Chính quyền Donald Trump hôm thứ Hai đã yêu cầu Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ cho phép tổng thống có quyền cách chức người đứng đầu Văn phòng Bản quyền Liên bang, giữa lúc cuộc chiến pháp lý về việc ông sa thải bà Shira Perlmutter vẫn đang diễn ra — dấu hiệu mới nhất trong chuỗi động thái của Trump nhằm thay thế nhiều quan chức liên bang.
Bộ Tư pháp Mỹ đã đề nghị tòa tạm đình chỉ phán quyết của tòa cấp dưới, vốn ngăn Trump sa thải bà Perlmutter, cho rằng tổng thống hành động trong phạm vi quyền hạn hiến định của mình. Theo lập luận gửi lên tòa, Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực Đặc khu Columbia (D.C. Circuit) không có thẩm quyền khôi phục chức vụ cho bà Perlmutter.
Tối cao Pháp viện yêu cầu bà Perlmutter phải nộp phản hồi trước ngày 10/11. Bộ Tư pháp từ chối bình luận, trong khi tổ chức pháp lý Democracy Forward, đại diện cho bà Perlmutter, cũng chưa đưa ra phản ứng chính thức.
Cuộc chiến quyền lực trong Thư viện Quốc hội
Văn phòng Bản quyền là một cơ quan thuộc Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ. Ngày 10/5, bà Perlmutter nhận được email thông báo bị Tổng thống Trump sa thải, và chỉ 12 ngày sau (22/5) bà đệ đơn kiện lên tòa, cho rằng chỉ Thủ thư Quốc hội (Librarian of Congress) mới có quyền bổ nhiệm hoặc bãi nhiệm bà.
Vụ kiện cho biết, Trump không chỉ cách chức bà Perlmutter mà còn sa thải luôn Thủ thư Quốc hội Carla Hayden, sau đó tự bổ nhiệm một quyền Thủ thư mới — hành động mà nguyên đơn cho rằng tổng thống hoàn toàn không có thẩm quyền thực hiện.
Bối cảnh và phản ứng chính trị
Việc sa thải Perlmutter đã gây phẫn nộ trong hàng ngũ Dân chủ, khi nhiều nghị sĩ cho rằng Văn phòng Bản quyền vốn được luật pháp bảo vệ khỏi sự can thiệp chính trị.
Đơn kiện của bà Perlmutter cũng nêu rằng việc bà bị cách chức diễn ra chỉ một ngày sau khi Văn phòng Bản quyền công bố báo cáo gây tranh cãi — cho rằng việc các công ty công nghệ sử dụng tác phẩm có bản quyền để huấn luyện trí tuệ nhân tạo (AI) có thể vi phạm luật bản quyền.
Báo cáo này bị Trump công khai bác bỏ trong các phát biểu sau đó, và bà Perlmutter khẳng định việc mình bị sa thải là một phần trong nỗ lực “thâu tóm” cơ quan của tổng thống.
Cuộc chiến pháp lý leo thang
Thẩm phán Timothy Kelly (do Trump bổ nhiệm) của Tòa Liên bang tại Washington từng bác đơn yêu cầu khẩn cấp của Perlmutter, cho rằng bà chưa chứng minh được “thiệt hại không thể khắc phục”. Tuy nhiên, đến tháng 9, Tòa Phúc thẩm D.C. đã tạm khôi phục chức vụ cho bà.
Thẩm phán Florence Pan (do cựu Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm) viết trong phán quyết rằng “sự can thiệp trắng trợn của chính quyền vào nhiệm vụ cố vấn Quốc hội của bà Perlmutter về các vấn đề bản quyền là vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc phân quyền”.
Hiến pháp Hoa Kỳ chia quyền lực nhà nước thành ba nhánh: hành pháp, lập pháp và tư pháp — một nguyên tắc đang bị thử thách qua hàng loạt vụ việc liên quan đến quyền sa thải của tổng thống Trump.
Chuỗi vụ việc tương tự
Từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc hồi tháng 1, chính quyền Trump liên tục yêu cầu Tối cao Pháp viện can thiệp để gỡ bỏ lệnh cản của các tòa cấp dưới. Với tỷ lệ đa số bảo thủ 6–3, Tối cao Pháp viện đã nhiều lần đứng về phía chính quyền.
Gần đây, tòa cũng đã cho phép Trump cách chức nhiều quan chức liên bang khác, và đang lên lịch tranh luận cho hai vụ việc quan trọng liên quan đến quyền tổng thống: sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Lisa Cook và ủy viên Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) Rebecca Slaughter.
Nguồn reuters
