Cựu Tổng thống Donald Trump đã bị buộc tội hôm thứ Năm, ngày 8 tháng 6 với các tội danh liên bang liên quan đến việc ông ta bị cáo buộc từ chối trả lại các tài liệu mật cho chính quyền liên bang sau khi rời khỏi Tòa Bạch Ốc.
Trump là cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ đối mặt với cáo buộc hình sự tiểu bang và cũng là người đầu tiên đối mặt với cáo buộc hình sự liên bang. Là một người đặc biệt nhất trong tổng số 46 tổng thống của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ bị luận tội đến hai lần chỉ trong một nhiệm kỳ 4 năm ngắn ngủi.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Bản cáo trạng, chưa được niêm phong vào thứ Sáu, buộc tội Trump với 31 tội danh cố ý lưu giữ thông tin quốc phòng theo Đạo luật Gián điệp và một tội danh tuyên bố và trình bày sai sự thật.
Cùng với người đàn ông thân cận của mình là Walt Nauta, Trump cũng bị buộc tội một tội danh âm mưu cản trở công lý, một tội danh giữ lại tài liệu hoặc hồ sơ, một tội danh che giấu tài liệu hoặc hồ sơ một cách sai trái, một tội danh che giấu tài liệu trong một cuộc điều tra liên bang, và một tội âm mưu che giấu. Nauta cũng bị buộc tội với một số tuyên bố và trình bày sai sự thật.
Cố vấn đặc biệt Jack Smith đã nói rằng: “Luật của chúng tôi bảo vệ thông tin quốc phòng là rất quan trọng đối với sự an toàn và an ninh của Hoa Kỳ và chúng phải được mọi người Mỹ sống trên đất nước này thực thi, không ai được xem là ngoại lệ cả. Việc vi phạm những luật đó khiến đất nước của chúng ta gặp rủi ro.”
Trump thì vẫn như mọi khi, vì có kẻ cắp nào nhận mình là một thằng ăn cắp đâu, nên không có gì lạ, ông ta kêu gào to lên rằng, ông ta là một “người vô tội” và coi bản cáo trạng liên bang là một cuộc tấn công chính trị nhằm phá hoại chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024 của ông ta. Các đảng viên Cộng hòa khác, bao gồm nhiều đối thủ GOP của ông ta trong cuộc bầu cử sơ bộ, đã như bầy két lặp lại y chang lời biện hộ đó.
Nhưng có lẽ chúng ta cần tìm hiểu sâu hơn về bản cáo trạng với những câu hỏi và câu trả lời rõ ràng như sau:
Câu hỏi 1) Việc Trump bị truy tố có nghĩa là gì?
Trả lời: Bản cáo trạng đã vạch ra các tội ác mà đại bồi thẩm đoàn — một nhóm từ 16 đến 23 người được chọn ngẫu nhiên — đồng ý hoàn toàn và tin rằng ai đó đã phạm tội. Thông báo một bản cáo trạng đến với Trump hôm thứ Năm có nghĩa là ít nhất 12 thành viên của đại bồi thẩm đoàn liên bang đã bị thuyết phục, dựa trên bằng chứng do Bộ Tư pháp cung cấp, rằng Trump đã phạm tội liên bang và sẽ phải đối mặt với một phiên tòa nếu các công tố viên tiếp tục theo đuổi vụ án.
Tuy nhiên, quyết định truy tố không nhất thiết cho thấy Trump có tội trước khi một phiên tòa xảy ra; sự vô tội hay có tội của ông ta sẽ được quyết định tại một phiên tòa. Và cáo trạng này cũng không ngăn ông ta tiếp tục tranh cử tổng thống. Nhưng trong thời gian bị buộc tội tại tòa án liên bang Miami vào thứ Ba tuần tới, Trump sẽ được thông báo về các cáo buộc chống lại ông ta, được nhìn thấy trước chắc chắn là ông ta sẽ chối bỏ và thách thức.
Câu hỏi 2) Những cáo buộc chống lại Trump là gì?
