Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp vào thứ Ba vì lo ngại rằng cuộc chiến giữa Israel và nhóm chiến binh Palestine Hamas có thể gây căng thẳng giữa các cộng đồng ở châu Âu và khiến nhiều người tị nạn tìm nơi trú ẩn hơn.
Các nhà lãnh đạo cũng sẽ cố gắng khôi phục một số trật tự sau khi một loạt thông điệp, tuyên bố và chuyến thăm trên mạng xã hội của các quan chức EU đã gây nhầm lẫn về ý định của khối 27 quốc gia sau khi Hamas tấn công miền nam Israel vào ngày 7 tháng 10, gây ra một cuộc chiến mới ở Gaza.
Hơn 4.000 người đã thiệt mạng ở Israel và Gaza kể từ khi Hamas phát động cuộc tấn công đẫm máu và gần 200 người Israel, bao gồm cả trẻ em, bị bắt làm con tin. Các cuộc biểu tình ủng hộ cả hai bên đã được tổ chức trên khắp châu Âu. Một số đã bị cấm.
Chủ tịch Hội đồng EU Charles Michel cho biết hôm thứ Hai khi ông công bố hội nghị thượng đỉnh qua video: “Xung đột có thể gây ra hậu quả an ninh lớn cho xã hội của chúng ta”. Cuộc họp cũng sẽ tập trung vào việc viện trợ cho dân thường và hợp tác với các nước khác trong khu vực để cố gắng ngăn chặn căng thẳng lan rộng.
Trong tuần qua, Pháp đã ra lệnh cấm các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine và số lượng các hành vi chống Do Thái đã gia tăng. Cả EU và Mỹ đều coi Hamas là một tổ chức khủng bố.
Tại khu vực Paris, Bảo tàng Louvre và Cung điện Versailles đã di tản du khách và nhân viên sau khi nhận được lời đe dọa đánh bom vào cuối tuần, đồng thời chính phủ Pháp bắt đầu khai triển 7.000 binh sĩ để tăng cường an ninh trên khắp đất nước sau vụ đâm chết tại một trường học do nghi ngờ là một phần tử Hồi giáo cực đoan gây ra.
Đức cũng đã tăng cường an ninh. Berlin đã đề nghị hỗ trợ quân sự cho Israel và hứa sẽ hạn chế hỗ trợ cho Hamas trong nước. Thủ tướng Olaf Scholz đã nhấn mạnh trách nhiệm lịch sử của Đức đối với an ninh của Israel.
Chủ tịch Hội đồng EU Charles Michel nói rằng chiến tranh “có khả năng làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa các cộng đồng và nuôi dưỡng chủ nghĩa cực đoan” ở châu Âu, đồng thời “có nguy cơ lớn về việc di cư và di chuyển của một số lượng lớn người sang các nước láng giềng”.
Ông nói rằng các nhà lãnh đạo sẽ tìm cách giúp đỡ dân thường ở Israel và Gaza bị cuốn vào cuộc chiến và hợp tác với các nước khác ở khu vực Trung Đông và Vịnh Ba Tư để cố gắng ngăn chặn xung đột lan rộng.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn AP hôm thứ Sáu, Michel cảnh báo rằng dòng người di cư từ Gaza có thể làm trầm trọng thêm sự chia rẽ trong EU. Ông nói: “Nếu có thêm khó khăn ở cấp khu vực, chúng tôi sẽ ngay lập tức gặp khó khăn rất lớn trên đất châu Âu vì người tị nạn”.
Hơn một triệu người đã rời bỏ nhà cửa ở Gaza trước cuộc tấn công trên bộ của Israel nhằm tiêu diệt Hamas.
Chủ tịch Hội đồng EU Charles Michel lên án “các cuộc tấn công khủng bố tàn bạo” và nói rằng “Israel có quyền tự vệ theo sự tuân thủ đầy đủ luật pháp quốc tế và luật nhân đạo quốc tế”.
Cũng nằm trong danh sách lo ngại của các nhà lãnh đạo là những thông điệp lẫn lộn đáng xấu hổ của EU về cuộc xung đột. Ngay sau khi Hamas phát động cuộc tấn công, một ủy viên tại cơ quan điều hành của khối đã thông báo rằng viện trợ phát triển nhằm giúp Chính quyền Palestine xóa đói giảm nghèo sẽ ngay lập tức bị đình chỉ.
Vài giờ sau, quan điểm của Ủy ban Châu Âu đã thay đổi. Thay vào đó, họ tuyên bố xem xét khẩn cấp khoản hỗ trợ để đảm bảo rằng không có khoản tiền nào bị lạm dụng. Vì bị EU liệt vào danh sách nhóm khủng bố nên Hamas dù sao cũng không nhận được bất kỳ khoản tiền nào như vậy.
Hôm thứ Bảy, ủy ban cho biết họ đã tăng gấp ba lần viện trợ nhân đạo cho Gaza – số tiền này sẽ được sử dụng trong thời kỳ khủng hoảng hoặc thảm họa như chiến tranh.
Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen đã có mặt tại Israel ngay trước khi viện trợ được công bố, nhưng chuyến thăm của bà không có sự phối hợp với các nước thành viên EU. Thật vậy, theo các hiệp ước EU, ủy ban không có quyền thực hiện chính sách đối ngoại. Bà cũng bị chỉ trích vì không thúc giục Israel bảo vệ thường dân Palestine.
Một quan chức EU cho biết hôm thứ Hai: “Chúng tôi đã đặt cảm xúc và tầm nhìn lên trước những lợi ích cốt lõi của EU”. Quan chức giấu tên này nói thẳng thắn về sự nhầm lẫn này, nói rằng một số quốc gia thành viên đã phàn nàn về cách giải quyết mọi việc ở Brussels.
Nhưng người phát ngôn của Ursula von der Leyen, Eric Mamer, nói rằng “Chủ tịch Ursula có thể đi đến bất cứ nơi nào bà muốn. Bà ấy tới Israel để bày tỏ tình đoàn kết với đất nước từng là mục tiêu của một cuộc tấn công khủng bố vô cớ. Điều đó hoàn toàn nằm trong đặc quyền của bà ấy”.
Ursula von der Leyen và Charles Michel sẽ tới Washington vào cuối tuần này để tham dự hội nghị thượng đỉnh EU-Mỹ với Tổng thống Joe Biden.
Các nhóm nhân quyền đã mất tinh thần trước sự thất bại trong truyền thông vào thời điểm khủng hoảng lớn. EU là nhà cung cấp viện trợ lớn nhất thế giới cho người Palestine, nhưng lại có ít ảnh hưởng đối với Israel.
Vittorio Infante, chuyên gia chính sách nhân đạo EU tại Oxfam, cho biết: “Đây không phải là lúc cho những thông điệp lẫn lộn, thay vào đó điều chúng ta cần là sự lãnh đạo đạo đức quyết đoán, tập trung vào sự nghiệp hòa bình. Mỗi phút trôi qua, người dân đang phải trả một cái giá ngày càng lớn.”
Việt Linh (Theo Euro News)