Nam Phi sẽ tổ chức một cuộc họp vào tháng 11 với các quốc gia tham gia Đạo luật Cơ hội và Tăng trưởng Châu Phi của Hoa Kỳ bất chấp những lời kêu gọi trước đó nhằm loại quốc gia này khỏi diễn đàn do có quan hệ với Nga và việc một tàu Nga bị trừng phạt cập cảng gần Cape Town năm ngoái.
AGOA là luật của Hoa Kỳ cho phép các quốc gia châu Phi cận Sahara được miễn thuế vào thị trường Hoa Kỳ với điều kiện họ đáp ứng một số điều kiện nhất định, bao gồm cả việc họ “phải loại bỏ các rào cản đối với thương mại và đầu tư của Hoa Kỳ, ban hành các chính sách giảm nghèo, chống tham nhũng và bảo vệ con người.”
Đầu năm nay, một số nhà lập pháp Mỹ từ cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đã kêu gọi Ngoại trưởng Antony Blinken chuyển cuộc họp của diễn đàn đi nơi khác sau những cáo buộc rằng Nam Phi đã cung cấp vũ khí cho Nga để phục vụ cuộc chiến ở Ukraine.
Họ cho biết việc chuyển cuộc họp sang một quốc gia khác sẽ gửi đi một thông điệp rằng Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận các đối tác thương mại của mình hỗ trợ Nga xâm chiếm Ukraine, đồng thời đặt câu hỏi về khả năng đủ điều kiện của Nam Phi để nhận các lợi ích thương mại từ AGOA hay không.
Họ cũng trích dẫn việc Nam Phi tổ chức các cuộc tập trận quân sự với Nga và Trung Quốc hồi đầu năm nay. Nam Phi cũng bị chỉ trích vì không công khai phản đối cuộc chiến của Nga chống Ukraine.
Hoa Kỳ và Nam Phi tuyên bố trong một tuyên bố chung rằng diễn đàn sẽ được tổ chức tại Johannesburg, cho thấy mối quan hệ đang được hàn gắn sau nhiều tháng căng thẳng ngoại giao.
“Tôi mong muốn đến thăm Nam Phi vào tháng 11 để thảo luận về các ưu tiên chung của chúng ta, tái khẳng định cam kết của Chính quyền đối với lục địa này và thảo luận về các cơ hội giúp AGOA có tính chuyển đổi hơn khi chúng ta tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư với các nước châu Phi cận Sahara,” Đại diện thương mại Katherine Tai của Mỹ cho biết.
Nam Phi là một trong những nước hưởng lợi lớn nhất từ AGOA, với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ thông qua đạo luật này ước tính đạt 3 tỷ USD vào năm 2022.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nam Phi, Clayson Monyela, ca ngợi thông báo này, mô tả đây là một “chiến thắng của nền ngoại giao Nam Phi”.
“Một số người vận động hành lang để chuyển Diễn đàn khỏi SA và đưa Nam Phi ra khỏi AGOA. Một số thậm chí còn nói rằng chúng tôi sẽ bị trừng phạt. Bộ máy ngoại giao và vận động chính sách của chúng tôi đã phát huy tác dụng và chiếm ưu thế,” Monyela nói trên Twitter.
Một hội đồng do Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa chỉ định để điều tra các cáo buộc rằng Nam Phi đã vận chuyển vũ khí dành cho Nga lên tàu Russian Lady R cho thấy không có bằng chứng nào chứng minh cho tuyên bố này, điều này được đưa ra bởi đại sứ Mỹ tại Nam Phi, Reuben Brigety.
Tòa cũng phát hiện ra rằng Nam Phi không biết rằng con tàu vận chuyển thiết bị quân sự do Lực lượng Phòng vệ Quốc gia Nam Phi đặt hàng từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là tàu của Nga bị trừng phạt.
Các nhà lãnh đạo từ nhiều quốc gia ở châu Phi cận Sahara và các tổ chức dự kiến sẽ tham dự diễn đàn vào ngày 2-4/11.
Việt Linh (Theo NBC News)