặn Australia trên tàu khu trục tầm xa HMAS Toowoomba đang cố gắng gỡ lưới đánh cá khỏi chân vịt của tàu vào ngày 14/11 thì một tàu khu trục Trung Quốc tiếp cận.
Tuyên bố cho biết, mặc dù đã được cảnh báo rằng hoạt động lặn đang được tiến hành, nhưng tàu khu trục Trung Quốc vẫn vận hành sonar theo cách “gây nguy hiểm cho sự an toàn của các thợ lặn Australia, những người buộc phải rời khỏi vùng biển”.
Tuyên bố cho biết thêm, đánh giá y tế cho thấy các thợ lặn chỉ bị thương nhẹ.
Trong cuộc phỏng vấn với Sky News, chi nhánh của CNN hôm thứ Hai, Thủ tướng Úc Anthony Albanese cho biết ông “rất lo ngại” về vụ việc và nói thêm rằng “một người đã bị thương do hành động của Trung Quốc”.
Albanese từ chối xác nhận liệu ông có nêu vấn đề này với nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình khi họ gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh APEC ở San Fransisco hôm thứ Năm tuần trước hay không.
“Tôi có thể bảo đảm với bạn rằng chúng tôi đã nêu ra những vấn đề này theo cách thích hợp và rất rõ ràng, dứt khoát. Và Trung Quốc, không có sự hiểu lầm nào về quan điểm của Australia về vấn đề này,” ông nói.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm thứ Hai bác bỏ cáo buộc của Australia là “hoàn toàn không phù hợp với thực tế”.
Wu Qian, người phát ngôn của Bộ, cho biết tàu khu trục Trung Quốc, Ninh Ba, đã theo dõi và giám sát tàu khu trục Australia theo luật pháp và quy định quốc tế.
“Tàu Trung Quốc đã duy trì khoảng cách an toàn với tàu Australia và không tham gia bất kỳ hoạt động nào có thể ảnh hưởng đến hoạt động lặn của Australia”, ông Wu nói trong một tuyên bố.
“Chúng tôi kêu gọi Australia tôn trọng sự thật, ngừng đưa ra những cáo buộc liều lĩnh và vô trách nhiệm chống lại Trung Quốc, đồng thời làm nhiều việc hơn có lợi cho việc tăng cường xây dựng niềm tin lẫn nhau giữa hai bên.”
Khi được hỏi về vụ việc tại cuộc họp báo thường kỳ hôm thứ Hai, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning cho biết: “Chúng tôi hy vọng các bên liên quan có thể ngừng gây rắc rối ngay trước cửa Trung Quốc và hợp tác với Trung Quốc để cùng cải thiện quan hệ Trung Quốc-Úc”.
Vụ việc xảy ra một tuần sau khi Albanese có chuyến thăm mang tính bước ngoặt tới Bắc Kinh – chuyến đi đầu tiên của một nhà lãnh đạo Australia sau 7 năm – nhằm ổn định mối quan hệ song phương đầy sóng gió sau nhiều năm căng thẳng kinh tế.
Trong cuộc phỏng vấn với Sky News, Albanese đã bỏ qua câu hỏi liệu vụ việc có khiến quan hệ song phương lúc này “có vẻ lung lay” hay không.
“Chà, điều tôi đã nói khi ở Trung Quốc là chúng ta sẽ hợp tác ở những nơi có thể nhưng không đồng ý ở những nơi chúng ta phải hợp tác. Và đây là một trong những thời điểm chúng tôi không đồng tình với hành động của Trung Quốc”, ông Albanese nói.
“Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không đồng ý với những gì đã xảy ra, rằng chúng tôi có sự phản đối mạnh mẽ nhất có thể và rằng loại sự kiện này không nên xảy ra.”
Tương tác ‘không an toàn và không chuyên nghiệp’
Trong tuyên bố hôm thứ Bảy, Marles cho biết chính phủ Australia đã bày tỏ “mối lo ngại sâu sắc” với chính phủ Trung Quốc về điều mà họ gọi là hành động tương tác “không an toàn và thiếu chuyên nghiệp” với tàu khu trục của Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA).
Tuyên bố cho biết các đánh giá y tế cho thấy các thợ lặn bị thương nhẹ, “có thể do bị ảnh hưởng bởi xung siêu âm từ tàu khu trục Trung Quốc”.
Tàu quân sự sử dụng sóng siêu âm để phát hiện và định vị các vật thể dưới nước. Theo Ủy ban Tư vấn Y tế Lặn có trụ sở tại London, các thợ lặn tiếp xúc với âm thanh dưới nước ở mức độ cao có thể bị “chóng mặt, tổn thương thính giác hoặc các tổn thương khác đối với các cơ quan nhạy cảm khác“, tùy thuộc vào tần số và cường độ của âm thanh .
Theo tuyên bố của Marles, tàu HMAS Toowoomba đã ở trong vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản để thực hiện các hoạt động hỗ trợ việc thực thi lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc và đang trên đường bắt đầu chuyến thăm cảng theo lịch trình tới Nhật Bản.
Marles nói: “Australia mong muốn tất cả các nước, bao gồm cả Trung Quốc, vận hành quân đội của họ một cách chuyên nghiệp và an toàn”.
“Quốc phòng trong nhiều thập niên đã thực hiện các hoạt động giám sát hàng hải trong khu vực và làm như vậy phù hợp với luật pháp quốc tế, thực thi quyền tự do hàng hải và hàng không trong vùng biển và vùng trời quốc tế.”
Lực lượng hải quân và không quân Trung Quốc đã bị quân đội Mỹ và Canada cáo buộc có những hành vi không an toàn trong nhiều lần chạm trán ở Biển Hoa Đông và Biển Đông trong những tháng gần đây.
Đầu tháng này, quân đội Canada cho biết một máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã bắn pháo sáng trước trực thăng của họ trên vùng biển quốc tế ở Biển Đông vào ngày 29 tháng 10, một hoạt động mà họ cho là liều lĩnh và có thể dẫn đến việc bắn rơi máy bay.
Đáp lại, Trung Quốc đổ lỗi cho Canada thực hiện các hành động “độc hại và khiêu khích” ở Biển Đông.
Ray Powell, giám đốc SeaLight tại Trung tâm Đổi mới An ninh Quốc gia Gordian Knot tại Đại học Stanford, cho biết có thể sẽ không bao giờ biết được liệu lệnh sử dụng sóng siêu âm đến từ các chỉ huy ở Bắc Kinh hay ở cấp thấp hơn, có thể là chính thuyền trưởng tàu khu trục Trung Quốc.
Powell, cựu sĩ quan Lực lượng Không quân Hoa Kỳ, cho biết: “Cả hai đều đáng lo ngại, vì điều trước sẽ cho thấy sự dối trá ở cấp rất cao, trong khi điều sau sẽ thể hiện một nền văn hóa quân sự dối trá”.
“Nếu vai trò bị đảo ngược, đối với tôi, có vẻ rõ ràng rằng một chỉ huy hải quân Úc làm điều tương tự sẽ bị cách chức, hoặc tệ hơn. Tuy nhiên, không ai tin rằng hành động như vậy thậm chí còn được Bắc Kinh xem xét”, ông Powell nói.
Việt Linh (Theo TheGuardian)