Tổng thống Joe Biden đã thực hiện chuyến thăm lịch sử và bất ngờ tới Ukraine đang bị chiến tranh tàn phá vào thứ Hai, nhằm thể hiện sự ủng hộ và tình đoàn kết với một quốc gia dân chủ đang chiến đấu để tồn tại sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin xâm lược gần một năm trước và ông cũng tới Ba Lan để thể hiện tình đoàn kết của Hoa Kỳ.
Chuyến thăm, bao gồm cả cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, được giữ bí mật chặt chẽ cho đến khi Biden đến.
“Hôm nay tôi đến Kiev để gặp Tổng thống Zelenskyy và tái khẳng định cam kết vững chắc và kiên định của chúng tôi đối với nền dân chủ, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine,” Biden nói trong một tuyên bố. “Khi Putin phát động cuộc xâm lược gần một năm trước, ông ấy nghĩ Ukraine yếu và phương Tây bị chia rẽ. Ông ấy nghĩ rằng mình có thể tồn tại lâu hơn chúng ta. Nhưng ông ấy đã hoàn toàn sai lầm.”
Bản chất bí mật của chuyến đi cho thấy sự nguy hiểm của việc Tổng tư lệnh Mỹ đến thăm Ukraine trong bối cảnh các cuộc oanh tạc vẫn tiếp diễn, với việc Nga bắn tên lửa vào nước này với hy vọng phá vỡ thế bế tắc khi chiến tranh bước sang năm thứ hai. Còi báo động không kích vang lên khi Biden đang ở trên mặt đất.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại, một tổng thống Mỹ bước vào vùng chiến sự mà không có sự hiện diện của quân đội Mỹ để bảo vệ ông.
Sự xuất hiện của Biden ở Ukraine là một tuyên bố mạnh mẽ rằng Hoa Kỳ đứng về phía Zelenskyy bất chấp áp lực ngày càng tăng trong nước nhằm cắt giảm viện trợ của Mỹ.
“Joseph Biden, chào mừng đến với Kiev!” Zelenskyy đã đăng trên trang mạng xã hội Telegram cùng với một bức ảnh của hai nhà lãnh đạo. “Chuyến thăm của ông là một dấu hiệu ủng hộ cực kỳ quan trọng đối với tất cả người dân Ukraine.”
Tuy nhiên, những rủi ro là rất lớn. Các tổng thống khác đã đến thăm các vùng chiến sự. Barack Obama đã tới Afghanistan vào năm 2014 và George W. Bush đã đến thăm quân đội Mỹ ở Iraq vào năm 2003. Như trường hợp của Biden, cả hai đều đi trong điều kiện bí mật nghiêm ngặt.
Các quan chức Tòa Bạch Ốc đã kiên quyết cho rằng Warsaw, Ba Lan, sẽ là điểm dừng chân duy nhất của Biden. Vào thứ Sáu, một phát ngôn viên của Nhà Trắng đã trả lời bằng một từ duy nhất khi được hỏi liệu Biden có ý định vượt biên sang nước láng giềng Ukraine hay không: “Không.”
Bây giờ, đối thủ là Nga. Nếu quân đội của Tổng thống Nga Vladimir Putin cố ý nhắm vào Biden, hoặc thậm chí vô tình gây hại cho tổng thống bằng một tên lửa sai lầm, Mỹ sẽ buộc phải trả đũa. Điều đó có khả năng leo thang một cuộc chiến khu vực thành một cuộc xung đột trực tiếp giữa hai quốc gia có vũ khí hạt nhân.
Tuy nhiên, trước chuyến đi, một số nhà phân tích hy vọng rằng Ba Lan sẽ không phải là điểm dừng chân duy nhất của Biden. Alexander Vindmann, cựu giám đốc các vấn đề châu Âu thuộc An ninh Quốc gia của Nhà Trắng Donald Trump, cho biết chuyến đi tới Ukraine “sẽ là một minh chứng mạnh mẽ cho sự ủng hộ và báo hiệu một sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách – một cách tiếp cận hướng tới tương lai và thực chất hơn đối với sự ủng hộ của Ukraine“.
