Có tới 212,000 phụ nữ ở lứa tuổi 20 và cao hơn rời khỏi lực lượng lao động tính từ tháng Giêng. Đó là con số thống kê do Bộ lao Động Hoa Kỳ công bố hôm 1 tháng Tám. (Ngược lại chỉ có 44,000 người đàn ông bước vào lực lượng lao động tính từ tháng Giêng.). Con số phụ nữ không đi làm nữa đặc biệt rất cao đối với với những người có con nhỏ cần được chăm sóc.
Theo Giáo sư Misty Lee Hegenes, dạy môn Kinh Tế và Hành Chính Công ở trường đại học Kansas: Kể từ tháng Giêng đến tháng Sáu, tỷ lệ tham gia vào lực lượng lao động của phụ nữ từ 25 đến 44 tuổi có con còn nhỏ dưới 5 tuổi đã giảm bớt 3%, đang từ 69.7% xuống còn 66.9%.
Tỷ lệ này rõ ràng đã đảo ngược so với thời gian trước đây. Sự tham gia của phụ nữ vào lực lượng lao động tăng rất mạnh vào những năm 2022, 2023, và 2024, và cao nhất là vào tháng Giêng năm 2025. Với giờ giấc làm việc uyển chuyển, linh động, nhiều phụ nữ tham gia vào lực lượng lao động. Họ đi làm để có thêm thu nhập, rất cần cho gia đình. Sang đến năm nay, thể thức linh động về giờ và nơi làm việc đã bị chấm dứt trên quy mô lớn. Kể từ tháng Giêng, Tổng thống Trump ra lệnh cho các công chức liên bang bắt buộc phải có mặt ở sở làm năm ngày một tuần. Các công ty lớn như Amazon, AT&T và JPMorgan cũng bắt đầu đòi hỏi nhân viên phải vào sở làm việc năm ngày một tuần vào năm 2025. Nói chung, theo như tạp chí Fortune 500, trong số những công ty nằm trong danh sách của tạp chí có đến 24% công ty đó đòi hỏi nhân viên toàn thời gian phải đến sở làm việc năm ngày một tuần kể từ quý hai của năm 2025. Hồi năm 2024, Tỷ lệ này chỉ có 15%. Tổ chức Flex Index theo dõi biến chuyển xảy ra trong thể lệ làm việc tại nhà, không cần có mặt ở sở.
Theo bà Julie Vogtman, Giám đốc tổ chức National Women Law Center, sự việc phụ nữ không đi làm nữa vì sự linh động trong giờ giấc làm việc không còn nữa chẳng phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Nhiều nghiên cứu cho biết khi đại dịch xảy ra, nhân viên được làm việc ở nhà, không cẩn đến sở làm, nên phụ nữ tham gia vào lực lượng lao động. Đến khi giờ làm việc linh động chấm dứt thì phụ nữ ra khỏi lực lượng lao động. Cũng theo bà Vogtman: “Phụ nữ giữ trách nhiệm lớn trong việc chăm sóc cho gia đình, nhiều hơn đàn ông. Họ có xu hướng dễ dàng nghỉ việc để ở nhà lo cho gia đình mỗi khi có sự cân nhắc, giằng co giữa việc lo cho gia đình và đi làm kiếm tiền.”.
Sự chấm dứt thể thức linh động giờ giấc làm việc không phải là lý do duy nhất khiến phụ nữ không còn tham gia vào lực lượng lao động trong năm 2025. Tình trạng phụ nữ tham gia lực lượng lao động một phần cũng vỉ ngân khoản của chính phủ liên bang dành cho trẻ em bị cắt giảm rất nhiều trong năm 2025. Ngân khoản trợ giúp của chính phủ liên bang giúp rất nhiều cho cơ sở chăm sóc cho trẻ em để họ giảm tiền giữ trẻ mà phụ huynh phải trả. Bây giờ không còn khoản trợ cấp này nữa, lệ phí giữ trẻ tăng cao, đắt đỏ khiến nhiều phụ nữ cân nhắc sự tốn kém, và quyết định ở nhà chăm lo cho con cái. Bà Vogtmann nói: “Chúng ta sẽ thấy nhiều phụ nữ tính toán hơn thiệt, và quyết định ở nhà chăm sóc con cái có lợi nhiều hơn.”.
Khi phụ nữ không tham gia vào lực lượng lao động, chính quyền Trump nghĩ ra cách khuyến khích phụ nữ sinh con để tăng tỷ lệ sinh xuất ở Mỹ. Theo giáo sư Heggeness sự việc phụ nữ phải quay trở lại sở để làm việc cũng khiến cho phụ nữ trì hoãn việc sinh con.
Còn có một lý do lớn hơn liên quan đến việc phụ nữ quyết định rút ra khỏi lực lượng lao động. Khi không còn hai lợi tức thu nhập trong, khiến cho gia đình phải chật vật trong về tài chính trong cuộc sống, không đủ tiền để mua thực phẩm, trả tiền nhà ở, và xe cộ đi lại. Họ chỉ còn ít tiền để tiêu pha. Điều này cũng có nghĩa là sẽ có ít tiền tệ lưu thông trong nền kinh tế. Tỷ lệ phát triển, tăng trưởng kinh tế trong nửa năm đầu bị chậm lại, xuống thấp. Về lâu dài, mức độ phát triển chậm sẽ làm cho tiêu chuẩn, mức sống của người dân xấu đi.
Đối với nhiều phụ nữ, hoàn cảnh kinh tế xấu đi không chỉ đơn thuần là vấn đề về kinh tế. Nó nhắc cho người phụ nữ cái thời gian trước đây khi họ còn có thể làm việc ở nhà, có thêm lợi tức, làm cho đời sống gia đình sung túc hơn, nay không còn nữa.
Nhìn vấn đề rộng hơn một chút, chúng ta thấy vào thời đầu thế kỷ 21, những năm 2000’s trong lúc ở nhiều nước bên Âu châu, mức độ tham gia vào lực lượng lao động của phụ nữ tăng, ở Mỹ sự tham gia của phụ nữ vào lao động đứng khựng lại trong suốt vài thập niên. Nhưng sau đó, khi đại dịch xảy ra, mức độ tham gia vào lao động của phụ nữ lại tăng lên khi phụ nữ vừa có thể chăm sóc con vừa làm việc ở nhà.
Giáo sư Heggeness nói: “ Khi tôi nghe nói nhiều công ty bắt mọi người phải trở lại sở làm việc, đa số lệnh này là do những ông sếp già, người da trắng quyết định. Họ là những kẻ có nhiều đặc quyền hơn người khác. Họ có người lo việc nấu ăn, là ủi quần áo, và đi đón con cho họ.”.
Nguyễn Minh Tâm dịch theo báo TIME ngày 8/9/2025
