Ngày 2 tháng 7 (Reuters) – Việc Washington quyết định tạm dừng một số lô vũ khí trọng yếu cho Ukraine đã khiến Kyiv lên tiếng cảnh báo hôm thứ Tư rằng điều này có thể làm suy yếu khả năng phòng thủ của nước này trước các đợt không kích gia tăng và các bước tiến trên chiến trường của Nga.
Chính phủ Ukraine cho biết đã triệu tập quyền đại sứ Hoa Kỳ tại Kyiv để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục viện trợ quân sự từ Washington, đồng thời cảnh báo rằng bất kỳ sự gián đoạn nào cũng sẽ tạo đà cho Nga tiếp tục chiến tranh.
Quyết định của Ngũ Giác Đài – xuất phát từ lo ngại về mức độ cạn kiệt của kho vũ khí Mỹ – đã bắt đầu được thực hiện trong những ngày gần đây và bao gồm 30 tên lửa phòng không Patriot, loại vũ khí mà Ukraine phụ thuộc để bắn hạ các tên lửa đạn đạo tốc độ cao, theo bốn nguồn thạo tin hôm thứ Tư.
Các lô hàng bị đình chỉ còn bao gồm gần 8.500 quả đạn pháo 155mm, hơn 250 tên lửa GMLRS chính xác cao (tên lửa pháo binh cơ động) và 142 tên lửa Hellfire không-đối-đất.
“Phía Ukraine nhấn mạnh rằng bất kỳ sự chậm trễ hay trì hoãn nào trong việc hỗ trợ năng lực phòng thủ của Ukraine chỉ càng khuyến khích kẻ xâm lược tiếp tục chiến tranh và khủng bố, thay vì tìm kiếm hòa bình,” Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố.
Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết chưa nhận được thông báo chính thức nào về việc tạm ngừng viện trợ từ Mỹ và đang tìm hiểu thông tin từ các đối tác Hoa Kỳ.
Một nguồn tin thân cận với chính phủ Ukraine mô tả quyết định này là “cú sốc hoàn toàn.”
Phó phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, bà Anna Kelly, cho biết quyết định này được đưa ra sau khi Bộ Quốc phòng tiến hành rà soát hỗ trợ quân sự toàn cầu, với mục tiêu “ưu tiên lợi ích quốc gia của nước Mỹ.”
“Lực lượng vũ trang Hoa Kỳ vẫn là sức mạnh không thể tranh cãi – hãy hỏi Iran thì rõ,” bà nói, ám chỉ các cuộc không kích của Mỹ nhắm vào các cơ sở hạt nhân Iran hồi tháng trước.
Tổng thư ký NATO, ông Mark Rutte, thừa nhận Mỹ cần bảo đảm kho dự trữ của mình, nhưng nói với Fox News rằng “trong ngắn hạn, Ukraine không thể thiếu các hỗ trợ về đạn dược và hệ thống phòng không.”
Các cuộc không kích của Nga
Nhiều dân thường đã thiệt mạng trong các đợt không kích gần đây nhắm vào các thành phố Ukraine, trong khi lực lượng Nga – hiện kiểm soát khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine – tiếp tục giành được thế trận ở mặt trận phía Đông.
Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho rằng quyết định này đe dọa tính mạng người Ukraine, làm suy yếu uy tín của Mỹ và khiến tiến trình chấm dứt chiến tranh thêm khó khăn.
“Thông điệp này không chỉ gửi đến các đồng minh như Ukraine hay châu Âu, mà còn gửi đến đối thủ như Trung Quốc, Triều Tiên và Nga rằng: các đồng minh không thể tin tưởng vào sự hậu thuẫn từ Mỹ,” bà phát biểu trên đài WKBK ở bang New Hampshire.
Kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức vào tháng 1, ông đã thay đổi lập trường của Washington đối với Nga, hướng đến giải pháp ngoại giao và thể hiện sự hoài nghi về việc tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Kyiv.
Tuần trước, ông Trump cho biết đang cân nhắc việc bán thêm tên lửa phòng không Patriot cho Ukraine sau cuộc gặp với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy.
Ông Fedir Venislavskyi, thành viên Ủy ban Quốc phòng và An ninh Quốc hội Ukraine, nói rằng quyết định ngừng viện trợ là “rất khó chấp nhận đối với chúng tôi.”
Trong một email, Ngũ Giác Đài cho biết đang trình cho Tổng thống Trump các phương án để tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Ukraine, phù hợp với mục tiêu kết thúc chiến tranh.
Ông Elbridge Colby, Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách chính sách, cho biết Ngũ Giác Đài đang “kiểm tra nghiêm ngặt và điều chỉnh cách tiếp cận… trong khi vẫn bảo đảm mức sẵn sàng chiến đấu của quân đội Mỹ.”
Toàn bộ viện trợ vũ khí từng bị đình chỉ tạm thời vào tháng 2, và tiếp tục bị gián đoạn lâu hơn vào tháng 3. Sau đó, Washington đã nối lại việc chuyển giao số vũ khí còn lại được phê duyệt dưới thời Tổng thống Joe Biden, nhưng chưa công bố thêm gói viện trợ mới nào cho Ukraine.
Điện Kremlin hoan nghênh thông tin tạm ngừng này, cho rằng cuộc chiến sẽ kết thúc sớm hơn nếu Ukraine không còn nhận được vũ khí.
Người dân Kyiv tỏ ra lo ngại trước quyết định từ Ngũ Giác Đài.
“Nếu chúng tôi rơi vào tình trạng không còn hệ thống phòng không, tôi sẽ rời khỏi Kyiv – vì sự an toàn là điều tôi ưu tiên nhất,” cô Oksana Kurochkina, 35 tuổi, luật sư, chia sẻ.
Trên chiến trường, việc thiếu hụt vũ khí chính xác sẽ hạn chế khả năng của quân đội Ukraine trong việc tấn công các mục tiêu hậu phương của Nga, theo nhận định của Jack Watling – chuyên gia quân sự thuộc Viện Nghiên cứu Dịch vụ Hoàng gia Anh (RUSI).
“Tóm lại, quyết định này sẽ khiến Ukraine phải trả giá bằng cả sinh mạng và lãnh thổ,” ông nói.
