Chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024 đang trở nên phức tạp hơn rất nhiều.
Tuần trước, cựu Tổng thống Trump đã bị buộc tội ở Manhattan về tội đại hình bắt nguồn từ một khoản thanh toán tiền bịt miệng cho một ngôi sao khiêu dâm. Với tốc độ của thủ tục tố tụng tại tòa án ở Manhattan, New York, phiên tòa xét xử Trump sẽ không bắt đầu cho đến năm sau, ngay giữa chiến dịch tranh cử.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Các luật sư của Trump dự kiến sẽ đệ trình các kiến nghị phản đối vụ việc vào tháng 8, đúng thời điểm diễn ra cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên của đảng Cộng hòa. Và những trận chiến sơ bộ đó có thể dẫn đến Tòa án Tối cao.
Ngoài cáo trạng tại Manhattan mà Trump đã nhận, vẫn còn ba cáo trạng khác có thể xảy ra nữa, đó là: từ Georgia với Fani Willis và nỗ lực của Trump nhằm đảo ngược kết quả bầu cử năm 2020 cũng như áp lực quan chức bầu cử gian lận phiếu bầu; từ Washington với JackSmith về cáo buộc liên bang vụ đánh cắp tài liệu mật của chính phủ đem về nơi ở riêng tại Mar-a-Lago và vụ thứ hai xuất phát từ vai trò của Trump trong âm mưu ngày 6 tháng 1 năm 2021 nhằm ngăn Quốc hội chứng nhận chiến thắng của Joe Biden.
Nhưng có một điều quan trọng cần chú ý, rằng kể cả khi tất cả các bản cáo trạng được đưa ra vào ngày mai thì chắc chắn sẽ chẳng có được một phiên tòa nào có thể xảy ra trong năm 2023 này, phải chờ sang đến 2024 mới điều trần thêm vào lần rồi xét xử, xong thì kháng cáo lên đến Tòa án Tối cao rồi phải chờ mấy ông bà mặc áo choàng đen ngâm cứu, tìm hiểu, điều tra và sẽ đưa ra phán quyết sau khi Tổng thống mới nhậm chức là vừa đẹp.
Nhưng những diễn biến có thể xảy ra có nghĩa là toàn bộ chiến dịch tranh cử năm 2024 của Trump, từ các cuộc họp kín ở Iowa vào tháng 1 năm 2024 cho đến ngày bầu cử vào tháng 11 năm 2024, sẽ bị ràng buộc chặt chẽ với các thủ tục pháp lý của Trump.
Nhưng vấn đề thực tế trước mắt đã đem đến cho Trump hai nguồn lợi sau vụ truy tố từ Manhattan, đó là:
- Bản cáo trạng đã tạo ra một làn sóng ủng hộ Trump trong các cử tri Đảng Cộng hòa. Một cuộc thăm dò của Reuters/IPSOS được công bố hôm thứ Sáu cho thấy Trump đang dẫn trước đối thủ GOP gần nhất của Trump là Thống đốc Florida Ron DeSantis, với tỷ lệ 58% so với 21%. Hai tuần trước đó, cuộc thăm dò tương tự cho thấy tỷ lệ chênh lệch nhỏ hơn: 44% so với 30%.
- Vụ truy tố tại tòa án Manhattan cũng đang giúp Trump quyên góp tiền. Chiến dịch tranh cử của Trump tuyên bố họ đã thu được hơn 13 triệu đô la tiền đóng góp mới kể từ khi có tin tức về bản cáo trạng của Trump. Đồng thời tặng cho những người quyên góp một chiếc áo thun có in hình Trump và dòng chữ “Không có tội” với giá 47 đô la, có nghĩa là những người đã quyên tiền cho Trump, bất kể đã ủng hộ bao nhiêu $10 hay $100 hay $1000, giờ đây khi nhận được áo thun, sẽ phải móc túi xì thêm $47.