Trả lời: Bản cáo trạng, được đệ trình lên tòa án liên bang Florida, cho biết các tài liệu mật mà Trump sở hữu trái phép nếu không muốn nói là ăn cắp bao gồm thông tin liên quan đến quốc phòng của Hoa Kỳ và nước ngoài, năng lực vũ khí của các quốc gia khác nhau và chương trình hạt nhân của Hoa Kỳ. Các tài liệu cũng trình bày chi tiết “các lỗ hổng tiềm tàng của Hoa Kỳ và các đồng minh trước cuộc tấn công quân sự,” cũng như “các kế hoạch trả đũa có thể xảy ra để đáp trả một cuộc tấn công từ nước ngoài,” đó là theo bản cáo trạng.
Bản cáo trạng nêu rõ rằng: “Việc tiết lộ trái phép các tài liệu mật này có thể gây rủi ro cho an ninh quốc gia của Hoa Kỳ, các mối quan hệ đối ngoại, sự an toàn của quân đội Hoa Kỳ và các nguồn nhân lực, cũng như khả năng tồn tại liên tục của các phương pháp thu thập thông tin tình báo nhạy cảm,”
Trump bị cáo buộc đã cất giữ các tài liệu khắp nơi trong tư dinh ở Mar-a-Lago, bao gồm cả trong phòng khiêu vũ, phòng tắm, văn phòng, phòng ngủ và phòng chứa đồ. Ông ta bị cáo buộc đã hai lần đưa các tài liệu cho những người không có giấy phép an ninh, bao gồm một nhóm gồm một nhà văn, một nhà xuất bản và các nhân viên của ông ta, cũng như đại diện cho ủy ban hành động chính trị của ông ta.
Bản cáo trạng cho biết Trump biết rằng ông ta đã và đang nắm giữ “thông tin bí mật” mà ông ta chưa giải mật trước khi rời nhiệm sở, và ông ta đã thừa nhận điều này trong cuộc trò chuyện với một nhà văn giấu tên mà các trợ lý của ông ta đã ghi âm với sự đồng ý của Trump.
Bản cáo trạng nói rằng Trump sau đó đã “cố gắng cản trở các cuộc điều tra của FBI và đại bồi thẩm đoàn” về việc ông ta lưu giữ các tài liệu và “che giấu” rằng ông ta đã làm như vậy bằng cách chỉ đạo nhân viên của mình di chuyển các tài liệu đến những chỗ khác nhau trong tư dinh của ông ta. Trump cũng bị cáo buộc đã gợi ý cất giấu hoặc tiêu hủy chúng, tại một thời điểm Trump đã nói với các luật sư của mình rằng: “Không phải tốt hơn là không để ai tìm thấy được tài liệu hay sao?“
Nauta bị cáo buộc đã hỗ trợ quá trình che giấu và tiêu hủy tài liệu. Ông ta bị buộc tội khai man với FBI về cách các tài liệu làm sao và bằng cách nào đến được nơi ở của Trump và liệu chúng có được cất giữ ở một địa điểm an toàn hay không. Theo chỉ thị của Trump, Nauta cũng bị cáo buộc đã chuyển hơn 60 hộp tài liệu trước khi một trong các luật sư của Trump được cho là sẽ xem xét chúng như một phần trong phản ứng của họ đối với trát đòi hầu tòa của DOJ.
Luật sư cuối cùng đã xem xét các hộp còn lại và đặt tất cả các tài liệu có đánh dấu phân loại vào một thư mục. Trump đề nghị họ mang những tài liệu đó trở lại phòng khách sạn của họ và “tìm kiếm, gạn lọc bất cứ gì được cho là bí mật quan trọng nhất để giữ lại.”
Nhóm pháp lý của Trump sau đó đã chứng nhận với DOJ rằng họ đã tuân thủ trát đòi hầu tòa, nhưng họ hoàn toàn không biết rằng Trump và Nauta đã âm mưu ngăn cản họ xem xét hầu hết các hộp tài liệu.
Câu hỏi 3) Trump có phải vào tù hay không?
Trả lời: Các cáo buộc có thể dẫn đến án tù, mặc dù không rõ ràng rằng Trump thậm chí sẽ bị kết án hay không. Chỉ riêng mỗi tội danh liên quan đến vi phạm Đạo luật Gián điệp có thể mang bản án tối đa lên tới 10 năm. Đối với các cáo buộc về âm mưu và khai man, đó là 5 năm cho mỗi tội; đối với cáo buộc cản trở công lý, sẽ là 20 năm.
