Moldova và Georgia đã ăn mừng sau khi các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu thể hiện nguyện vọng gia nhập khối 27 quốc gia thành viên bằng cách loại bỏ những rào cản chính trên con đường dài trở thành thành viên của họ.
Các nhà lập pháp ở cả quốc hội Moldova và Georgia đã vẫy cờ EU và chơi bài quốc ca của khối tại lễ khai mạc phiên họp quốc hội hôm thứ Sáu, sau thông báo bất ngờ mở các cuộc đàm phán thành viên với Ukraine và Moldova và cấp tư cách ứng cử cho Georgia. Thông báo này được đưa ra bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ Hungary và thực tế là Ukraine và Georgia bị chiếm đóng một phần bởi Nga, quốc gia cũng triển khai quân ở khu vực Transnistria của Moldova.
Hàng ngàn người Georgia đã tập trung tại thủ đô Tbilisi của đất nước để ăn mừng.
“EU và sự hội nhập với châu Âu rất quan trọng đối với chúng tôi. Erekle Sarishvili, một sinh viên tham gia cuộc biểu tình cho biết, nó không chỉ là sự bảo đảm an ninh cho chúng tôi và giúp đất nước phát triển mạnh mẽ hơn về mặt kinh tế mà còn quan trọng đối với các giá trị khác, bao gồm thể thao và văn hóa, cùng những giá trị khác. Chúng tôi, thế hệ trẻ, đã chiến đấu vì kết quả này nhưng chúng tôi cũng cần tưởng nhớ những thế hệ đi trước đã đưa Georgia đến đây.”
Tổng thống Moldova Maia Sandu đã mời người dân tới dự một cuộc họp mặt ủng hộ châu Âu dự kiến diễn ra vào Chủ nhật tại thủ đô Chisinau để báo trước điều mà bà mô tả là “bước lịch sử cho vận mệnh của đất nước chúng ta”.
Thủ tướng thân phương Tây của Moldova Dorin Recean lặp lại lời Sandu khi nói rằng “Moldova là châu Âu” và “tương lai của chúng tôi là ở EU”.
Thủ tướng Georgia Irakli Gharibashvili đã chúc mừng cả nước, nói rằng “chiến thắng lịch sử này thuộc về các bạn, thuộc về những người dân Georgia bất bại, không gián đoạn và yêu tự do”.
Natia Seskuria, Giám đốc Viện Nghiên cứu An ninh Khu vực ở thủ đô Tbilisi của Georgia, cho biết, bằng việc mở các cuộc đàm phán thành viên với Ukraine và Moldova cũng như đề nghị Georgia trở thành ứng cử viên, EU đã gửi “một thông điệp rất quan trọng tới Nga”.
Bà nói, mặc dù con đường trở thành thành viên đầy đủ có thể mất nhiều thập niên, nhưng hành động này “có rất nhiều biểu tượng”, bởi vì nếu các quốc gia bị từ chối “đó sẽ là một dấu hiệu khác cho Nga rằng về cơ bản họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn”.
Cả Moldova và Georgia đều là một phần của Liên Xô trong nhiều thập kỷ và cả hai đều phải vất vả để thoát khỏi cái bóng của Moscow. Vào thứ Sáu, Điện Kremlin đã phản ứng với sự khó chịu trước tin tức này.
Người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov, cho biết hành động này “hoàn toàn bị chính trị hóa” và nó được thúc đẩy bởi “mong muốn chọc tức Nga hơn nữa và gây phản cảm với các nước này đối với Nga“.
Peskov cho biết các cuộc đàm phán về tư cách thành viên có thể mất “nhiều năm và nhiều thập niên”, đồng thời nói thêm “những thành viên mới như vậy có thể gây bất ổn cho EU”.
Kể từ khi Nga xâm lược toàn diện Ukraine, Moldova đã phải đối mặt với một chuỗi khủng hoảng kéo dài, bao gồm cả tình trạng thiếu năng lượng nghiêm trọng sau khi Moscow cắt giảm đáng kể nguồn cung cấp khí đốt vào mùa đông năm ngoái, lạm phát tăng vọt và các cuộc biểu tình chống chính phủ của một đảng chính trị thân Nga.
Vào tháng 2, Tổng thống Moldova Maia Sandu cũng cáo buộc Moscow âm mưu lật đổ chính phủ để đặt quốc gia này “theo ý muốn của Nga” và làm chệch hướng tiến trình trở thành thành viên EU của nước này. Nga phủ nhận các cáo buộc.
Các mảnh vỡ từ hỏa tiễn cũng đã nhiều lần rơi xuống Moldova do giao tranh ở nước láng giềng Ukraine. Căng thẳng cũng gia tăng ở nước này vào tháng 4 năm ngoái sau một loạt vụ nổ ở Transnistria – khu vực ly khai ở Moldova được Nga hậu thuẫn, nơi Nga đóng quân khoảng 1.500 quân.
Nga cũng có lực lượng ở Georgia sau khi hai nước xảy ra một cuộc chiến ngắn vào năm 2008 kết thúc bằng việc Georgia mất quyền kiểm soát hai khu vực ly khai thân thiện với Nga. Vào tháng 11, quân đội Nga đã bắn chết một thường dân Gruzia ở Nam Ossetia, một trong những khu vực ly khai, khiến chính quyền Georgia lên án.
Seskuria, từ Viện Nghiên cứu An ninh Khu vực, cho biết tư cách thành viên EU là “giấc mơ thế hệ đối với người Georgia”. Mặc dù đây là “thành công lớn nhất” của Georgia cho đến nay trong việc trở thành thành viên EU, nhưng Seskuria cảnh báo rằng vẫn còn “một chặng đường dài phía trước” và cảnh báo Georgia cần đạt được tiến bộ mà EU đang tìm kiếm để quốc gia này đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt về tư cách thành viên.
Điều đó áp dụng cho cả ba quốc gia cần giải quyết tham nhũng và tội phạm có tổ chức đồng thời tăng cường pháp quyền.
Các cuộc đàm phán về tư cách thành viên cũng có thể làm gia tăng căng thẳng ở Georgia, nơi Salome Zourabichvili, chủ tịch thân EU của Georgia, từ lâu đã là người ủng hộ mạnh mẽ việc gia nhập khối, khiến bà bất hòa với đảng cầm quyền Giấc mơ Georgia, đảng được nhiều người coi là thân Nga.
Phát biểu ngay sau cuộc họp của các nhà lãnh đạo EU, Zourabichvili cho biết “Ukraine, Georgia, Moldova là những ví dụ về ý nghĩa của việc đấu tranh cho tự do, đấu tranh cho châu Âu, vì những giá trị chung mà chúng tôi chia sẻ với châu Âu và luôn trung thực với chúng”.
Zourabichvili đã chỉ trích dự luật đăng ký đại diện nước ngoài mà những người biểu tình ở Tbilisi hồi đầu năm nay cho rằng được lấy cảm hứng từ một luật tương tự ở Nga từng bịt miệng những người chỉ trích Điện Kremlin.
Những người phản đối Giấc mơ Gruzia cho biết người sáng lập đảng, cựu Thủ tướng Bidzina Ivanishvili, một tỷ phú tích lũy được khối tài sản lớn ở Nga, đã tiếp tục nắm quyền điều hành đất nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ với 3,7 triệu dân này mặc dù ông hiện không giữ chức vụ nào trong chính phủ.
Giấc mơ Georgia đã nhiều lần phủ nhận mọi liên hệ với Nga hoặc nghiêng về Moscow.
Việt Linh (Theo Euro News)