Chưa hết, Trump đã công khai kêu gọi đám đàn em trong Hạ viện Cộng hòa hãy cắt giảm ngân sách của FBI và Bộ Tư pháp, đây là chuyện chỉ xảy ra ở Mỹ, khi một công dân bình thường lại nắm quyền điều khiển một Hạ viện liên bang, sai chạy có cờ và làm bất cứ gì Trump yêu cầu để thỏa mãn sự giận dữ và báo thù của Trump.
Trump cũng có thể có một chiến lược pháp lý dài hạn. Một bản ghi nhớ của Bộ Tư pháp cho rằng một tổng thống không thể bị truy tố khi đang tại chức. Lý do tương tự cho thấy rằng một tổng thống đương nhiệm không thể bị kết án hoặc bỏ tù. Nếu quay trở lại Tòa Bạch Ốc thành công vào năm 2025, Trump chắc chắn sẽ tuyên bố rằng ông được miễn truy cứu trách nhiệm về tất cả.
Vậy Merrick Garland và Bộ Tư pháp phải làm gì bây giờ?
Bộ Tư pháp có chính sách chống lại các bản cáo trạng hoặc các hành động khác có thể mang tính chất chính trị, đặc biệt là vào cuối năm bầu cử. Nó thường được gọi là “quy tắc 60 ngày”, mặc dù nó không phải là quy tắc chính thức và điểm chuẩn 60 ngày không phải là con số chính thức.
Đây là nguyên văn những gì ông Merrick Garland đã viết vào năm ngoái rằng: “Các công tố viên không bao giờ có thể chọn thời điểm của… các bước điều tra, cáo buộc hình sự hoặc bất kỳ hành động nào khác trong bất kỳ vấn đề hoặc vụ án nào nhằm mục đích ảnh hưởng đến bất kỳ cuộc bầu cử nào.”
Trên thực tế, quy tắc này thường được diễn giải rộng hơn để cấm bất kỳ hành động nào có thể ảnh hưởng đến cuộc bầu cử, dù có mục đích hay không.
Nhưng điều đó không ngăn được Bộ Tư pháp truy tố các chính trị gia vào mùa hè của năm bầu cử. Dân biểu Chris Collins (RN.Y.) bị buộc tội gian lận chứng khoán hai tháng trước khi tái đắc cử năm 2018. (Ông ấy đã thắng, nhưng sau đó đã từ chức.) Thượng nghị sĩ Ted Stevens (R-Alaska) bị buộc tội không báo cáo quà tặng từ một nhà tài trợ ba tháng trước cuộc bầu cử năm 2008. (Ông ấy đã thua, nhưng sau đó đã được minh oan.)
Trong mọi trường hợp, việc Trump giả định đẩy mạnh lời vu cáo ràng ông ta là một người bị bức hại và ông ta sẽ sẵn sàng tử vì đạo để củng cố sự ủng hộ của các cử tri GOP, điều này đã đặt Merrick Garland vào một vị trí khó xử: Garland thực sự không biết liệu việc buộc tội Trump sẽ làm hại ông ta hay giúp ích cho ông ta.
Lời kết:
Các học giả pháp lý lập luận rằng, với một quyết định giữ lại bản cáo trạng chỉ để tránh sự xuất hiện của sự can thiệp chính trị cũng là một hành động chính trị.
Các chiến dịch tranh cử của Trump vào năm 2016 và 2020 đã tạo ra sự hỗn loạn trong hệ thống chính trị của người Mỹ. Giờ đây, chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông lại một lần nữa kéo hệ thống tư pháp vào thế chẳng đặng đừng, tiến không được mà lùi cũng chẳng xong.
Vì vậy, Merrick Garland có thể không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phớt lờ tiếng ồn ào và làm theo câu thần chú thường được lặp đi lặp lại của chính mình rằng: “Chúng tôi sẽ tuân theo sự thật và luật pháp, cho dù chúng dẫn đến đâu.”
Việt Linh 12.04.2023