Với câu hỏi là liệu Trump có phải vào tù hay không với những lo ngại về an ninh và thông tin mật cần thiết trump còn đang giấu thì đây là điều khá mới mẻ chưa có tiền lệ đối với một cựu tổng thống.
Tương tự như vậy, nhu cầu an ninh của Trump cũng hạn chế các lựa chọn của tòa án trong việc bỏ tù ông ta trước khi xét xử, và với tư cách là một ứng cử viên tranh cử tổng thống, ông ta dường như sẽ ít gặp rủi ro bỏ trốn. Ông ta đã được phép trở về nhà sau khi bị buộc tội ở New York và lần này cũng giống như vậy, không khác.
Câu hỏi 4) Điều gì xảy ra tiếp theo?
Trả lời: Bản cáo trạng của Trump ở Miami có thể sẽ theo một thể thức tương tự như bản cáo trạng của Trump ở New York, nơi ông ta phải xuất hiện trước tòa để nghe các cáo buộc chống lại mình và không nhận tội. Anh ta đã được lấy dấu vân tay, nhưng sẽ không bị còng tay và không bị chụp ảnh.
Thẩm phán quận Hoa Kỳ Aileen Cannon, người được Trump bổ nhiệm vào năm 2019, được cho là sẽ giám sát vụ việc. Trước đây, bà ta đã được bổ nhiệm làm chuyên gia đặc biệt để kiểm tra các tài liệu lấy được từ Mar-a-Lago vào năm ngoái và bị chỉ trích vì đã mang lại cho Trump một số chiến thắng khó hiểu trong các thủ tục tố tụng đó.
Nhưng khác với vụ kiện chống lại Trump ở New York, vụ kiện ở tòa án Florida có thể kéo dài đến mùa tranh cử năm 2024 hoặc thậm chí sau cuộc bầu cử.
Câu hỏi 5) Đảng Cộng hòa phản ứng như thế nào?
Trả lời: Một số đối thủ của Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ của GOP đã nhanh chóng bảo vệ Trump hôm thứ Năm.
Thống đốc Florida Ron DeSantis đã tweet rằng: “Việc vũ khí hóa lực lượng thực thi pháp luật liên bang là mối đe dọa chết người đối với một xã hội tự do,”. Nhà hoạt động cánh hữu Vivek Ramaswamy lặp lại lời hứa ân xá cho Trump nếu ông ta đắc cử Tổng thống và gọi bản cáo trạng là “sự sỉ nhục đối với mọi công dân.”
Đảng Cộng hòa có thể cảnh giác với việc sử dụng bản cáo trạng mới nhất như một trận chiến chống lại cựu tổng thống vì căn cứ Cộng hòa vẫn đang ủng hộ ông ta một cách áp đảo – và bản cáo trạng đầu tiên của ông ta đã cho thấy họ đã không có gì thay đổi. Trump vẫn là người dẫn đầu trong cuộc bầu cử sơ bộ, với lợi thế bỏ phiếu trung bình là 30 điểm phần trăm so với DeSantis.
Thượng nghị sĩ Mitt Romney, một nhà phê bình lâu năm của Trump, là một trong số ít đảng viên Cộng hòa ủng hộ quyết định của Bộ Tư pháp tiếp tục truy tố Trump. Ông gọi các cáo buộc là “nghiêm trọng” trong một tuyên bố nói rằng: “Qua tất cả các lần xuất hiện, Bộ Tư pháp và luật sư đặc biệt đã thực hiện cẩn trọng, cho ông Trump thời gian và cơ hội để tránh những cáo buộc mà thông thường những người khác sẽ không được hưởng, nhưng Trump đã không biết trân trọng những cơ hội đó”.
Câu hỏi 6) Điều gì đã xảy ra với bản cáo trạng đầu tiên của Trump?
Trả lời: Trump đã bị truy tố vào tháng 4 với các cáo buộc liên quan đến các khoản thanh toán tiền bịt miệng. Bản cáo trạng bao gồm 34 trọng tội làm giả hồ sơ kinh doanh để “che giấu hành vi phạm tội nhằm che giấu thông tin gây tổn hại cho công chúng bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.”
