Ngày 26 tháng 5 (Reuters) – Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết vào thứ Hai rằng ông đang xem xét việc lấy lại khoản tài trợ 3 tỷ USD trước đó dành cho nghiên cứu khoa học và kỹ thuật tại Đại học Harvard, để chuyển sang hỗ trợ các trường dạy nghề.
Ông đưa ra tuyên bố này trên mạng xã hội Truth Social, chỉ vài ngày sau khi chính quyền của ông cố gắng ngăn Harvard tuyển sinh sinh viên nước ngoài. Đây là một phần trong nỗ lực của Trump nhằm gia tăng kiểm soát đối với các trường đại học ở Mỹ.
Trump, thuộc Đảng Cộng hòa, đã tạm dừng khoản tài trợ liên bang trị giá khoảng 3 tỷ USD cho Harvard trong vài tuần gần đây, cho rằng trường này thuê các giảng viên là người của Đảng Dân chủ, “những kẻ cấp tiến và đầu óc rỗng tuếch”. Harvard – một trường đại học tư thục – đã khởi kiện để khôi phục nguồn tài trợ, cho rằng việc cắt giảm này là hành vi vi phạm quyền tự do ngôn luận theo Hiến pháp và không hợp pháp.
Phần lớn số tiền tài trợ này được Quốc hội phân bổ cho Viện Y tế Quốc gia (NIH) để hỗ trợ nghiên cứu y sinh học, sau một quy trình xét duyệt nghiêm ngặt dành cho các nhà khoa học cá nhân – công việc mà các trường dạy nghề thường không thực hiện.
Hiện vẫn chưa rõ Trump có đang nói đến các khoản tài trợ mà chính quyền của ông đã tạm thời đóng băng hay không. Theo Harvard, vào đầu tháng 5, trường đã nhận được nhiều văn bản từ Viện Y tế Quốc gia (NIH), Cơ quan Lâm nghiệp Mỹ, Bộ Năng lượng, Bộ Quốc phòng và các cơ quan liên bang khác thông báo rằng gần như toàn bộ nguồn tài trợ liên bang dành cho trường đã bị thu hồi.
Các bức thư đều nêu lý do là các khoản tài trợ này “không còn phù hợp với ưu tiên của cơ quan nữa.”
Harvard đã không phản hồi yêu cầu bình luận trong ngày thứ Hai. Tòa Bạch Ốc cũng không trả lời các câu hỏi về khoản tiền cụ thể mà Trump muốn chuyển hướng, hoặc về cách thức phân bổ lại cho các trường dạy nghề theo quy định pháp luật.
Vào thứ Sáu trước đó, một thẩm phán liên bang Mỹ đã tạm thời ngăn chính quyền Trump thu hồi quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế của Harvard – một chính sách mà nhà trường cho rằng là một phần trong nỗ lực trả đũa của Trump vì Harvard từ chối “từ bỏ quyền tự chủ học thuật.”
Lệnh của tòa án đã tạm thời bảo vệ hàng nghìn sinh viên quốc tế, những người có nguy cơ phải chuyển trường theo một chính sách mà Harvard gọi là “sự vi phạm trắng trợn” Hiến pháp Hoa Kỳ và các luật liên bang khác.
Harvard cho biết quyết định đó sẽ gây ảnh hưởng “ngay lập tức và nghiêm trọng” đến trường và hơn 7.000 sinh viên có thị thực.
Hiện tại, Harvard có gần 6.800 sinh viên quốc tế, chiếm 27% tổng số sinh viên và là nguồn thu học phí đáng kể.
Động thái này là bước leo thang mới nhất trong cuộc đối đầu giữa Harvard và Tòa Bạch Ốc, khi Trump tìm cách buộc các trường đại học, công ty luật, truyền thông, tòa án và các tổ chức khác phải tuân theo chương trình nghị sự của mình. Trump và nhiều đảng viên Cộng hòa từ lâu đã cáo buộc các trường đại học danh tiếng thiên tả.
Trong vài tuần gần đây, chính quyền của Trump đã đề xuất chấm dứt quyền miễn thuế của Harvard, tăng thuế lên quỹ tài trợ của trường, và mở cuộc điều tra xem trường có vi phạm luật dân quyền khi phân biệt đối xử với “nhân viên hoặc ứng viên là người da trắng, châu Á, nam giới hoặc dị tính” trong tuyển dụng và đào tạo hay không.
Harvard khẳng định rằng việc tuyển dụng và tuyển sinh của họ đều tuân thủ pháp luật.