Biden đã đầu tư vốn đáng kể về chính trị, quân sự và tài chính vào cuộc chiến, giữ cho Ukraine ở thế áp đảo trước các lực lượng lớn hơn của Nga. Ngoài sự trợ giúp của Mỹ, ông cũng đã thúc ép phần còn lại của liên minh NATO hỗ trợ Ukraine, cho rằng thế giới dân chủ bắt buộc phải chống lại sự xâm lược của Nga vì hai lý do. Một là ngăn cản Putin mở rộng chiến tranh sang các nước NATO; một cách khác để ngăn cản chính phủ độc tài của Trung Quốc phát động các cuộc tấn công của riêng mình vào các quốc gia nhỏ hơn như Đài Loan.
Hoa Kỳ cũng đã bắt đầu lên tiếng cảnh báo rằng Trung Quốc đang cung cấp hỗ trợ quân sự cho nỗ lực của Nga và cảnh báo nước này không cung cấp viện trợ sát thương.
Trung Quốc đã cung cấp một số trợ giúp rộng lớn hơn cho Nga, bao gồm cả việc đưa ra thông tin sai lệch của Nga như vẹt và thúc đẩy những cái cớ sai lầm của Nga cho cuộc chiến. Nhưng các quan chức Hoa Kỳ nói rằng Trung Quốc hiện đang cung cấp sự hỗ trợ hữu hình hơn cho quân đội Nga ở Ukraine. Trung Quốc trong quá khứ đã từ chối cung cấp hỗ trợ quân sự.
Biden và Zelenskyy gặp nhau vào tháng 12 tại Washington, DC, khi tổng thống Ukraine tới thủ đô của Hoa Kỳ và đọc diễn văn trước một phiên họp chung của Quốc hội.
Khi giao tranh gia tăng, Zelenskyy đã thúc giục Washington cung cấp các máy bay chiến đấu tiên tiến hơn. Cho đến nay, Biden đã từ chối vì lo ngại rằng các máy bay F-16 có thể làm leo thang xung đột.
Vào tháng 1, Biden tuyên bố Hoa Kỳ sẽ gửi 31 xe tăng Abrams, điều mà ban đầu ông không muốn làm. Mỹ cũng sẽ cung cấp đào tạo cho xe tăng.
Biden cũng đang phải đối mặt với áp lực trái chiều từ các đảng viên Cộng hòa bảo thủ, những người tin rằng Hoa Kỳ đã cung cấp đủ tiền và vũ khí cho Ukraine và bây giờ nên thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình.
Số tiền hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine là gần 30 tỷ đô la. Các cuộc thăm dò cho thấy sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine vẫn mạnh mẽ, mặc dù thời gian trôi qua sẽ ít đi. Vào tháng 5 năm 2022 — ba tháng sau cuộc chiến — 60% người Mỹ ủng hộ việc cung cấp vũ khí cho Ukraine. Kể từ tháng 1, con số đó đã giảm xuống còn 48%, theo một cuộc thăm dò của Trung tâm nghiên cứu các vấn đề công cộng của Associated Press-NORC được công bố vào tuần trước. Tỷ lệ người trưởng thành muốn gửi tiền đóng thuế trực tiếp đến Ukraine đã giảm 7 điểm phần trăm trong khung thời gian đó – từ 44% xuống 37%.
Cuộc chiến đã kéo dài lâu hơn hầu hết các phương Tây dự kiến, với những ước tính ban đầu rằng Ukraine sẽ chỉ có thể cầm cự trong vài tuần trước khi người Nga chiếm Kyiv, lật đổ Zelenskyy và đưa đất nước vào quỹ đạo của nó. Thay vào đó, Ukraine tỏ ra là một đối thủ kiên cường hơn dự đoán.
Việt Linh (Thep AP News)