Mặc dù tội giả mạo hồ sơ kinh doanh có thể bị truy tố như một tội nhẹ theo luật New York, các công tố viên đã nâng cáo buộc lên trọng tội, cho rằng Trump đã làm sai lệch hồ sơ với mục đích che đậy một tội ác khác.
Bản cáo trạng không chỉ rõ tội đó có thể là gì. Nhưng Luật sư quận Manhattan Alvin Bragg đã nói rằng nhóm của ông tin rằng Trump đã cố gắng che đậy hành vi vi phạm luật bầu cử của bang New York, luật cấm quảng bá ứng cử viên bằng các biện pháp bất hợp pháp, bao gồm cả “các tuyên bố sai lệch có kế hoạch với cơ quan thuế”.
Ông ta có thể phải đối mặt với án tù bốn năm vì làm giả hồ sơ kinh doanh và có thể bị phạt tiền nếu bị kết án. Ngày ra tòa trực tiếp tiếp theo là ngày 4 tháng 12 và vụ án dự kiến sẽ được đưa ra xét xử vào tháng 1 năm 2024.
Câu hỏi 7) Các cuộc điều tra đang diễn ra khác về Trump là gì?
Trả lời: Cố vấn đặc biệt JackSmith cũng đang dẫn đầu một cuộc điều tra riêng về sự liên quan của Trump trong cuộc nổi dậy ngày 6 tháng 1 năm 2021 tại Điện Capitol Hoa Kỳ.
Cuộc điều tra đó diễn ra sau một cuộc điều tra toàn diện của ủy ban Hạ viện vào năm ngoái, kết luận rằng Trump đã kích động cuộc nổi dậy và âm mưu lừa gạt chính phủ Hoa Kỳ. Nếu bị buộc tội và kết án trên cơ sở đó, Trump có thể phải đối mặt với án tù lên tới 35 năm và hơn 500.000 đô la tiền phạt.
Một đại bồi thẩm đoàn đặc biệt cũng điều tra nỗ lực của Trump và các cộng sự nhằm lật ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020 ở Georgia. Bồi thẩm đoàn đã chuyển báo cáo cuối cùng của mình tới Biện lý Quận Fulton Fani Willis, người đã quyết định sẽ đưa ra truy tố trong tháng 8 sắp tới đây. Các công tố viên đang xem xét các cáo buộc gian lận, có thể bị phạt tiền và án tù tối đa 20 năm. Các công tố viên cũng được cho là đang cân nhắc các tội danh âm mưu, với mức án tối đa là 5 năm và khoản tiền phạt lên tới 250.000 đô la.
Cuối cùng, Trump phải đối mặt với một cuộc điều tra dân sự ở New York tập trung vào các giao dịch kinh doanh của ông. Tổng chưởng lý New York Letitia James đã kiện Trump, công ty của ông ta và ba người con của ông với số tiền 250 triệu đô la vào năm ngoái vì cáo buộc gian lận, bao gồm cả việc nói dối về giá trị của doanh nghiệp, kéo dài hàng chục năm.
Lời kết:
Nhưng ngay cả khi tất cả các cuộc điều tra này có thể làm phức tạp thêm nỗ lực giành được Tòa Bạch Ốc của Trump, thì đặc biệt quan trọng nhất là các cáo buộc liên bang có thể trở thành tranh luận gay gắt nếu ông ấy thắng hay thẩm phán đưa ra phán quyết có lợi cho ông ta hay nói thẳng ra là bênh vực cho một cựu Tổng thống Cộng hòa.
Theo chính sách lâu đời của Bộ Tư pháp, một tổng thống đương nhiệm không thể bị buộc tội liên bang. Đó là lý do tại sao cựu cố vấn đặc biệt Robert Mueller chưa bao giờ xem xét liệu Trump có phạm tội trong cuộc điều tra về sự can thiệp của Nga vào năm 2016 hay không.
Nhung bây giờ, Trump không còn kim bài miễn tử đó nữa, ông ta chỉ là một công dân Mỹ xấu xa nhất trong 330 triệu người Mỹ tại Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ.
Việt Linh, 11.06.2023